نام پژوهشگر: محمد آهی

بررسی شیوه تمثیل در مثنوی (دفتر اول و دوم ) و مقایسه آن با تمثیلات قرآن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  زلیخا غلامی   محمد آهی

چکیده: تمثیل یکی از شیوه های فن بیان است :داستان یا توصیفی از یک پدیده ی طبیعی که برای مجسم کردن مفاهیم عقلی و توجیه و استدلال عقاید تمثیل پرداز، برای اقناع ذهن مخاطب مورد استفاده قرار می گیرد.در قرآن کریم خداوند متعال برای نزدیک کردن مفاهیم انتزاعی که ذهن بشر قادر به درک صحیح از آن نیست ،تمثیلات گوناگون به کار می بردکه همه این تمثیلات واقعی و حقیقی هستند .همینطور مثنوی که تمثیل در آن ظرف بیان مولوی می شود تا عقاید و آموزه های عرفانی خود را با استدلال شاعرانه در ذهن مخاطب بگنجاند. از آنجایی که مولوی با قرآن انس وافری داشته این توغل و آشنایی با قرآن کریم باعث شده که آثار او نیز تحت تاثیر عمیقی از قرآن قرار بگیرد.به خصوص در حکایات تمثیلی مثنوی که تحت تاثیر سبک و سیاق قصص قرآنی است .اما در تمثیل دارای سبک شخصی است.بررسی نکات افتراق و اشتراک و ویژگیهای خاص هر یک از این تمثیلات هدف مورد نظر نگارنده است. کلیدواژه :تمثیل – قرآن- مثنوی-پارابل –فابل.

بررسی مصادیق کفر و ایمان از دیدگاه عرفانی مولانا در مثنوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  مرضیه فعله گری   اسماعیل شفق

«کفر و ایمان»، از مفاهیم مورد بحث میان متکلمان، فلاسفه و عرفا بوده است. هریک از مشارب فکری- فلسفی با ملاحظه بخشی از معانی «کفر و ایمان» به تعریف آن دست یازیده اند. این رساله کوشیده است با تبیین نظرات قرآن و حدیث به تعاریف متکلمان، فلاسفه و عرفای گوناگون بپردازد. مولانا با نگاهی عرفانی به مقوله «کفر و ایمان» می نگرد. بررسی مصادیق کفر و ایمان از نگاه عرفانی مولانا در مثنوی، به نتایج خوبی انجامیده است. مولانا با نگاهی عارفانه-عاشقانه به «کفر و ایمان» می پردازد. این شاعر بزرگ زبان فارسی، به دو گونه کفر معتقد است: کفر مذموم و کفر محمود. کفر مذموم، پوششی است که به واسطه آن خدای را نمی بینند و کفر محمود، به سبب پوشیده شدن غیر خدای به واسطه عشق، راهی برای وصول به حضرت حق است. مولانا به سه نوع ایمان باور دارد: تقلیدی، تحقیقی (فلسفی) و شهودی (عاشقانه- عارفانه). ایمان تقلیدی مخصوص عوام، ایمان تحقیقی نگرش فلاسفه و ایمان شهودی ویژه عرفاست. تفاوت نگاه مولف مثنوی معنوی نسبت به دیگر عرفا، عاشقانه بودن آن است. مولانا در مثنوی معنوی با نگاه ترکیبی عارفانه- عاشقانه به «کفر و ایمان» می پردازد.

آسیب شناسی دستور زبان دوره ی دبیرستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  بهمن بیانی   محمد طاهری

این پایان نامه به آسیب شناسی بش دستور زبان کتاب های "زبان فارسی"دوره ی دبیرستان پرداخته است. روش تحقیقی که در این پژوهش مورد استفاده قرارگرفته است" توصیفی" است ونظریه ی علمی غالب در این تحقیق "ساخت گرایی"است. دراین پژوهش مقدمه ی کتاب ها و مباحث دستوری به همان ترتیبی که در کتاب های درسی آمده است-جمله واجزای آن،ویژگی های فعل،گروه اسمی ،ضمیر،گروه قیدی ونقش نما-مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. محقق نشدن اهداف آموزشی مانند قواعد شناخت زبان وکاربرد درست آن وبیگانگی نسل امروز بافرهنگ غنی گذشته ی خود از جمله آسیب های این کتاب است.همچنین عدم هماهنگی مقدمه با متن کتاب ،ناقص بودن تعریف برخی اصطلاحات دستوری ،تناقض در بعضی از مطالب،حجم بسیار زیاد پاره ای از درس هاو نیز تکراری بودن بعضی موضوعات از مشکلات و ایرادات این کتاب هاست که برای رفع هریک از آنها راهکارهایی ارایه شده است.

