محمود حسن آبادی
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
[ 1 ] - توصیف و تحلیل مضمون قربانی در اشعار بیدل
قربانی مضمون مشترک اسطوره، دین، عرفان و ادبیات است. این عمل آیینی همواره در جوامع انسانی به منظور قرب و نزدیکی خدا/ خدایان و یا جلوگیری از خشم او/ آنان صورت میگرفته است. در برخی ایام و نزد برخی ملل، گاهی انسانها قربانی میشدند و شگفت آنکه گاهی خود قربانی با رغبت به این کار تن میداد. قربانی انسانی با آمدن ادیان الهی از میان رفت، امّا این مضمون در دامن عرفان اسلامی بهگونهای بدیع بازتولید شد. ...
[ 2 ] - ساختار تقابلی داستان سیاوش در شاهنامه بر اساس نظریه لوی استروس
«تقابل» در داستان اسطوره‌ای ـ حماسی سیاوش در شاهنامه چشمگیر است و به عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های سازنده در وجود شخصیت‌ها و رویدادها خود را نشان داده است. زیر بنای همة رویدادها در این داستان دو اصل متقابل «زیاد بها دادن به پیوند خویشاوندی» و «کم بها دادن به پیوند خویشاوندی» در نظریة لوی استروس است. دو نوع تقابل در این داستان یافت می‌شود: 1. تقابل داخلی که ناظر بر تضاد سودابه و سیاوش در سرزم...
[ 3 ] - کهن الگوی عشق در نما یشنا مه سلطان ما ر بهرام بیضا یی
یونـگ در مکتـب روان شناسی خود، محتوا و درون مایه ناخودآگاه جمعی را کهـنالگـو می داند . عشق یکی ازبرجسته ترین کهن الگوهای روان بشر است که از دیرباز، ذهن انسان را به خود مشغول ساخته است، اساطیر و متون ادب فارسی ، عرصـۀ وسـیعی از جلـوههـای کهن الگو ی عشق به شمارمیآیند؛ نمایشنامه سلطان مار اثر بهرام بیضایی که یک اثر اسطوره ای و عاشقانه است، داستان عشق خانم نگار و سلطان مار را روایت می...
[ 4 ] - تحلیل تقابلهای دوگانه در مصیبت‌نامۀ عطار با دیدگاه اعتدالی
عطار نیشابوری در مثنوی مصیبتنامه از شگردهای ادبی خاصی استفاده میکند تا علاوه بر ملموستر ساختن مفاهیم متعالی، نگرش تازهای از انسان و جهان بنماید. یکی از این شگردهای ادبی، کاربرد تقابلهای دوگانه در مسیر سالک طریقت است. عطار معتقد است که هیچ معنایی در مسیر طریقت بدون عنصر متقابلش به کمال و حقیقت نمیرسد؛ به همین دلیل از آغاز تا انجام طریقت، سالک را در دریایی از عناصر متقابل سرگشته میکند و را...
[ 5 ] - تحلیل تقابل دوگانه در داستان جمشید برپایة نظریه لوی استروس
تقابل دوگانه سازندة بنیادین داستان جمشید است و دو دورة سپاس و ناسپاسی را در این داستان مشخص میکند. در ژرف‌ساخت تقابل دوگانة این داستان، دو اصل مهم به نام «پر بهادادن به پیوند خویشاوندی» (OOK) و «کم بهادادن به پیوند خویشاوندی» (UOK) وجود دارد. اصل اول به همة رویدادها در دورة سپاس جمشید، مفهومی مثبت و اصل دوم به همة رویدادها در دورة ناسپاسی او، مفهومی منفی داده است. هر رویدادی در دیدگاه تقابل دو...
[ 6 ] - گزارش غزلیّات سلمان ساوجی از نگاه فرجام‌شناسی
مبحث فرجام شناسی و معاد اندیشی از مباحث مهمّ و عمیق اعتقادی است که مورد اهتمام ادیان و آیین های مختلف بوده و در آثار بزرگ ادبی نیز وارد شده است. در این پژوهش، غزلیّات سلمان ساوجی را از این منظر مورد مطالعه قرار داده ایم، شواهد مرتبط با فرجام شناسی را از دیوان شاعر استخراج، سپس به صورت واژهای و ترکیبی تقسیم بندی نموده و ابیات شاهد را با توضیحاتی همراه ساخته ایم و تاکنون کاری به این شکل در ...
[ 7 ] - اتحاد تقابلهای دوگانه در سایۀ «تبدّل» و «تساوی» در مثنوی الهی‌نامه عطار
تقابلهای دوگانه به عنوان یکی از مؤلفه‌های اساسی در نقد متون معاصر مطرح شده است؛ اما کاربرد آن را می‌توان در آثار کلاسیک زبان فارسی نیز مشاهده کرد. عطار در مثنوی الهی‌نامه معتقد است هیچ معنایی در مسیر طریقت بدون عنصر متقابل به کمال و حقیقت نمیرسد؛ به همین دلیل از آغاز تا انجام طریقت، سالک را در دریایی از تقابلهای دوگانه سرگشته میکند و راه رهایی در رساندن همۀ تقابل‌ها به سرمنشأ وحدت...
نویسندگان همکار