اندازه گیری و تجزیه و تحلیل کارائی و بهره وری در واحدهای تابعه شرکت پتروشیمی ایران به روش dea

سنجش و بررسی عملکرد پتروشیمی به عنوان یکی از بخشهای اصلی صنعت نفت که از صنایع مهم ومادر کشور است و بعنوان یکی از گزینه های مهم صادرات غیر نفتی در جهت شکوفایی اقتصادی کشور ، توسعه، بومی کردن فناوری وگسترش صنایع جانبی اعم از صنایع پایین دستی و... نقش اساسی دارد ،اهمیت و ضرورت خاصی را دارا می باشد. بنابراین مسئله سنجش بهره وری در این صنعت باید به گونه ای باشد که اطلاعات مدیریتی مفیدی را جهت شناسایی ابعاد مختلف و نقاط قوت و ضعف عملکردی فراهم کرده و رهنمودهایی را به منظور هدایت عملیات آتی عرضه کند.بر این اساس متدولوژی تحلیل پوشش داده ها که در این پژوهش مورد استفاده قرار می گیرد یکی از ابزارهای مفیدی است که می تواند آرمان های عملکردی موثری را برای عملیات ناکارا جهت رسیدن به کارائی بیشتردر مجتمع های پتروشیمی ارائه نماید. می دانیم یکی از مزایای اصلی بورس از دیدگاه اقتصاد کلان این است که بورس را به مثابه بازار رقابت کامل(تعداد زیاد خریدار و فروشنده، آزادی ورود و خروج از بازار، شفافیت اطلاعات و تخصیص مطلوب منابع) می داند، بنابراین انتظار آن می رود شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار که در یک صنعت خاص فعالیت دارند به دلیل رقابتی که منشاٌ آن فعالیت در بورس می تواند باشد وهمگنی مضاعفی که از یک سو فعالیت در بورس اوراق بهادار(سهامی عام بودن)و از سوی دیگر حضور در یک صنعت خاص برای این مجموعه از شرکت ها ایجاد می نماید،از روند رو به رشدی در کارائی و بهره وری برخوردار باشند، به همین دلیل فروض مربوط به این پژوهش را نیز بر این اساس بنا نهاده ایم ودر پی سنجش و بررسی کارائی و بهره وری این دسته از مجتمع های پتروشیمی هستیم که این امر میتواند اطلاعات ارزشمندی را جهت ارزیابی وضعیت موجود در اختیار مدیران این صنعت وهمچنین فعالان عرصه ی بورس قرار دهد. این تحقیق به بررسی کارایی و بهره وری در شرکت های پتروشیمی منتخب طی سالهای 1388-1384 با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها می پردازد.یافته های این مطالعه نشان می دهد طی سالهای مورد نظر و با فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس مجتمع پتروشیمی خارگ کاراترین و شرکت کربن ایران ناکاراترین واحدها بوده اند. همچنین نتایج بررسی بهره وری از طریق شاخص مالم کوئیست برای دوره زمانی فوق حاکی از آن است که تنها مجتمع پتروشیمی شیراز رشد بهره وری متوسط 7 درصدی را تجربه کرده است و از طرفی دیگر نتایج بدست آمده جهت بررسی عوامل موثر بر کارائی از طریق تخمین یک مدل رگرسیونی با استفاده از داده های پانل نشان می دهد تمامی متغیرهای مورد مطالعه در دوره ی تحقیق رابطه معنا داری با کارائی واحدهای فوق دارند.