ررسی ساختار فعل در گویش درَو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  رویا سیفی   رحمان بختیاری

چکیده: گویش درو جزء گویش های شمال غرب ایران است که در روستای درو که در منطقه خلخال بخش شاهرود واقع شده است بدان تکلم می شود و جزء گویش های آذری شمال شرقی محسوب می شود .این گویش ها جزء زبان های ایرانی نو هستند که همگی بازمانده ایرانی باستان هستند. زبان ایرانی باستان خود یکی از شاخه های زبان هند و ایرانی است. و گروه زبانی هند و ایرانی خود در خانواده زبانی بسیار گسترده ای به نام زبان های هند و اروپایی قرار می گیرد. گویش درو دارای 23 همخوان است. این گویش دارای شش واکه ساده هشت واکه مرکب است در گویش درو، سه نوع هجا وجود دارد که عبارتند از: cv، cvc و cvcc فعل در گویش درو دارای مقوله های شخص شمار، وجه، باب، نمود، گذر، زمان است . نشانه شخص و شمار در هر فعل همان شناسه فعل است درگویش درو وجه اخباری، امری، التزامی و تمنایی وجود دارد. فعل دارای نمود های ساده، استمراری، نقلی و آغازی است. فعل ها در این گویش گذر یا ناگذر و سببی هستند. ماضی گذرا در بیشتر زمان ها دارای ساخت ارگاتیو است گویش درو دارای دو باب معلوم و مجهول است. فعل معلوم نشانه خاصی ندارد..فعل مجهول با استفاده از ماده مجهول ساخته می شود. فعل در دو زمان حال و گذشته صرف می شود این گویش ساخت ویژه ای برای بیان آینده ندارد و از زمان مضارع اخباری برای بیان آینده ، استفاده می شود.

تحلیل عاطفی ادبیات داستانی کودک و نوجوان دوره ی دفاع مقدس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  معصومه ابراهیمی هژیر   محمد آهی

از روش های برقراری ارتباط بین دنیای بیرون و درون کودک، قصّه و داستان است. یک اثر، از مجموعه ی عوامل و عواطفی تشکیل می شود که حس های مختلفی در درون خواننده برمی انگیزاند. هنگام مطالعه ی داستان یا شعر کودکانه امکان دارد تاثیرات عاطفی داستان در حدی باشد که از نقش ادبی و تاثیر ادبی آن جلوتر رود به طوری که کودک، شخصیت داستان را الگویی برای خود قرار دهد. بنابراین ادبیات ابتدا باید عاطفه را برانگیزاند. از این جهت هر نویسنده ای برای خود اعتقادات و آرمان هایی دارد که حین نوشتن، آن آرمان ها را به خواننده ی خود انتقال می دهد. خواننده ضمن خوانش متن، از آرمان های ضمنی متن تاثیر می گیرد و حتی از آن ها دفاع می کند که این فراتر از یک حسّ عاطفی است . از این رو یکی از نیازهای اساسی داستان نویسان عرصه ی کودک و نوجوان، شناخت روحیات، عواطف و احساسات کودکان است. که بتوان بر اساس آن خلقِ آثار کرد . برای دستیابی به درون کودکان و بالابردن سطح تاثیرپذیری آنان از داستان ، باید با خودآگاه و ناخودآگاه او از طریق علم روان شناسی و علوم مرتبط آشنا شد. پژوهش حاضر پژوهشی به روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی است؛ در این پژوهش ضمن تبیین" رشد هیجانی و اجتماعی" در شخصیت کودک و نوجوان با تکیه بر نظریه ی" روانشناسی رشد" لورا برک ، احساس های برجسته و میزان تاثیر پذیری کودک و نوجوان از عوامل شخصیتی رشد هیجانی و اجتماعی، 8 داستان دوره ی دفاع مقدس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. 80 درصد داستان نویسان کودک و نوجوان در دوره ی دفاع مقدس با موضوع جنگ ایران و عراق با استفاده از حس نابرابری شرایط جنگ و کشته شدن افراد بی گناه، به القای احساس خشم و احساس غم می پردازند. در همه ی داستان ها، عشق ورزی به وطن، فداکاری، از خودگذشتگی عاشقانه و صادقانه، پایداری و ایستادگی در مقابل دشمن متجاوز از ویژگی های شخصیت اصلی داستان است. آن ها برای برقراری ارتباط با دنیای کودکی از ویژگی شخصیتی تعلق به گروه از طریق بازی های گروهی هم چون فوتبال استفاده کردند تا از طریق بازی فوتبال مسئله ی یارکشی، بُرد و باخت، هدف گیری، دفاع، نقشه، همبستگی را برای مخاطبان تفهیم کنند. 90 درصد داستان نویسان از روش همانندسازی برای سخن گفتن با مخاطبان کتاب استفاده کردند. در همه ی داستان ها ویژگی شخصیتی همدلی و همدردی بعد از شروع جنگ و بمباران به چشم می خورد. عناصر ساختاری داستان کم رنگ است؛ کمتر به فضاسازی های جبهه ی جنگ پرداخته شده است. بیش ترین مضمون داستان ها ، بازتاب خبر شهادت، بمباران، آوارگی، تبعات اجتماعی ویرانی و کشتار مردم در شهرهای مرزی است. بیان ویژگی شخصیتی فرزند پروری مقتدرانه برای ایجاد عزت نفس و رشد هیجانی و اجتماعی شخصیت های داستان است. نوجوانان با حمایت عاطفی و تامین الگوهای نقش تشکیل هویت از طریق نمادهایی هم چون شهید، امام حسین(ع) و صحنه ی کربلا ، به کاوش ارزش ها می پردازند و با پخته شدن روح و بدست آوردن قدرت تشخیص مسایل، به بلوغ روانی می رسند. در این 8 داستان، از بین هیجان های اصلی:" شادی، علاقه، تعجب، ترس، خشم، غم، نفرت، گناه، شرم، خجالت، حسادت و غرور"، هیجان های غم، خشم، علاقه، نفرت، خجالت، تعجب، غرور، ترس و گناه به کار رفته است که در 5 اثر داستانی، در کنار دیگر هیجان ها، احساس غم و احساس خشم به مخاطب منتقل می شود. برای آن که آثار داستانی ما بتواند بازخورد بیرونی با حفظ ارزش های فرهنگی و اجتماعی به خصوص در زمینه ی داستان های مرتبط با دفاع مقدّس و ارزش های شهید، ایثار و فدارکاری داشته باشد باید داستان ها در زمینه های روان شناسی، جامعه شناسی، علوم تربیتی و مسائل فرهنگی واکاوی شوند و به صورت تطبیقی بین ادبیات و سایر رشته ها ارتباط عمیق تری برقرار شود؛ با بالا بردن سطح دانش جنگ، به مسئله ی جنگ در داستان ها، علمی نگاه شود و این امر محقق نمی شود مگر این که کودک و جهان اطراف او را بیش تر بشناسیم.

