چکیده: رسالة دلگشا، یکی از آثار ارزشمند عبید زاکانی در زمینة طنز است، که از دو بخش حکایات عربی و فارسی تشکیل شده است. بسیاری از افراد و صاحب­نظران عبید را مبتکر حکایات طنزآمیز می­دانند؛ در حالی­که با مطالعه و بررسی حکایات عربی این اثر، تأثیرپذیری او از منابع عربی به خوبی نمایان می­شود. با بررسی­های انجام شده در این پژوهش، نشان داده­ایم که عبید نه تنها این حکایت­ها را ابداع نکرده، بلکه به شدّت ا...

چــکـــیــده: ادبیات هر ملّتی نشان دهنده ی فرهنگ، تاریخ و تمدّن آن ملّت است. زیرا آثار ادبی برگرفته از اندیشه ها، تفکّرات و ایدئولوژی هایی است که در بطن جامعه و اوضاع و احوال آن جامعه شکل گرفته اند. ایران در قرن هشتم تحت تأثیر آثار ناشی از حمله ی بی رحمانه ی مغول قرار دارد و شعرای این عصر هم به دلیل آن که در دوران زندگی خود، آشفتگی، فساد و بی بند و باری ناشی از حمله ی مغولان و تیموریان را تجربه ...

درشرایط نابسامان سلطه هنری و فرهنگی مغولان ، پس از استیلای این قوم برایران و نشر و بسط مبانی هنر قوم فاتح در گوشه و کنار این سرزمین با استفاده از تدبیر سلاطین حاکم بر خطه فارس و مصون مانده این دیار از حمله و هجوم ویرانگر مغولان که در طول تاریخ ایران ، همواره بعنوان مهد هنر و فرهنگ و میعادگاه هنرمندان و اندیشمندان شناخته شده است ، شیراز چونان پایگاهی ارزشمند و دژی مستحکم حافظ ارزش های هنر اصیل و...

اخلاق الاشراف عبید زاکانی با سایر آثار او هم در روش طنزپردازی و هم در زمینه ها و مضامین طنز متفاوت است. در این رساله، عبید با استفاده از نقیضه سازی از سخن شاعران و نویسندگان پیشین، به توصیف وضعیت طبقات مختلف اجتماع خصوصاً طبقات فرادست جامعه می پردازد و با توجه به انحطاط اخلاق و مرگ فضیلت ها، به طریق کنایه و تهکّم، اخلاق را مایۀ تباهی و بی اخلاقی را مایۀ سعادت می داند. باژگونگی مفاهیم و مسلّمات دین...

قدمت پرداختن به طنز به دوره‌ی افلاطون بازمی‌گردد. امروزه تئوری‌های متنوعی در باب طنز در حوزه‌ی دانش زبان‌شناسی و ادبیات مطرح شده است. این تئوری‌ها توانایی تحلیل ساختمان طنز را در اختیار می‌گذارند. عبید زاکانی (701-772 ه.ق) یکی از طنزپردازان موفق در حوزه‌ی ادب فارسی است. حکایت‌های عبید زاکانی در رساله‌ی دلگشا بیان حقایقی جدی و واقعی در قالب عباراتی طنزآمیز و هزل‌گونه است. در بین خطوط رساله‌ی دلگ...

طنز یکی از جلوه های ادبی اطت که با بیانی کنایی و به تعری به رونمایی تضادها ناطازگاری ها و ناهنجاری ها در امور حاکم بر جامعه و رواب انسانی می پردازد . عبید زاکانی یکی از طنزپردازان ادبیات فارطی طده ی هشتم هجری اطت که آگاهانه و به ورت ج دی و حرفه ای به طرح کاطتی ها و ناراطتی های مشهود در لایه های مختلف اجتماع روزگار خود در آثاری منحصراً طنزآمیز پرداخته اطت . طنز او طنزی بیدار و تکان دهنده اطت ...

چکیده طنز، سخنی است؛ اعتراض‌آمیز، لطیف و نیشخندانگیز که هدفش انتقاد و اصلاح جامعه است و از دیرباز در ادبیّات تمامی ملّت‌ها وجود داشته است. جاحظ، نخستین طنزپرداز بنام در ادبیّات عربی است؛ چنانکه عبید زاکانی نیز پدر طنز فارسی است. آنچه موجب روی آوردن این دو ادیب به ادبیّات طنز شد، شرایط حاکم بر جامعه ایشان بود؛ از این رو، طنز در ادبیّات این دو، طنزی اجتماعی و گاه سیاسی است و درصدد اصلاح و تربیت است. ...

داستان موش­وگربه و تقابل آن­ها مضمونی رایج در ادب فارسی است. موش­وگربه عبید به دلیل شهرت آن میان مردم و کودکان بارها جزو ادبیات مکتب­خانه­ای و در شمار کتاب­های درسی چاپ شده است.این داستان از داستان­های پرخواننده در میان کودکان و از کتب پرشمارگان در تاریخ نشر ایران به حساب می­آید. داستان‌های موش و گربه در آثار ادبی فارسی بازتاب گسترده یافته و داستان­های کوتاهی در قالب نظم و نثر نگاشته شده است؛ ع...

در قرن هشتم و سیزدهم، با مجموعه تناقض ها و نقیضین روبه رو هستیم که پیامدش سوق زبان از جدیّت به سوی طنز است، این پایان نامه مرز مشترک و متفاوت زبان و مضامین طنز حافظ،عبید زاکانی ،نسیم شمال و دهخدا را تحلیل و شناسایی کرده است با این توضیح که عناصر طنز اجتماعی، دینی و مذهبی و سیاسی مضامین مشترک طنز هر چهار طنزپرداز به شمار می رود، طنز اجتماعی و سیاسی قرن هشتم محدودتر از قرن سیزدهم است،چرا که اندیشه...

عشاق نامه یا ده نامه منظومه ای است در ده نامه یا فصل و باب که شاعر نامه هایی را که بین عاشق و معشوق ردّ و بدل می شود یا مطالب عاشقانه و عرفانی و مدحی و تعلیمی خود را در ده نامه و فصل و باب به صورت منظوم می آورد. کار عشاق نامه سرایی با الهام گرفتن از ده نامه های موجود در منظومه ویس و رامین آغاز گردید و ابتدا فخرالدین عرافی عشاق نامه ای مستقل سرود و سپس اوحدی مراغه ای، عبید زاکانی و شاعران دیگر ک...