تحلیل جغرافیایی وضعیت واحدهای مسکونی شهر مرودشت با تأکید برحوادث غیر مترقبه

چکیده تمرکز و تراکم جمعیت های انسانی در سکونت گاه های شهری زمینه های مناسبی را برای آسیب پذیری و تهدید زیستی آنها فراهم کرده است. بنابراین هرگونه رویکردی که منجر به ارائه طریق مطلوب در جهت کاهش آسیب پذیری و افزایش ضریب ایمنی سکونت گاه های شهری باشد، می تواند به عنوان یک راهبرد در برنامه ریزی های شهری به کار رود. یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبان هستند موضوع سوانح طبیعی است. کشور ایران نیز با توجه به وضعیت جغرافیایی از جمله کشورهای حادثه خیز دنیاست و گستردگی نقاط شهری و گرایش به شهرنشینی هر چه بیشتر ضرورت توجه به زمینه های خطر پذیری شهرها را بیشتر می کند. در 50 سال گذشته حوادثی مانند زلزله، سیل، بمباران های ناشی از جنگ، و حوادث شهری دیگر موجب خسارات بسیار گسترده ای در شهرهای ایران شده به گونه ای که زلزله 1337 لارستان، 1357 طبس، 1369رودبار و منجیل و 1382 بم از جمله فاجعه آمیزترین رخدادهای شهری دنیا به شمار می رود. از طرف دیگر فرسودگی کالبدی شهرها و پایین بودن ضرایب ایمنی در غالب شهرها ضرورت توجه به این مسائل را دو چندان می کند. پرواضح آشکار است که مسکن به عنوان برجسته ترین نوع کاربری در فضاهای شهری اعم از فضای مسکونی و ... شاخصی بسیار مهم در تعیین سطح، میزان و مقدار آسیب پذیری است، بنابراین توجه به ساختار سکونتی شهرها می تواند به وضعیت نسبی میزان آسیب پذیری در مقابل رخدادها و حوادث کمک قابل توجهی نماید، در این پژوهش با بررسی و تحلیل جغرافیایی مسکن شهری در مقابل حوادث غیر مترقبه در یکی از شهرهای میانی ایران، به طور موردی به تحلیل و بررسی عوامل و شرایط تأثیرگذار در رخداد حوادث شهری در بافت های مختلف شهری پرداخته شده است. و با استفاده از تکنیک های کمی و کیفی به ارزیابی میزان ضرایب خطر پذیری در واحد های مسکونی، معابر عمومی و شبکه های دسترسی پرداخته شده است. و شهر مرودشت به 19 منطقه شهری مختلف تقسیم بندی شد و به طور جداگانه 21 شاخص مورد تحلیل دقیق قرار گرفته و نهایتاً مشخص گردیده که مناطق 7، 12، 11 و 8 دارای درجه اسیب پذیری بسیار بالایی هستند و ساختار کالبدی نامناسبی دارند. این نتایج موجب می گردد که شرایط مطلوب برای تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها در عرصه های مختلف اجتماعی، کالبدی و بالاخص مدیریت بحران شهری به طور مطلوب فراهم شود و نتایج حاصل از این پژوهش به عنوان راهبردی موثر در زمینه برنامه ریزی های شهری و ایمن سازی فضاهای شهری، پیشگیری از رخدادهای شهری و روش شناسی مطالعات مربوط به حوزه حوادث غیر مترقبه شهری برای استفاده متخصصان، مدیران ارشد شهری و سیاستگزاران عرصه های زندگی جمعی و خصوصی می تواند بسیار موثر باشد. واژگان کلیدی: بحران، منطقه پایه، درجه آسیب پذیری، مرودشت