بررسی جلوه های نوستالژی در ادبیات داستانی معاصر (با تکیه بر آثار داستانی جمال میرصادقی، اسماعیل فصیح، هوشنگ گلشیری)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  نرگس بیات   لیلا هاشمیان

نوستالژی( دلتنگی برای گذشته) واژه ای فرانسوی ومعادل غم غربت در فارسی، در اصطلاح حس دلتنگی و حسرت انسان برای گذشته و از دست رفته های پرارج و قابل اعتناست. این اصطلاح که از روان پزشکی به ادبیات گام نهاد، در روان شناسی نیز به عنوان عاملی که گاه از خودآگاه و گاه از ناخودآگاه روان انسان سرچشمه می گیرد، مطرح شده است. از این حیث در نقدهای روان کاوانه ی اثر ادبی، نوستالژی را در خلق اثر، دخیل می دانند. آنچه به ما در فهم نوستالژی کمک می کند، حسرتی است که ذاتی آن است. در متون ادبی به کار بردن واژه های متضمن حسرت و تأسف، دلیلی بر نوستالژی است که خود، بار احساسی متن را افزایش می دهد. پدیده ی نوستالژی در هر اثر ادبی، مشهود است. در ادبیات داستانی نیز نویسندگان بی شماری از جمله جمال میرصادقی، اسماعیل فصیح و هوشنگ گلشیری گاه به صورت گذرا و گاه فراگیر، داستان هایی نوستالژیکی آفریده اند. در داستان های هرکدام از سه نویسنده ی مورد مطالعه، یک یا چند نوستالژی بسامد بالاتری دارد. نوستالژی در داستان ها گاه به صورت فردی و گاه اجتماعی دیده می شود و از طرف دیگر گاهی به صورت لحظه ای و گاه فراگیر و گسترده بر کل اثر پرداخته شده است. میرصادقی به عنوان نویسنده ای طبیعت گرا، مدام دچار نوستالژی روستا و طبیعت زیبا شده و حسرت آمیزانه از آن یاد می کند. در آثار فصیح، بازگشت به گذشته و خاطره گرایی و در آثار گلشیری، اسطوره گرایی و میل به بازسازی ایران باستان، بیشتر از انواع دیگر نوستالژی قابل درک است.

