زندان و سروده های مربوط به آن، بخش وسیعی از ادبیات عرب و فارسی را به خود اختصاص داده است. شاعران آزاده از گذشتۀ دور تا امروز در این زمینه معانی زیبا و مضامینی انسانی آفریده اند که مطالعه و بررسی آن خالی از لطف و فایده نیست. ابوفراس حمدانی، شاعر معروف قرن چهارم هجری از پیشگامان حبسیه سرایی در ادبیات عرب محسوب می شود که در طول اسارت خویش در قصایدی موسوم به «رومیات » مقولۀ زندان و متعلقات آن را به...

قرآن و حدیث دو منبع ارزشمند معارف انسانی است که شعرا و نویسندگان مسلمان در جای جای سخن خود به آنها تمسّک می جویند. شعرای حبسیه سرا نیز در سرودن حسب حال و بث الشکواهای خویش از این دو گوهر ارزشمند غافل نبوده اند و از آن بهره برده اند. این پژوهش برای نشان دادن جلوه های این تأثیرپذیری، پس از ذکر مقدّمه ای درباره ی انگیزه و پیشینه ی تحقیق، به شرح محتوای تحقیق در سه فصل می پردازد: درفصل اوّل، به حبسیه ...

حبسیات، اشعاری هستند که تأثّرات و آلام درونی شاعر را در محیط زندان بازگو می­کنند و پرده از چهرۀ حاکمان استبداد برمی­دارند. ملک­الشعرای بهار و ناظم حکمت از شاعران معاصر ایران و ترکیه، در راه مبارزة خود با استبداد، سال های سال زندان و تبعید را تجربه کرده­اند و هر کدام به نحوی تأثّرات درونی خود را در شعر خویش متبلور ساخته­اند. مقالة حاضر با نگاهی اجمالی به نقاط مشترک و مورد اختلاف این شاعران، به مقا...

این مقاله به بررسی ارتباط اوزان شعر فارسی با محتوا و مضامین آن می پردازد. این که آیا وزن و محتوا در شعر فارسی با یکدیگر پیوندی تنگاتنگ دارند، از سؤال‎هایی است که برخی پژوهشگران، کوشیده‏ اند به آن پاسخ دهند. از منظر آنان، وزن‏ های اصلی شعر فارسی را می‏ توان بر اساس ارتباط با مضامین و مفاهیم طبقه‏ بندی کرد و اغلب شاعران بزرگ، دانسته یا نادانسته این تناسب را رعایت کرده‏ اند. از این رو، باتوجه به ض...

به حکم آن که تن را به بند توان کشید ولی روح را نه؛ ملک الشعرای بهارنیز که به جرم حق خواهی و سعایت حسودان چند سالی به بند کشیده شده بود، طبع لطیفش در فراخنای آسمان ادب همچنان در پرواز بود. زندان سروده های او حاصل دلمشغولی هایش در حبس است که به شیوه ی  مسعود سعد، خاقانی و ناصر خسرو سروده است. این تحقیق کوشیده است تا حبسیات بهار را از جهت برخی ویژگی های لفظی و محتوایی به اجمال بررسی کند و دراین ره...

حاصل این پژوهش نشان می دهد، محتوای قصاید حبسیه دو شاعر در زمینه های، حسب حال، شکوائیه آمده است. زبان هر دو شاعر خراسانی است. زبانی ساده و روان و به دور از آرایش های دشوار ادبی است. موسیقی شعر و نوع آن با توجه به روحیات دو شاعر فرق می کند، موسیقی شعر در حبسیات مسعود سعد عاطفی تر است و در حبسیات ملک الشعرای بهار، حماسی تر می باشد. از نظر تخیل هر دو شاعر تصاویر زیبایی در حبسیات خود بکار برده اند. ...

حبسیه(زندان­نامه)، شاخه ای مهم از ادبیات غنایی به شمار می­رود. حبسیه، بیان حال و شکوه و فغان شاعر در سوگ آزادی خویش و به عبارتی دیگر آیینه ی تمام نمای روزگار اختناق و افشاگر روزهای تلخ اسیری شاعر است. در طول تاریخ ادبیات فارسی و عربی، شاعران بسیاری (به دلایل مختلفی از قبیل سیاسی، اعتقادی، دینی و...) به زندان رفته اند و طعم حبس و اسارت را چشیده اند و با قدرت بیان، به ثبت لحظه های سخت و اندوهبار ...

حبسیه(زندان­نامه)، شاخه‌ای مهم از ادبیات غنایی به شمار می­رود. حبسیه، بیان حال و شکوه و فغان شاعر در سوگ آزادی خویش و به عبارتی دیگر آیینه‌ی تمام نمای روزگار اختناق و افشاگر روزهای تلخ اسیری شاعر است. در طول تاریخ ادبیات فارسی و عربی، شاعران بسیاری (به دلایل مختلفی از قبیل سیاسی، اعتقادی، دینی و...) به زندان رفته‌اند و طعم حبس و اسارت را چشیده‌اند و با قدرت بیان، به ثبت لحظه‌های سخت و اندوهبار ...

موضوع انواع ادبی شامل سه نوع حماسه، تمثیلی و غنایی می باشد که در این میان نوع غنایی قدیمی ترین و در عین حال گسترده ترین نوع ادبی به شمار می آید. مهمترین ویژگی های شعر غنایی عبارتند از درونی بودن، احساسی بودن، پرداختن به مَنِ گوینده، و توصیفی بودن. این ویژگی ها باعث شده که از طرفی در شعر غنایی به شعر ناب نزدیک تر شویم و از طرفی مشاهده کنیم که اکثر قریب به اتفاق شاعران ما به نوعی با آن سروکار دارن...

«سبک، همیشه، از طریق مقایسه قابل ادراک است. چنانکه رنگ ها در تقابل یکدیگر، خود را نشان می دهند. هر قدر تضادّ رنگ ها بیشتر باشد، تجلّی رنگ ها بیشتر است. (شفیعی کدکنی،1389: 37) گرچه آثار متحد المضمون هم عصر، قاعدتاً سبک واحدی دارند و اگر احیاناً بین آنها افتراقی باشد لابد از نویسنده یا شاعری است که دارای سبک فردی و شخصی است. مسعود سعد سلمان (440-515) شاعر اوایل قرن ششم و خاقانی (520-595) شاعر اواخر...