تآتر به معنای اخص آن (در تمایز با انواع نمایش) از یونان باستان همواره با شهر و زندگی شهری مرتبط بوده است (هر چند که دریافت یونانی از شهر با دریافت انسان مدرن تفاوت های فراوانی دارد اما اشتراکاتی بنیادین بین این دو تلقی می توان یافت و اولی را ریشه دومی دانست. جامعه شهری اصلی ترین مخاطبان تئاتر محسوب می شوند بنابراین مسائل جامعه شهری، در یک فضای زنده تئاتری پیوسته بازاندیشی و تحلیل می شود. این پ...

هرچند تاریخ پیدایش مناظره منثور در ادبیات فارسی به پیش از ظهور اسلام باز می گردد، در عصر مشروطه جانی دوباره یافت و نقش مهمی را در پیدایش ژانر نمایشنامه ایفا کرد و به ویژگی هایی دست یافت که پیش از آن تجربه ای جدی در آن نداشت. به منظور غنا بخشیدن به پژوهش های نظری ادبیات نمایشی، مقایسه تطبیقی این گونه با سایر گونه های ادبی و تعیین میزان خوانش پذیری آنها بر اساس الگوی نمایشی مفید به نظر می رسد. به...

در این مقاله سعی شده است تا با تمرکز بر جلوه­های ساختاری برخی از مهم­ترین نمایشنامه­های دهۀ هشتاد ایران، الگوهای رایج پایان­­بندی آنها مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. با انتخاب یک چارچوب مفهومی برگرفته از آرای منتقدان ادبیات نمایشی معاصر نظیر مارتین اسلین و مانفرد فیستر، تلاش می­شود تا ضمن شناخت هر چه بهتر نحوة سازماندهی اطلاعات در پرده­های پایانی آثار نمایشی مورد اشاره، دریافت تازه­ای از قابلیت­ه...

بهرام بیضایی را می‏توان از دهۀ چهل تاکنون در زمرۀ معدود نویسندگان صاحب سبکی منحصر به خود دانست که نامش بیش از هر چیز با نمایشنامه و فیلمنامه پیوند خورده است. این پژوهش در چارچوب نظری «الگوی سفر قهرمان مؤنث» مورین مرداک به بررسی سه فیلمنامۀ سگ‏کشی، اشغالل، و حقایق یرباره لیلا یختر ایریس می پردازد. نظریۀ مرداک نگاهی نو به مدل جوزف کمبل برای سفر اسطوره‏ای قهرمان به شمار می‏آید که در آن سفر قهرمان ...

فصل اول این پژوهش شامل چگونگی شکل گیری نمایش و روند تبدیل نمایش های سنتی ایران به نمایش های جدید و دارای متن نمایشی و نخستین تلاش ها در جهت نوشتن نمایشنامه های ایرانی می باشد. در فصل دوم به تأثیراتی که مسائل جامعه ایران در نوشته شدن نمایشنامه ها از آغاز تا دوران معاصر داشته اند پرداخته شده و نمودهای فرهنگی مردم ایران در نمایشنامه ها مورد بررسی قرار گرفته است و نمایشنامه هایی از نمایشنامه نویسا...

نشانه‌شناسی فرهنگی از حوزه‌های مطالعه فرهنگ و هنر است که توسط اعضای مکتب مسکو/تارتو پدید آمده است. این الگوی فکری از یکسو به فرهنگ به مثابه موجودیتی مستقل که سپهری قائم به ذات دارد نگاه می­کند و از سوی دیگر این سپهرفرهنگی را پدیده‌ای آمیخته و دارای مرزهایی می‌داند که به­ واسطه آن با دیگر حوزه‌ها به گفتگو می‌نشیند. فرهنگ‌ها با این مرزها و از طریق ترجمه بینافرهنگی و فرآیندهای جذب و طرد با یکدیگر ...

چکیده ادبیات داستانی از مهم ترین موادّ موردنیاز سینماست. تعامل اصولی و روشمند این دو رسانه ی فراگیر همواره نقش چشمگیری در تکامل سینما داشته، و به خلق نسخه های سینمایی درخشانی منجر شده است. با این حال، ارتباط کمرنگ و غیراصولی ادبیات و سینما در ایران، باعث افت کیفیت عمومی سینما در دهه های اخیر شده است. کمکی که از زاویه ی مطالعات ادبی می توان به بهبود این رابطه کرد، تحلیل ادبیات فارسی از منظر ساخت...

در این مقاله سعی شده است تا با تمرکز بر جلوه­های ساختاری برخی از مهم­ترین نمایشنامه­های دهۀ هشتاد ایران، الگوهای رایج پایان­­بندی آنها مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. با انتخاب یک چارچوب مفهومی برگرفته از آرای منتقدان ادبیات نمایشی معاصر نظیر مارتین اسلین و مانفرد فیستر، تلاش می­شود تا ضمن شناخت هر چه بهتر نحوة سازماندهی اطلاعات در پرده­های پایانی آثار نمایشی مورد اشاره، دریافت تازه­ای از قابلیت­ه...

طنز یکی از گونه های ادبی با اهمیت در دوره معاصر است که به دو نوع کلامی و غیرکلامی قابل تقسیم است. طنز موقعیتیکی از انواع طنز غیرکلامی است که می تواندآمیزه ای از رفتار، موقعیت، صحنه و گفتار نیز باشد، اما محوریت در این گونه از طنز، بر موقعیتِ ایجاد کننده آن استوار است و بقیه عناصر برای تولید طنز در خدمت موقعیت قرار می گیرند. اگر طنز محصول نوعی بازی ادبی و بهره یابی از ایهامات زبانی یا صناعات بیانی...

دانشجویان و ادبا باید بپذیرند که متون دراماتیک نحوه¬ی تفسیر و تأویلشان با متون صرف ادبی متفاوت است. چون تعداد قابل ملاحظه¬ای از دانشجویان ادبیات دراماتیک در سطح کشور وجود دارند؛ این پژوهش برای طرح موضوع مورد بحث و تبیین اصول این شیوه تفسیر می¬شود. من به عنوان یک دانشجوی هنرهای نمایشی همواره دل مشغولی این را داشتم که آیا متون دراماتیک هم به مثابه یک متن ادبی، می¬توانند مورد تفسیر و تأویل قرار گ...