بررسی جلوه های طبیعت در آثار منظوم مصطفی رحماندوست درحوزه ی ادبیات کودک ونوجوان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  معصومه سپهری عسگر   محمد طاهری

اگر چه شاعر در این شعرها به درون مایه ی آموزشی، توجه خاصی نشان داده است ولی به سبب برخورداری از جوهره ی شعری غنی تر و بهره بردن از تصویرهای خیالی و درگیر کردن حس و تخیل کودک، این اندرونه به شکل مستقیم ارائه نمی شود. در برخی شعرها پیوند کلامی کودک با یکی از عناصر طبیعت، از یک سو آن عنصر را به کودک می شناساند و از سوی دیگر به آن شخصیت می بخشد و از این راه احساسات او را برمی انگیزد. بدین سان شعر، کارکردی عاطفی، شناختی می یابد. در بسیاری از شعرها، شاعر از شیوه ی تصویرسازی برای توصیف عناصری چون برف، باد و درختان بهره می گیرد و از تجربه های حسی، تصویری خیالی می سازد که یادآور و تداعی کننده ی یکی از آموزه های اخلاقی است. القای اندیشه ها و آموزه های مورد نظر شاعر نیز از مقوله هایی است که در این گستره از آن استفاده شده است. از این رو نتیجه ی این پژوهش، دست یابی به جوانب بهره گیری شاعر از پدیده ها به منظور درونی کردن دریافت های حسی از طبیعت و تاثیر آن در جریان شناخت کودک و تصور رویکردهای جدید از زیبایی، هماهنگی و تضاد در طبیعت و تاثیر آن در ذهن کودک است

اشارات و تعبیرات عامیانه در دیوان پروین اعتصامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان البرز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  شکوفه وحدتی همت   محمد آهی

پژوهش حاضر به منظور شناسایی اشارات و تعبیرات عامیانه در دیوان پروین اعتصامی انجام شده است. بخش عظیم دریافت معانی و مفاهیم و درک ظرایف و دقایق یک اثر و برخورداری از التذاذ ادبی ، در گرو فهم اشارت و تلمیحات آن اثر ادبی است و برای درک عبارت یا ابیاتی که در آن اشارات وجود دارد، آگاهی کامل از داستان، شعر، مثل مورد اشاره و ... ضرورت دارد لذا دربخش نخست این پژوهش به بررسی اشارات و تلمیحات دیوان پروین پرداخته شده است. دربخش دوم نیز تعبیرات عامیانه ی دیوان پروین مورد مطالعه قرار گرفته است.یکی از مهمترین گونه های فارسی امروز گونه گفتاری عامیانه آن است که کمتر صورت مکتوب دارد، اما تاثیر آن بر گونه های دیگر فارسی غیر قابل انکار است ، این زبان ، به دلیل زنده و پویا بودنش،سخت غنی است و می‏توان آن را سرچشمه ی زبان علمی و ادبی دانست. لذا نگارنده با این باور که گستره اشارات و تلمیحات در اشعار پروین وسیع خواهد بود و همچنین زبان پروین با وجود سادگی و روانی و مردمی بودنش از تعبیرات عامیانه بهره برده است برآن شد تا پژوهشی توصیفی- تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای انجام دهد تا علاوه بر شناخت ژرف ساخت اندیشه ی این شاعر توانا، میزان توانایی او را در پرداختن به انواع اشارات و تلمیحات و تعبیرات عامیانه را نشان دهد. پس از مطالعه و فیش برداری اشارات و تعبیرات عامیانه اشعار پروین ، ذیل هر یک از موارد اشاره شده توضیحاتی در مورد هر یک ازآنها با استفاده از منابع معتبر ارائه گردیده است و بیت مورد نظر با ذکرعنوان شعر و صفحه ذکر شده است. در نهایت اشارات وتلمیحات دیوان پروین پس از بررسی در شش بخش تنظیم گردید که شامل اشارات و تلمیحات مذهبی و عرفانی ، اشارات و تلمیحات اساطیری ، ملی وتاریخی ، اشارات و تلمیحات اجتماعی ، اشارات مربوط به طبیعت ، اشارات نجومی ، طبی و سایر اشارات می باشد از میان اشارات یاد شده اشارات مربوط به طبیعت از بسامد بالایی برخوردار بود و بعد از آن به ترتیب اشارات اجتماعی ، مذهبی و اساطیری قرار دارد . نتیجه ی دیگر اینکه بسیاری از تعبیرات عامیانه ی به کار رفته در دیوان او تعبیرات کنایی محسوب شده و مربوط به زبان گفتاری مردم تهران است که موجب روانی و رسایی و مردمی شدن و همه فهمی دیوان او شده است . کلید واژه ها ی این پژوهش: پروین اعتصامی ، اشارات ، تعبیرات عامیانه

