مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان غلظت ذرات آلاینده معلق در هوای دشت موک فیروزآباد انجام گردید. این فعالیت در یک دوره زمانی یک و نیم ساله از فروردین 87 تا شهریور 88 انجام گرفت. ابتدا با یک دستگاه نمونه بردار با حجم زیاد در چهار جهت اصلی و در فواصل مختلف از چشمه آلاینده نمونه گیری از هوای منطقه صورت گرفت و سپس با دستگاه نمونه بردار با حجم کم برای یک بازه زمانی 10 ماهه کار نمونه برداری از هوای منطقه انجام شد. در نهایت با توجه به نتایج غلظت های بدست آمده برای ذرات آلاینده معلق و مقایسه با مقادیر استاندارد وضعیت آلودگی هوای دشت موک فیروزآباد مورد آنالیز قرار گرفت. فیلترهای بدست آمده نیز برای آنالیز به روش فعالسازی نوترونی به رآکتور مینیاتوری اصفهان (mnsr) ارسال شد. پس از آنالیز نوترونی عناصر ca، v، mn، mg، na، al، ti در نمونه ها مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج آنالیز فعالسازی نوترونی نشان می دهد که غلظت عناصر ca، v، mn، mg، na، al، ti به ترتیب برابر با 19.09، 0.1656، 0.10787، 6.67، 10.35، 8.74 و 0.575 میکرو گرم بر متر مکعب می باشد. همچنین با استفاده از نرم افزار calpuff نحوه پراکندگی آلاینده های هوا در دشت موک فیروزآباد برای یک بازه زمانی یک ساله با توجه به داده های آب و هوایی منطقه مورد مطالعه که از اداره هواشناسی شیراز بدست آمد و نیز داده های مربوط به میزان گسیل آلاینده ها از دودکش های کارخانه که از محیط زیست کارخانه جمع آوری شده بود، مدل شده است. یافته ها نشان می دهد که میزان ذرات معلق هوای دشت موک فیروزآباد در بازه زمانی مورد مطالعه کمتر از حد استاندارد ملی اسـت. میـانگین کـل ذرات معلق هوا در 10 ماه 85.62 میکروگرم برمترمکعب میباشد. میانگین غلظت ذرات معلق هوا در ماههای مهر، آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند، فروردین-اردیبهشت، خرداد و مرداد به ترتیب 106 ، 26 ، 59 ،97،31، 84، 232، 80، 140 میکروگرم بر متر مکعب بوده است. بیشترین غلظت مربوط به مرداد ماه با مقدار 140 میکروگرم بر متر مکعب و کمترین غلظت ثبت شده در ناحیه مورد مطالعه مربوط به آبان ماه با مقدار 26 میکروگرم بر متر مکعب بوده است.

mtbe یا متیل ترشری بیوتیل اتر، یک ماده آلی اکسیژن دار به فرمول c5h12o است که به عنوان ماده اکسید کننده سوخت جهت افزایش عدد اکتان بنزین مورد استفاده قرار می گیرد. با گذشت زمان و افزایش استفاده از mtbe، اثرات سوء زیست محیطی آن نیز به تدریج مشخص گردیده است. روش های مختلفی برای حذف mtbe از آب های آلوده وجود دارد که در میان روش های بکار برده شده، روش جذب سطحی از معمول ترین و اقتصادی ترین روش ها می باشد. در این تحقیق برای بررسی حذف mtbe به روش روش جذب سطحی، آزمایشات در دو حالت ناپیوسته و پیوسته انجام گرفت. در روش ناپیوسته، مقدار معین وزنی از سه نوع جاذب شامل کربن فعال دانه ای(gac)، پودری(pac) وکربن تهیه شده از پوسته شلتوک در ظروف یک لیتری درب دار ریخته شده و به آنها محلول آب آلوده به mtbe اضافه می گردد. با به هم زدن محلول و نمونه گیری از آن در زمان های مختلف، شرایط بهینه عملیاتی جذب شامل دما،ph و نوع جاذب مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از داده های آزمایشگاهی به دست آمده در این قسمت، معادله ایزوترم مناسب برای سیستم مورد مطالعه به دست آمد. در روش پیوسته نیز یک ستون جذب در مقیاس نیمه صنعتی، ساخته شد و با عبور آب آلوده به mtbe از درون ستون جذب حاوی کربن فعال دانه ای و پودری و نمونه گیری از جریان خروجی از ستون در زمان های مختلف، اثر پارامترهای عملیاتی مختلف مانند دما، ph، شدت جریان عبوری و نوع جاذب بر میزان جذب mtbe مورد بررسی قرار گرفت و شرایط بهینه جهت جذب مشخص گردید. در هر دو نوع آزمایش با افزایش ph و دمای محلول و رساندن آنها به بیشترین مقدار مورد آزمایش، نرخ جذب mtbe افزایش یافت. همچنین در آزمایشات پیوسته، با کاهش شدت جریان ورودی به ستون جذب به کمترین مقدار مورد آزمایش، نرخ جذب mtbe افزایش یافت. همچنین در این تحقیق، یک مدل ریاضی جهت شبیه سازی ستون جذب ارائه گردید و نتایج به دست آمده از مدلسازی ریاضی با نتایج آزمایشگاهی در شرایط عملیاتی مشابه با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفت. تطابق خوب و مناسب این داده ها، صحت مدل ریاضی ارائه شده را تائید می نمایند.

