نقش هیئت رزمندگان اسلام در تحولات سیاسی ایران

نظام جمهوری اسلامی ایران، برآمده از انقلابی است که بر اساس آرمان و عقیده به پیروزی رسیده است. این نظام ، برای حفظ و تثبیت خود نیاز به انتقال ارزش هایش به نسل بعدی دارد و لذا ضروری است که در پی ابزار و روش هایی برای تحقق این مهم باشد. جمهوری اسلامی ایران، در زمانی که حال و هوای انقلابی گری در آن داشت خاموش و کم فروغ می شد، دست به آسیب شناسی و به سازی خود برای برگرداندن این روحیه زد. از این رو؛ بعد از جنگ و تا اواسط دهه ی 80، این نظام در برخورد با آسیب هایی که به آن وارد می شد، دو دوره ی متفاوت را تجربه کرد. از تدابیری که در این دو دوره برای حفظ انقلاب انجام گرفت، تأسیس و توسعه ی هیئت رزمندگان به عنوان یک نهاد حافظ ارزش های انقلاب در سراسر کشور بود. هیئت رزمندگان اسلام در دوره ی سازندگی و در مقابله با آسیب های تصمیم سازی سیاست گذاران فرهنگی-اقتصادی آن وقت به وجود آمد. پیام هایی که در این دوره هیئت رزمندگان اسلام برای مخاطبانش ارسال می کرد، عمدتاً پیام های سلبی بود و بیشتر نقش هشداری داشت. دلیل آن هم این بود که هیئت در دوره ی تأسیس قرار داشت. لذا راهبردش بر این اساس شکل گرفته بود که جایگاهی برای خود به عنوان یک نهاد مرجع تثبیت کند. هدف هیئت رزمندگان اسلام از این راهبرد این بود که هم نیروهای رزمنده را دوباره جمع کند؛ نیروهایی که بعد از جنگ پراکنده شده بودند، و هم بتواند در مقابل جریان های انحرافی یا خرافه که داشت درون نیروهای رزمنده رخنه می کرد، ایستادگی کند. در دوره ی بعد، هیئت رزمندگان اسلام در مقابل جبهه ی دوم خرداد و گفتمان ضد ارزشی حاکم بر آن آرایش گرفت. در این دوره رفتار هیئت در مقابل مسائل سیاسی و فرهنگی کشور، هم جنبه ی ایجابی به خود گرفت و هم جنبه ی سلبی همچنان ادامه یافت. همین رفتارهای ایجابی و سلبی که هیئت رزمندگان با کمک نهادهای پشتیبانش -به صورت چندلایه- از خود بروز داد، از مهم ترین عواملی شد که سرانجام جریان برانداز به اهداف خود نرسد و بر خلاف تصور همگان، مردم در دوره ی نهم انتخابات ریاست جمهوری به کاندیدایی رأی بدهند که در شعار و عمل بیشترین قرابت را با ارزش های انقلاب اسلامی و ارزش های مطروحه ی این هیئت داشت. واژگان کلیدی نظام کنش، کنشگر، فضای کنش، هویت، جامعه پذیری، گسست نسلی، براندازی