بررسی نوآوری های صور خیال در غزلیّات حسین منزوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  غلامرضا مختاری   محمد طاهری

همین طور منزوی از نمادهای گوناگون، کنایه و تلمیح با بسامد بالایی در شعر خود بهره گرفته است. در یک نگاه اجمالی به غزل های منزوی به این نتیجه می رسیم که او صرفاً به دنبال آراستن کلام خود با صنایع لفظی نبوده است و در این زمینه افراط نکرده است، بلکه از این صنایع در حدّ اعتدال بهره برده است . در غزل هایی که موسیقی بالایی دارند، به ویژه در اوزان دوری کاربرد این نوع صنایع نیز افزایش می یابد. این پایان نامه دارای پنج فصل است که عبارتند از : 1- کلّیّات پژوهش 2- پیشینه ی پژوهش و شرح متغیّرها 3- روش پژوهش 4- تجزیه و تحلیل داده ها 5- نتیجه گیری. در این تحقیق ابتدا درباره ی غزل در شعر معاصر و تحوّلات آن بحث شده است. پس از آن به زندگی و آثار حسین منزوی به عنوان یکی از پایه های غزل امروز پرداخته ام .پس از آن کوشیده ام که در غزل او نوآوری های صور خیال (تشبیه، استعاره، تشخیص، کنایه، اسطوره، نماد و...) را نشان دهم. در پایان نیز به موسیقی شعر (قافیه، ردیف، وزن و آرایه های ادبی )در غزلیّات منزوی پرداخته ام.

بررسی مجموعه داستان کوتاه "یکی بود و یکی نبود" جمال زاده بر اساس سبک شناسی نقش گرا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  مریم فیضی کریم آبادی   محمد آهی

زبان شناسی نقش گرا یا زبان شناسی کارکردگرا، یکی از رویکردهای نظری در زبان شناسی است که در مقابل زبان شناسی صورت گرا قرار می گیرد. در این رویکرد، بر نقش های اجتماعی و بافتی زبان تأکید می شود. این شاخه از زبان شناسی، زبان را نه یک نظام منزوی بلکه ابزاری اجتماعی و کارآمد می-داند. بر این اساس، هر انسانی، موجودی اجتماعی است که زبان را تنها به منظور ارتباط با دیگران به کار نمی برد بلکه در کنار فرایند ارتباط، می توان چندین کارکرد دیگر برای زبان قائل گردید. هر چند بحث نقش های زبان در بیشتر نوشته های زبان شناسان مطرح شده و توصیف این نقش ها مورد توجه قرار گرفته است؛ اما در زبان شناسی نقش گرا، نظریه پردازان این شاخه از زبان-شناسی و بیش از همه، «یاکوبسن»، «هلیدی» و «مارتینه» به توصیف و توضیح این نقش های زبان روی آورده اند. با پیشرفت های زبان شناسی نوین در قرن بیستم، به تدریج رویکردهای جدیدی در سبک شناسی ظهور یافت. مکتب سبک شناسی نقش گرا از جمله رویکردهایی است که بر این اساس شکل گرفت. در حوزه ی سبک شناسی نقش-گرا، مقوله ی کارکرد و نقش زبان اهمیت دارد. در این مکتب، توانایی ها و خلاقیت های مولف در استفاده از نظام گفتاری زبان جهت پررنگ کردن جنبه ی اجتماعی و کارکردی زبان مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. در پژوهش حاضر، از میان نقش هایی که یاکوبسن، مارتینه و هلیدی، برای زبان بر شمرده اند، شش نقشی که دارای وجه اشتراک و اهمیت بالا بود، انتخاب گردید. نقش های دیگر با مقداری تفاوت، زیر مجموعه ی نقش های انتخاب شده، به شمار می آیند. این نقش های ششگانه عبارتند از: ارتباط، ارجاع، ترغیب، عاطفی، محمل اندیشه و آفرینش ادبی که در مجموعه داستان «یکی بود و یکی نبود» اثر محمدعلی جمال زاده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از دیدگاه نقش گرایی، جمال زاده به عنوان پیشاهنگ داستان نویسی کوتاه فارسی، با آگاهی از ظرفیت های بالقوه ی زبان و با تسلط بر فنون روایت، توانسته به خوبی از نقش های کارکردی زبان برای ایجاد جذابیت های ادبی بهره بگیرد و صاحب سبکی شاخص در داستان نویسی معاصر فارسی گردد. روش این پژوهش، توصیفی – تحلیلی با تکیه بر دیدگاه سبک شناسی نقش گرا می باشد. در نهایت با بررسی نقش های زبانی در مجموعه داستان نام برده، با توجه به سبک رئالیستی (واقع گرایانه) جمال زاده، نقش ارجاعی و ترغیبی نسبت به سایر نقش های مورد بررسی، بیشتر مورد توجه و کاربرد نویسنده قرار گرفته-اند.