شیرابه مایع آلوده ای است که در بخش های مختلف فرایند مدیریت پسماند تولید می شود. در این پژوهش تصفیه پذیری شیرابه ی ایستگاه انتقال در شهر شیراز با استفاده از راکتور abr مورد بررسی واقع شده است. این پژوهش در دو حالت زمان ماند ثابت و زمان ماند متغیر انجام شده است. حجم و زمان ماند راکتور abr در حالت زمان ماند ثابت به ترتیب برابر با 64 لیتر و 6 روز می باشد. در این حالت بعد از زمان راه اندازی، میزان cod ورودی به صورت پیوسته از 750 تا 20000 میلیگرم بر لیتر افزایش داده شده است. نرخ بارگذاری نیز از(g/l.d) 125/0 تا (g/l.d) 33/3 افزایش داده شده است. راندمان حذف cod در این زمان ماند در بارگذاری نهایی به 42/87 درصد رسید. و همچنین راندمان حذف bod نیز در بارگذاری نهایی به 59/95 درصد رسید. علاوه بر cod و bod پارامترهایی مانند میزان جامدات معلق، vss، نیتروژن آمونیاکی، آلکالینیتی، ph، دما و تغییرات غلظت یون هایی مانند فسفات و سولفید در طول راکتور abr و در زمان ماند ثابت 6 روز مورد بررسی واقع شد. قابل توجه است که راکتور کارایی بسیار خوبی در حذف جامدات معلق از خود نشان داد (8/88 درصد). همچنین قابل ذکر است که پارامتر های vss، نیتروژن آمونیاکی و آلکالینیتی در طول راکتور abr افزایش یافته اند. در حالت زمان ماند متغیر، کارایی راکتور در حذف bod5 و cod در سه زمان ماند 3، 6 و 8 روز اندازه گیری و با یکدیگر مقایسه شده است. تغییرات نسبت bod به cod نیز در این حالت و در اتاقک های مختلف اندازه گیری شده است. بیشترین بازده راکتور در حذف cod در حالت زمان ماند متغیر در زمان ماند 8 روز و برابر با 78/91 درصد اندازه گیری شد. مطالعات انجام شده در سه زمان ماند نشان داد که فاز اسید سازی در اتاقک اول فعال بوده و ph حداقل برابر با 4/6 را در طول دوره ی کارکرد راکتور ایجاد کرده است. علاوه بر تصفیه ی شیرابه ایستگاه انتقال، یک بررسی نیز در زمینه ی تفاوت های شیرابه های موجود در محل دفن پسماند شهر شیراز که مربوط به زمان های دفن مختلف می باشند با شیرابه ی ایستگاه انتقال انجام شده است.

