نقش فناوری اطلاعات و پیامدهای بهره گیری از آن در تعلیم و تربیت از منظر فیلسوفان مکتب انتقادی

هدف از این پژوهش بررسی ماهیت فناوری اطلاعات و نقش آن در زندگی و بررسی پیامدهای فناورر اطلاعات و جایگاه آن در تعلیم و تربیت بر مبنای دیدگاه فیلسوفان مکتب انتقادی است. روش انجام پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است. سوال های این پژوهش، در راستای بررسی نقش و پیامدهای فناوری اطلاعات و جایگاه آن در تعلیم و تربیت از دیدگاه فیلسوفان مکتب انتقادی است. بنابر این در ابتدای دیدگاه های مختلف فیلسوفان مکتب انتقادی مورد مطالعه، بررسی و تحلیل قرار گرفته و با ترکیب نظریات و استنباط آن ها، اهداف تعلیم و تربیت استنتاج می شود. سپس با مطالعه این اهداف، به روش ها و محتوای مورد نظر در تعلیم و تربیت پرداخته و در پایان، پیامدها ی بهره گیری فناوری اطلاعات در تعلیم و تربیت با استنباط از نظریات فیلسوفان مکتب فرانکفورت مشخص می گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد فلاسفه انتقادی معتقدند فناوری اطلاعات، پیامدهای منفی مقدر و اجتناب ناپذیری دارد و دستاوردهای ظالمانه، مخرب و تاسف بار فناوری اطلاعات را که نمود آن روابط نابرابر اجتماعی و اقتصادی است، قابل تامل می دانند. دیدگاه فلاسفه انتقادی بر پیامدهای منفی استفاده از فناوری اطلاعات تاکید بیشتری دارد ولی این موضوع به معنای درنظرگرفتن فناوری اطلاعات در تعلیم و تربیت است. با استنباط از دیدگاه فلاسفه انتقادی-که اذعان به محاسن استفاده از فناوری اطلاعات در تعلیم و تربیت نیز دارند- چنین نتیجه گرفته می شود که اگر کاربرد فناوری اطلاعات در نظام تعلیم و تربیت به صورت تلفیقی انجام گردد و به شکل انفعالی نباشد و خلاقیت دانش آموزان، آزادی آن ها، توجه به اراده استقلال طلب ایشان را تضمین نماید، همچنین کنش ارتباطی و عقلانیت ارتباط اجتماع گرا را فراهم نماید و آموزش آزاد را جایگزین آموزش هدف مدار نماید، در آن صورت می توان قضاوت نمود که به پیامدهای مثبت استفاده از فناوری اطلاعات در نظام تعلیم و تربیت دست یافته ایم. در پایان پیشنهاد می شود که عناصر اصلی نظام های آموزشی به ویژه معلمان در معرض تحولات آموزشی متناسب با پیشرفت های جهان امروز قرار گیرند و آگاهی بیشتری از قابلیت فناوری های جدید بیابند و در عمل باعث شود که نقش معلم به عنوان منبع قدرت که اطلاعات در انحصار اوست از بین برود و نقش او از ناشر اطلاعات به تسهیل کننده فرایند کسب اطلاعات تغییر یابد. لذا ضمن اینکه فناوری اطلاعات، فرآیند آموزش را تسهیل و تسریع می کند می توان خلاقیت، تفکر انتقادی و واگرا را در یادگیرندگان ایجاد نمود.