اشارات و تعبیرات عامیانه در دیوان پروین اعتصامی

پژوهش حاضر به منظور شناسایی اشارات و تعبیرات عامیانه در دیوان پروین اعتصامی انجام شده است. بخش عظیم دریافت معانی و مفاهیم و درک ظرایف و دقایق یک اثر و برخورداری از التذاذ ادبی ، در گرو فهم اشارت و تلمیحات آن اثر ادبی است و برای درک عبارت یا ابیاتی که در آن اشارات وجود دارد، آگاهی کامل از داستان، شعر، مثل مورد اشاره و ... ضرورت دارد لذا دربخش نخست این پژوهش به بررسی اشارات و تلمیحات دیوان پروین پرداخته شده است. دربخش دوم نیز تعبیرات عامیانه ی دیوان پروین مورد مطالعه قرار گرفته است.یکی از مهمترین گونه های فارسی امروز گونه گفتاری عامیانه آن است که کمتر صورت مکتوب دارد، اما تاثیر آن بر گونه های دیگر فارسی غیر قابل انکار است ، این زبان ، به دلیل زنده و پویا بودنش،سخت غنی است و می‏توان آن را سرچشمه ی زبان علمی و ادبی دانست. لذا نگارنده با این باور که گستره اشارات و تلمیحات در اشعار پروین وسیع خواهد بود و همچنین زبان پروین با وجود سادگی و روانی و مردمی بودنش از تعبیرات عامیانه بهره برده است برآن شد تا پژوهشی توصیفی- تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای انجام دهد تا علاوه بر شناخت ژرف ساخت اندیشه ی این شاعر توانا، میزان توانایی او را در پرداختن به انواع اشارات و تلمیحات و تعبیرات عامیانه را نشان دهد. پس از مطالعه و فیش برداری اشارات و تعبیرات عامیانه اشعار پروین ، ذیل هر یک از موارد اشاره شده توضیحاتی در مورد هر یک ازآنها با استفاده از منابع معتبر ارائه گردیده است و بیت مورد نظر با ذکرعنوان شعر و صفحه ذکر شده است. در نهایت اشارات وتلمیحات دیوان پروین پس از بررسی در شش بخش تنظیم گردید که شامل اشارات و تلمیحات مذهبی و عرفانی ، اشارات و تلمیحات اساطیری ، ملی وتاریخی ، اشارات و تلمیحات اجتماعی ، اشارات مربوط به طبیعت ، اشارات نجومی ، طبی و سایر اشارات می باشد از میان اشارات یاد شده اشارات مربوط به طبیعت از بسامد بالایی برخوردار بود و بعد از آن به ترتیب اشارات اجتماعی ، مذهبی و اساطیری قرار دارد . نتیجه ی دیگر اینکه بسیاری از تعبیرات عامیانه ی به کار رفته در دیوان او تعبیرات کنایی محسوب شده و مربوط به زبان گفتاری مردم تهران است که موجب روانی و رسایی و مردمی شدن و همه فهمی دیوان او شده است . کلید واژه ها ی این پژوهش: پروین اعتصامی ، اشارات ، تعبیرات عامیانه