بررسی سبک شناسانه ی آثار فارسی سهروردی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  فریبا رضایی خسروی   محمد طاهری

سبک شناسی بخش پیچیده و گسترده ای از دانش های ادبی و انسانی است که پژوهشگر را به تشخیص و تمیـز میـان گونه های مختلف بیان در ادب یک ملت و چگونگی آنها قادر می سازد.از جمله آثار ارزنده ی قرن ششم، آثار فارسی سهروردی حکیم متألّه ی اشراقی است.آثار فارسی و رمزی سهروردی به عنوان یکی از شاخص ترین آثار زبان فارسی در عرصه ی تألیفات عرفانی است و جزء لطیف ترین نثرهای عرفانی می باشد.سهروردی با بهره گیری از تمثیل ها، اشعار فارسی، آیات قرآن، کنایه، جناس، سجع، تشبیه، تضاد و تکرار ، فضایی عاطفی و بسیار تأثیرگذار می آفریند که خاص خود اوست . استفاده از جملات کوتاه و به دنبال آن پویایی کلام و برخورداری از کثرت تصویرها نمونه هایی است از لطایف بیان و رموز که این رسائل را در زمره ی زبده ترین آثار نثر فارسی قرار داده است. سبک ذوقی- تمثیلی سهروردی در بیان مقاصد فلسفی تا آن زمان وجود نداشته است و به طور کلی آثار فلسفی به زبان عربی بوده است.این سبک ناشی از ذوق فطری اوست که با صفای ضمیر پرورش یافته است.جوهره ی فکری سهروردی نور است مبتنی بر اشراق و احوال باطنی که به دلیل آمیزش با حکمت ایران باستان از عناصر حماسی و ایران باستان بهره ی نمادین گرفته است. واژه های کلیدی: سهروردی- آثار فارسی- اشراق- سبک- رمز

ایجاز در شعر حافظ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - پژوهشکده ادبیات 1391
  لیلا احمدی   محمد آهی

چکیده : یکی از رازهای ماندگاری سخن به کارگیری انواع ایجاز است. ایجاز زیر مجموعه ی علم معانی است وکسی که ازایجاز در سخنش استفاده می کند به خوبی علم معانی، بیان و فصاحت و بلاغت را می شناسد چون لازمه ی سخن موجز این است که انسان فصیح و بلیغ باشد و نیز عیوب فصاحت و بلاغت را بشناسد و از آن عیوب که شامل تنافر حروف، کراهت در سمع، مخالفت با قیاس، غرابت استعمال، ضعف تألیف، تعقید لفظی و تعقید معنوی است؛ پرهیز کند. دانشمندان علم معانی و بیان، ایجاز را سه نوع می دانند: ایجاز حذف، ایجاز قصر، ایجاز مخل. ایجاز حذف به دو قرینه است: قرینه ی معنوی وقرینه ی لفظی. حذف ارکان جمله، تشبیه، استعاره، شبه جمله، کنایه، اشاره، ایهام، مجاز، تلمیح، رمز، تعریض، تمثیل، ضرب المثل، اسطوره و نماد و تأویل از موارد ایجازند که به جز تشبیه و استعاره موارد اخیر از مواردی است که در این پژوهش بدان ها دست یافتیم. این موارد ایجاز در کتب بلاغی ذکر نشده اند. حافظ از جمله شاعرانی است که به زبان موجز سخن گفته و این زبان موجز را از قرآنی که در سینه دارد تأسی گرفته است. انواع ایجازهایی که حافظ به کار گرفته ایجاز قصر، ایجاز حذف، ایجاز استعاری، ایجاز تشبیهی، ایجاز کنایی، ایجاز تلمیحی، ایجاز اصطلاحی(واژگانی)، ایجاز مجاز و ایجاز ایهام است. بیشترین تعداد ایجازهای او شامل ایجاز قصر و ایجاز حذف به قرینه ی معنوی و ایجاز تلمیحی و ایجاز کنایی و اصطلاحی است. به طوری که می توان گفت ایجاز قصر در اشعار او ده برابر ایجاز حذف است و ایجاز مخل اصلا ندارد یا به گونه ای است که نمی توان اسم مخل بر آن نهاد. حافظ در به کارگیری ایجاز شگرد خاص خود رادارد وآن را باموارد مختلف چون رمز، تلمیح و اشاره، تشبیه واستعاره، کنایه و تمثیل می آمیزد. حافظ نوعی ایجاز هم دارد و آن ایجاز واژگانی یا اصطلاحی است که واژه هایی چون زاهد، رند، پیر مغان، میخانه و ... را در مفاهیم و مقاصد خاصی استفاده می کند.

