بررسی مقاومت ارقام مختلف گندم به سوسک کشیش (rhyzopertha dominica) و شپشه برنج (sitophilus oryzae)

سوسک کشیش و شپشه برنج دارای انتشار جهانی بوده و خسارت زیادی به محصولات انباری خصوصا غلات انبارشده وارد می کنند. غالبا خسارت این آفات منجر به کاهش وزن دانه و قوه نامیه می شود. میزان خسارت و تغذیه این آفت در 8 رقم و لاین :کوهدشت، زاگرس، مروارید، دریا، پاستور، لاین17، لاینa و 19-80-n، در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در شراط انبار بررسی شد. مقدار 100 گرم گندم در ظرف شیشه ای ریخته و سپس در هر ظرف 10 عدد حشره کامل قرار داده و درب آن با توری ململ پوشانده شد. در مدت 7 ماه آزمایش، 9 بار یاد داشت برداری انجام و صفاتی مانند وزن دانه، حشره کامل زنده، درصد خسارت، شاخص آلودگی و درصد کاهش وزن دانه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس ارقام به سوسک کشیش نشان داد که همه صفات، از لحاظ فاکتور زمان یادداشت برداری و فاکتور رقم دارای اختلاف معنی دار بود (01/0>p ). بر اساس مقایسه میانگین های صفات در زمان های یادداشت برداری، با افزایش جمعیت آفت سایر صفات وابسته به آن نیز افزایش یافته است. در زمان آخر یادداشت برداری، میانگین تعداد حشره زنده، درصد خسارت، شاخص آلودگی و درصد کاهش وزن دانه به ترتیب 00/60 , 18/48 ,83/29 و27/7 بود. رقم زاگرس دارای بیشترین تعداد حشره زنده، درصد خسارت و شاخص آلودگی بود. رقم مروارید دارای بیشترین وزن دانه، تعداد حشره زنده و کمترین درصد کاهش وزن دانه بود. رقم پاستور دارای کمترین وزن دانه و بیشترین درصد کاهش وزن دانه بود. نتایج آزمایش براساس صفات مربوط به حشره (تعداد حشره زنده، تعداد حشره مرده، نرخ رشد جمعیت) و صفات مربوط به دانه (درصد خسارت، شاخص آلودگی و درصد کاهش وزن) نشان داد که مقاومت ارقام به آفات مورد بررسی متفاوت و معنی دار بود. در این بررسی مشخص شد که رقم زاگرس به سوسک کشیش حساس ترین و رقم مروارید مقاوم ترین بود. شپشه برنج در مقایسه با سوسک کشیش خسارت کمتری به ارقام گندم وارد کرده و رشد و نمو کمتری انجام داده است. در بین ارقام گندم، رقم کوهدشت حساس ترین و لاین 8019- n مقاوم ترین رقم و لاین به شپشه برنج بود. واکنش ارقام گندم به هر دو آفت نیز متفاوت و معنی دار بود. به طوری که لاین a حساس ترین و رقم مروارید مقاوم ترین رقم به تغذیه و رشد و نمو سوسک کشیش+ شپشه برنج بود