جهت کاهش مشکلات زیست محیطی ناشی از دفع نامناسب پساب ها ی آب شیرین کن ها، اقدام به ساخت چند مدل آزمایشگاهی گردید تا امکان افزایش تبخیر پسابها و تولید آب مقطر از بخارات حاصله را بررسی نماید. پایلوت آزمایشگاهی اول که حرارت مورد نیاز را از یک المان برقی دریافت میکرد، در دوحالت بدون مبرد و با مبرد مورد آزمایش قرار گرفت. در این آزمایش ها میزان تبخیر سه نمونه آب با هدایت الکتریکی (15000، 6000 و 900 میکروزیمنس)، در دو دمای 60 و 40 درجه سانتی گراد، در سه فشار 100- ، 300- و 500- میلیمترجیوه اندازه گیری شد. نتایج این بخش حاکی از موثر بودن چشمگیر استفاده از فشار منفی با حضور مبرد در مقایسه با تبخیر در هوای آزاد بود. این میزان افزایش از3/6 برابر برای فشار 100- میلیمترجیوه تا 9/20 برابر برای فشار 500- میلیمترجیوه در دمای 60 درجه سانتی گراد برای نمونه آب با هدایت الکتریکی 15000 میکروزیمنس نسبت به تبخیر در هوای آزاد شهریورماه 1389 در شیراز بدست آمد. در ادامه به منظور ارزیابی استفاده از انرژی پاک خورشیدی در تامین حرارت مورد نیاز، یک دستگاه آب شیرین کن خورشیدی یکطرفه به مساحت دو مترمربع ساخته و در دوحالت فعال و غیر فعال مورد آزمایش قرار گرفت . سپس در دستگاه دیگری، برای اولین بار اثر همزمان فشار منفی و انرژی خورشیدی در افزایش نرخ تبخیر و کاهش حجم حوضچه تبخیر نهایی مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از این روش ها می تواند علاوه بر کاهش استفاده از انرژی های تجدیدناپذیر، مساحت حوضچه مورد نیاز جهت دفع پساب را کاهش دهد.

با گسترش روزافزون مشکلات زیست محیطی و منابع آب و نیاز مستمر به بررسی کمی و کیفی این مشکلات، استفاده از مدل های حوزه آبریز امری اجتناب ناپذیر شده است. ارتباط بین داده ها و مدل در حوزه ی مسائل آبی بسیار پیچیده است. متاسفانه در روند مرسوم مدل سازی در بسیاری از موارد این ارتباط متقابل و پیچیدگی های آن چندان مورد توجه قرار نمی گیرد و در نتیجه منجر به نتیجه گیری های کاملا نادرست و بعضا متناقض می شود. در این موارد اغلب فرد مدل ساز بدون در اختیار داشتن دانش کافی در زمینه ی ارتباط داده های موجود و مدل، ابتدا مدل را انتخاب می کند، سپس به بررسی مساله ای که می تواند از طریق این مدل پوشش دهد می پردازد. بسیار شگفت آور است که در اغلب این موارد، اتخاذ استراتژی "مدل پیچیده تر، نتایج دقیق تر" بسیار مرسوم است. این در حالی است که در بسیاری از موارد بکارگیری یک مدل بسیار ساده در صورتی که هماهنگ با ساختار داده های موجود و با اشراف کافی به ماهیت مساله انتخاب شود می تواند نتایجی بسیار معتبرتر، نزدیکتر به واقعیت و کاربردی تر در مقایسه با یک مدل بسیار پیچیده ارائه دهد. هدف از این تحقیق، ارائه ی الگویی جهت مواجهه با مساله دستیابی به سطح مناسب از پیچیدگی در مدل با توجه به ساختار داده های موجود می باشد. در این راستا، یک روند چندمرحله ای برای مدل سازی حوزه آبریز ارائه شده است. این روند شامل شناسایی مسئله در حوزه آبریز، انتخاب و بسط یک مدل ساده، مناسب برای پوشش دادن مساله مشخص شده با توجه به ساختار داده های موجود و نهایتا بکارگیری مدل برای بررسی مساله ی مشخص شده می باشد. این فرایند با افزایش پیچیدگی مدل بر اساس داده های موجود تکرار می شود تا مساله مورد نظر تا حد امکان پوشش داده شود. با استفاده از این روند می توان امید داشت که مدل انتخابی نه بیش از حد ساده و نه بیش از حد پیچیده خواهد بود. به عنوان مطالعه ی موردی، کاربرد این روند در مدل سازی یکی از زیر حوزه های حوزه آبریز کر و سیوند در استان فارس نشان داده شده است. کاربرد این مثال نشان داد که برای بررسی تغییرات زمانی رواناب تولیدی در حوزه مورد نظر، استفاده از یک مدل بسیار ساده (معادله پایستگی جریان) کفایت می کند. این در حالی است که در صورتی که هدف بررسی تغییرات مکانی رواناب تولیدی باشد، لازم است از مدلی توزیعی با ساختاری پیچیده تر (topmodel) استفاده کرد. با استفاده از روند چندمرحله ای پیشنهاد شده می توان امیدوار بود که با داشتن دانش کافی در مورد اندرکنش ساختار داده های موجود و مدل انتخابی، به سطح مناسبی از پیچیدگی در مدل رسید و بالطبع نتایجی با بالاترین قابلیت اطمینان به دست آورد.

