بررسی سازگاری اقلیمی و اثر کم آبیاری تنظیم شونده بر توده های مختلف گراس های فصل سرد بومی ایران و مخلوط بذری آن ها در مقایسه با مخلوط تجاری

چکیده یکی از راه های مناسب جهت بومی سازی طراحی فضای سبز، استفاده از گراس های بومی است که ظاهری مشابه چمن های زینتی داشته باشند. از طرف دیگر کمبود آب در عصر کنونی موضوعی بحرانی و حیاتی برای اکثر کشورهای واقع در مناطق خشک است. از این جهت، استفاده از روش کم آبیاری تنظیم شونده، یک استراتژی در جهت حفظ آب و تعدیل این مشکل می باشد. این پژوهش در قالب سه آزمایش، با هدف بررسی پاسخ های رشدی، فیزیولوژیکی و همچنین ارزیابی کیفی گراس های بومی در مقایسه با مخلوط تجاری در فصول مختلف سال و در مواجه با تنش خشکی اجرا گردید. آزمایش اول در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و تیمار گراس های بومی شامل لولیوم پرنه بومی یارند و چادگان‘yarand’) و(lolium perenne l. ‘chadegan’ ، دو مخلوط بومی با تنوع گونه ای کم(nm1) ، با تنوع گونه ای زیاد(nm2) در مقایسه با یک مخلوط بذر تجاری (cm)، اجرا شد. آزمایش دوم به منظور بررسی سازگاری اقلیمی در شرایط مشهد، در قالب آزمایش اسپلیت پلات با 3 تکرار (فصل به عنوان پلات اصلی و گراس های مذکور به عنوان پلات فرعی) و آزمایش سوم جهت بررسی پاسخ های فیزیولوژیک و ارزیابی کیفی گراس های بومی در مقایسه با مخلوط تجاری به سطوح مختلف کم آّبیاری تنظیم شونده، به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. که پلات اصلی شامل سطوح آبیاری 25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی چمن، و پلات فرعی شامل توده ی بومی چادگان، دو مخلوط بومیnm1،nm2 و مخلوط تجاری cm در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش اول، بیانگر برتری توده بومی لولیوم پرنه چادگان، از نظر ارزیابی کیفی (رنگ ژنتیکی، استقرار، نرمی، یکنواختی، مقاومت به سرما و علف هرز) در مقابل سایر گراس ها بود. همچنین لولیوم پرنه یارند (lpy)، پائین ترین ارزش کیفی را به خود اختصاص داد. مطابق نتایج آزمایش دوم، از نظر کیفیت کلی چمن، بهترین کیفیت از لحاظ رنگ فصلی، بافت، تراکم، کیفیت پس از سرزنی و شادابی چمن، متعلق به توده بومی لولیوم پرنه چادگان (lps) و مخلوط تجاری (cm) بود. نتایج مطالعه حاضر، بیان کننده این واقعیت است که تمامی چمن های مورد مطالعه به ترتیب بیشترین و کمترین کیفیت را در فصول تابستان و زمستان دارا بودند. نتایج آزمایش سوم، نشان داد که لولیوم پرنه چادگان بهترین پاسخ های رشدی و ارزیابی کیفی را در سطوح مختلف کم آبیاری به خود اختصاص داد. کم آبیاری باعث کاهش صفات رشدی در تمامی گراس های مورد مطالعه گردید به طوریکه با افزایش شدت تنش، این کاهش تشدید شد. همچنین تحت شرایط تنش خشکی، توده چادگان در مقایسه با سایر گراس ها، محتوی نسبی آب خود را در سطح بالاتری حفظ نمود که دلیلی بر مقاومت بیشتر این گیاه بومی به تنش خشکی است. در نتیجه در شرایط کمبود آب، استفاده از توده بومی لولیوم پرنه چادگان، با توجه به نتایج هر سه آزمایش چه از نظر ارزیابی کیفی برای استفاده به عنوان چمن زینتی و چه از لحاظ مقاومت در برابر تنش آب در فضای سبز شهری مناطق خشک و نیمه خشک از جمله مشهد قابل توصیه است.