بررسی تطبیقی حکایات گلستان با حکایات کنتربری از جهت ساختار و محتوا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  مصطفی مرتضی یی کمری   محمد طاهری

ادبیات تطبیقی به عنوان شاخه ای از نقد ادبی و نیز علمی پویا و متحول ،حیاتش را از اروپا و سپس آمریکا آغاز کردو بعد از آن به ایران راه پیدا کرد. در ابتدای شکل گیری این علم در ایران به مسایل کلی آن پرداخته می شد، اما بعدها مسیر اصلی خود را پیدا کرد و در زمینه ی تطبیق ادبیات فارسی با ادبیات سایر ملل هم مطالعاتی انجام پذیرفت. در پایان نامه حاضر به بررسی: ادبیات تطبیقی و تاریخچه ی آن در ایران و جهان، زندگی نامه،آثار مورد مقایسه، ویژگی سبکی ، زمانه ی زندگی وجایگاه ادبی، طنز،تلمیح، ایجاز و اطناب، آموزه های تعلیمی دو شاعر پرداخته شده است. در این مقایسه،طی گزینش و تشریح برخی از ویژگی های محتوایی و ساختاری مانند:طنز،تلمیح، ایجاز و اطناب و..که در گستره ی آثار سعدی و چاسر،کاربرد فراوان داشته است؛ چنین نتیجه گیری شده است که در آثار این دو نویسنده، شباهت های معنایی و محتوایی قابل توجهی وجود دارد،که تعدادی از این شباهت ها به شرح ذیل می باشند: 1-گلستان سعدی جزء آثاری است در آن روش ایجاز به کار گرفته شده است، اما حکایات کنتربری جزء آثاری است که در آن روش اطناب به کار گرفته شده است. 2-استفاده دو شاعر از حکایات تو در تو 3-بهره گیری دو نویسنده از طنز برای تاثیر گذاری آثار خود در میان خوانندگان:این مورد از بارزترین وجوه اشتراک دو شاعر است که به طرق مختلف از طنز بهره جسته اند. 4-استفاده دو شاعر از تلمیح های مذهبی در آیین و مذهب خود: سعدی از قران،کتاب دینی و مقدس مسلمانان،و چاسر از انجیل و تورات،کتاب دینی و مقدس مسیحیان. 5-بهره بردن دو نویسنده از آموزه های تعلیمی برای تعلیم و هدایت مردم به راستی و صداقت.

مقایسه مقام فنا از منظر بایزید بسطامی و مولانا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  مهدی گروسی   لیلا هاشمیان

هدف اصلی و غایت سیر و سلوک الی الله، قرب و وصول به حق تعالی و اتّصاف و تخلّق به اوصاف و اخلاق الهی ست. برای نیل به این مقصود، سالک طریق حق، مقامات و منازلی را از یقظه و توبه تا فناء فی الله که نهایت مقامات و مراتب سیر الی الله است طی می کند وی با نیستی و فنا از صفات مذموم بشری، به هستی و بقای صفات محمود ربوبی می رسد و به زیور اوصاف الله آراسته می شود. معهذا تا زمانیکه به نیستی از عبودیت نرسد، هستی ربوبیّت در وی متجلّی نگردد. از این رو بحث«فنا» از بحث های اساسی عرفان و تصوف محسوب می شود. بایزید بسطامی، عارف بزرگ سده سوم هجری و بنیان گذار مکتب سکر، از عارفانی ست که در باب مقام فنا و اصطلاحات و عبارات آن داد سخن داده و راه را برای سالکان و عارفانی همچون مولانا جلال الدین بلخی هموار کرده است. مسأله ی فقر و فنا و نیستی وتعبیرات گوناگون آن از مسائل اصلی و اساسی ست که انعکاسی بسیار وسیع در سخنان این دو عارف داشته است. ما در این پژوهش برآنیم که نگاه بایزید و مولانا را به مقام فنا و مفاهیم و معانی مختلف آن، درقالب اصطلاحات و عبارات عرفانی، مورد بررسی و تحلیل و مقایسه قرار دهیم.

