بررسی اثرات ضد مالاریا یی گیاه artemisia turanica بر تک یاخته plasmodium berghei از طریق ارزیابی دارویی و بیوشیمیایی آن در مدل درون تنی

: مالاریا معضلی است که سابقه آن از طول حیات بشر در کره خاکی فراتر می رود. این بیماری به وسیله تک یاخته ای از جنس پلاسمودیوم در گلبول های قرمز ایجاد شده و از طریق نیش پشه آنوفل ماده آلوده منتقل شده و باعث تب و لرز دوره ای می شود. برای این بیماری دارو های فراوانی ذکر شده است اما جدید ترین آنها دسته آرتمیزینین است. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات ضد مالاریایی عصاره گیاه artemisia turanica در مدل درون تنی بر روی تک یاخته پلاسمودیوم برگه ای است. مواد و روش: گیاه a. turanica در فصل گل دهی از شهرستان بجنورد جمع آوری شد. جهت استخراج عصاره از گیاه ابتدا اندام هوایی گیاه را در دمای اتاق خشک کرده و پس از خرد کردن، خرد شده گیاه در متانول برای72 ساعت خیسانده شد. پس از آن محلول متانولی را توسط قیف بوخنر صاف کرده و توسط دستگاه rota evaporator موسوم به روتاری عصاره گیاه استخراج شد. این آزمایش دارای 3 مرحله است .در مرحله اول برای بررسی اثر سمیت عصاره گیاه، از عصاره 3 غلظت بالا،متوسط و پایین ساخته شد، در این مرحله 4گروه 5تایی موش سالم وجود دارد که یک گروه شاهد و 3 گروه آزمون هستند، به گروه شاهد حلال دارویی و به 3 گروه دیگر 3 غلظت عصاره تزریق می شود. در مرحله دوم2گروه موش 10تایی آلوده به مالاریا موجود است که گروه شاهد باحلال دارویی و گروه آزمون با غلظت بالای عصاره تیمار شدند. در مرحله سوم با شستشوی عصاره در 3 مرتبه با نرمال هگزان و کلروفرم واتر،عصاره اتری و عصاره کلروفرمی گیاه استخراج شد، در این مرحله برای گروه اتری گروه آزمون وشاهد در نظر گرفته شد وبرای گروه کلروفرمی نیز همینطور،موش های آلوده به مالاریا در گروه های 5 تایی با عصاره های اتری و کلروفرمی تیمار شدند. نتایج هر سه مرحله با بررسی آماری به صورت بررسی عوارض پاتو فیزیولژیک شامل پارازیتمی، هپاتومگالی،اسپلنومگالی،وزن بدن و میزان بقا مورد توجه قرار گرفت. نتیجه وبحث: در مرحله اول سمیت عصاره با توجه به نمودارهای حاصله رد شد. در مرحله دوم اثرات ضد مالاریایی عصاره خام گیاه بسیار چشمگیر بود، اما در مرحله سوم اثرات ضد مالاریایی عصاره اتری و کلروفرمی فقط در هفته اول قابل توجه بود و اثر کمی در کنترل روند بیماری داشته است. تا کنون گزارشی از مطالعه روی عصاره این گیاه بر روی مالاریای جوندگان به دست نیامده است که خود اهمیت این تحقیق را دو چندان می کند. کلید واژه ها: آرتمیزیا تورانیکا، پلاسمودیوم برگه ای، مالاریا، عصاره گیاه