بررسی تاثیرات عصاره گیاه افدرا (ephedra pachyclada) بر روند آسیب های حاد و مزمن کبدی به وسیله ساخت مدل های حیوانی در موش نر و بالغ نژاد swiss-webster

امروزه به دلیل سوء مصرف الکل، داروها، مواد شیمیایی و عفونت های ویروسی بیماریهای کبدی به یکی از مشکلات تهدید کننده سلامت جامعه بشری مبدل شده اند. بسیاری از این عوامل با ایجاد استرس اکسیداتیو و القای التهاب به ایجاد نکروز در کبد می انجامند. از این رو بسیاری از مطالعات درمانی روی این بیماری ها بر مبنای کنترل استرس اکسیداتیو قرارگرفته است. ephedra pachyclada گیاهی از خانواده ارمکیان و با پیشینه مصرف طولانی در طب سنتی است. با توجه به خواص آنتی اکسیدانی این گیاه برآن شدیم اثرات عصاره آن را بر روند آسیب های حاد و مزمن کبدی مورد بررسی قرار دهیم. در این مطالعه ابتدا آزمایشاتی جهت دستیابی به مدل های حیوانی استاندارد از آسیب های حاد و مزمن کبدی طراحی شد، در این آزمایشات حیوانات به گروه های کنترل، شم و مدل تقسیم شدند و جهت القای مدل حاد از دوز منفرد تتراکلریدکربن (2ml/kg) و جهت القای مدل مزمن (فیبروز کبدی) از دوز دو بار در هفته ای تتراکلریدکربن(1ml/kg) به مدت 6 هفته استفاده شد. سپس صحت القای مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از اطمینان از صحت القای مدل جهت بررسی تاثیرات عصاره افدرا بر روند آسیب حاد و مزمن کبدی، در دو آزمایش مجزا حیوانات به 4 گروه تقسیم شده و در هر دو آزمایش یک گروه به عنوان کنترل و 3 گروه دیگر به عنوان گروه های آزمایشی در نظر گرفته شدند، القای آسیب حاد و مزمن کبدی در گروه های مورد آزمایش مطابق روش آزموده شده قبل صورت پذیرفت. دو گروه از گروه های آزمایشی ضمن دریافت تتراکلریدکربن با دوزهای متفاوت عصاره (mg/kg140،1400) نیز تیمار می شدند. حیوانات گروه های مدل حاد 96 ساعت و گروه های مزمن 6 هفته بعد از شروع آزمایش خونگیری و تشریح شدند. در نمونه های خون جمع آوری شده غلظت سرمی آنزیم های آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانس فراز که از مهمترین مارکر های آسیب کبدی اند آنالیز شد، نمونه های کبد نیز مورد بررسی های بافت شناسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که تیمار با افدرا تمام شاخص های آسیب کبدی القا شده با تتراکلریدکربن مثل وزن نسبی کبد، نکروز، فیبروز، التهاب بافتی و غلظت سرمی ast و alt را در حیوانات دارای آسیب حاد و مزمن کبدی کاهش داده است. بنابراین عصاره افدرا قادر است کبد را در برابر آسیب های حاد و مزمن القا شده با تتراکلریدکربن محافظت نماید. اثرات محافطت کبدی افدرا احتمالاً با سرکوب استرس اکسیداتیو و مهار التهاب بافتی القا شده با تتراکلریدکربن اعمال می گردد.