تبیین آسیب های اجتماعی (کج روی های اخلاقی) در دو کتاب گلستان و بوستان سعدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  بهروز نجفیان پژمان   محمد آهی

محیط ادبی نمی تواند از تأثیر محیط اجتماعی برکنار بماند، افکار، ذوق ها و اندیشه ها تابع شرایط و اوضاع اجتماعی می باشد. رابطه¬ی شاعر و نویسنده با محیط و جامعه¬ی او مشخص کننده نقشی است که ادبیات در جامعه ایفا می کند. در این گونه موارد شاعر و نویسنده از اوضاع ناپسند مادی و اجتماعی جامعه خویش انتقاد می کند و برخلاف ذوق و پسند قشر یا قشرهایی از جامعه سخن می گوید در چنین زمانی است که با محیط خود مبارزه می کند و می کوشد آن را تغییر دهد و آن محیط را به ترازوی نقد قرار می دهد. امری که سعدی به خوبی از عهده¬ی آن برآمده چون آثار ادبی همواره محصول شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه است و در هر دوره شرایط بر آن اثر می گذارد. در واقع تبیین و پژوهش و نقد آثار ادبی یک دوره تنها از دیدگاه ادبی کاری است که ادیبان صاحب نظر به خوبی از عهده آن برمی آیند اما پیشرفت و تکامل اجتماع نشان داده است که بررسی و ریشه جویی خواستگاه اجتماعی شعر و نثر به ویژه ژرف نگری این هنر با دیگر مظاهر زندگی اجتماعی، از دیدگاه جامعه شناسی ادبیات به تلاش و ژرف کاوی بیشتری نیاز دارد پس اگر پژوهشگری بخواهد به بررسی یک اثر ادبی که موضوع پژوهش او را تشکیل می دهد بپردازد، باید آن را در قالب ساختار اجتماعی، فرهنگی و شخصیتی مورد تبیین قرار دهد. پس هدف ما از این پژوهش بررسی جامعه شناسانه¬ی دو اثر ادبی و پیوند آن با نهاد اجتماع و دیگر جنبه های اجتماعی پدید آورنده¬ی آن است.

بروزرسانی مدل اجزای محدود دینامیکی سازه ها با استفاده از روش های بهینه سازی ذاتی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی شاهرود - دانشکده عمران 1393
  محمد آهی   علی کیهانی

زیرساخت های عمرانی مانند پل ها، سدها و ... در طی عمر بهره برداری ممکن است دچار آسیب شوند. شناسایی این آسیب و خرابی در سازه ها، از این جهت که غفلت از آن می تواند منجر به تغییر و اختلال در عملکرد سازه شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. پیامد نهایی آسیب سازه ای می تواند حتی تخریب کلی سازه نیز باشد. از این رو ضروری است تا روش شناسی کارآمدی برای تشخیص خرابی در سازه های موجود اتخاذ گردد. روش های گوناگونی بر اساس خصوصیات مختلف سازه، برای شناسایی خرابی سازه ای مطرح است؛ در این میان، روش های متکی بر داده های دینامیکی یا همان خواص مودال سازه به میزان مناسبی به خرابی های درونی و سطحی سازه حساس هستند. مقایسه ی اختلاف میان داده های دینامیکی اندازه گیری شده از مدل اجزای محدود سازه ی موجود و سازه ی سالم، و حداقل سازی آن با فرایندی به نام بروز رسانی مدل اجزای محدود دینامیکی توصیف می گردد؛ در واقع بروزرسانی مدل، یک مسئله ی بهینه سازی است که در آن خصوصیات مکانیکی سازه به عنوان متغیرهای بهینه سازی تعریف می شود و به کمک آن می توان کیفیت آسیب و خرابی در سازه را آشکار نمود. در این پایان نامه، بروزرسانی مدل اجزای محدود، بصورت کاهش در سختی المان، مدل و به جای نتایج آزمایش ارتعاش دینامیکی، از داده های شبیه سازی عددی استفاده شده و کمینه سازی اختلاف مدل سازه ی موجود و سازه ی سالم، به کمک الگوریتم های ذاتی(فرا ابتکاری) صورت گرفته است. از اَشکال مودی سازه، برای تشکیل تابع هدف بهینه سازی و از دو الگوریتم ازدحام ذرات(pso) و کرم شب تاب(fa) برای حل مسئله ی بهینه سازی، استفاده شده است. چند مثال عددی در سازه های با شرایط گوناگون، با طرحهای خرابی متفاوت بررسی گردید. نتایج نشان دهنده ی کارایی مطلوب روش مطرح شده می باشد و هر دو الگوریتم بهینه سازی در اغلب موارد نتایج مشابهی داشته اند، با این وجود در برخی موارد الگوریتم ازدحام ذرات عملکرد مناسبتری از خود نشان می دهد.

سیر عرفان نظری در آثار سنائی، احمد غزالی و عین القضاه همدانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1385
  محمد آهی   محمود بشیری

چکیده ندارد.