روشهای فیزیکی– شیمیایی گوناگونی برای حذف فلزهای سنگین به کار برده شده است که جذب سطحی از متداولترین آنهاست. به دلیل محدودیت های جاذب های موجود از جمله ظرفیت جذب کم یا بازدهی پایین حذف یون های فلزی، تلاش محققین در راستای یافتن جاذب های مناسب تر همچنان ادامه دارد. در همین راستا در این تحقیق کارایی شلتوک برنج و پوست گردوی طبیعی و اصلاح شده به روشهای مختلف برای حذف یون های فلزی سرب و نیکل مورد مقایسه قرار گرفته است. سپس با انتخاب جاذب بهینه از بین جاذب های مطالعه شده و ترکیب آن با نانو ذرات کربنی تک دیواره، نانو جاذب ترکیبی جدیدی بدست آمده است. این جاذب جدید نسبت به سایر جاذب قابلیت بیشتری برای حذف یون های سرب و نیکل از خود نشان داده است. بیشترین ظرفیت جذب این جاذب برای یون های سرب و نیکل به ترتیب 18/185 و 19/42 میلی گرم در گرم جاذب بدست آمده است. همچنین به منظور بررسی اثر پارامترهای مختلف و برهمکنش آنها بر حذف یون های فلزی از روش طراحی فاکتوریال استفاده شده است. بدین منظور یک سری آزمایش های فاکتوریال کامل در دو سطح و با چهار فاکتور طراحی و اجرا شده است. بررسی آزمایش های فاکتوریال انجام شده برای حذف یو نهای فلزی سرب و نیکل توسط پوست گردوی اصلاح شده بازی حاکی از تفاوت قابل توجهی در پارامترهای موثر بر فرایند جذب این دو فلز است. از روش بهینه یابی سیمپلکس برای بهینه نمودن مقدار مهمترین پارامترهای موثر بر فرایند جذب سرب استفاده شد. همچنین یک سری آزمایش های تک متغیره برای بررسی بیشتر پارامترهای موثر بر حذف نیکل و تعیین مقدار بهینه آنها صورت گرفته است. سینتیک فرآیند جذب یون های فلزی سرب و نیکل بر روی جاذب های مختلف مورد مطالعه به کمک مدل های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته و در تمامی موارد مدل شبه درجه 2، تطبیق بسیار خوبی با نتایج بدست آمده از آزمایش ها نشان داده است. همچنین بررسی تطابق فرایند جذب یونهای سرب و نیکل به ایزوترم های لانگمویر و فروندلیچ حاکی از برازش بهتر مدل لانگمویر به تمامی داده های آزمایشگاهی بوده است. در ادامه جذب پیوسته یون های سرب و نیکل بر روی شلتوک برنج اصلاح شده بازی و در شرایط مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. برازش مدل های و همچنین مدل ریاضی حاصل از موازنه جرم در ستون با بستر ثابت (فقط برای نیکل) با داده های آزمایش های پیوسته بررسی شده است. نتایج آزمایش های حذف پیوسته یونهای سرب و نیکل به ترتیب با مدل تجربی توماس و مدل ریاضی تطابق بهتری نشان داده است. در بخش پایانی این تحقیق نیز یک سری آزمایش های فاکتوریال کامل در دو سطح و با سه متغیر برای حذف یون های آرسنیک (v) توسط جاذب fe-swcnt طراحی و اجرا گردیده. از نتایج تحلیل واریانس صورت گرفته پیداست که همه متغیرهای مستقل مورد مطالعه و همچنین برهمکنش تمامی عوامل در حذف آرسنیک (v) موثر بوده است.

آزمایشهای تعادل جذب با استفاده از نمونه ی آب زیرزمینی شیراز و محلولهای مصنوعی با غلظتهای مختلف نیترات و حضور یونهای کلراید و سولفات در محلول، انجام پذیرفتند. داده های آزمایشهای تعادل با ایزوترمهای تجربی جذب سطحی و ایزوترم بقای جرم بخوبی توصیف گردیدند. اما ضرایب ایزوترمهای جذب سطحی با تغییر پارامترهای آزمایشگاهی تغییر می کنند. در حالیکه توصیف تعادل جذب با یک رابطه ی نسبتا ثابت ایزوترم بقای جرم امکان پذیر می باشد. بعلاوه، آزمایشهای کینتیک جذب به کمک محلولهای مصنوعی با غلظتهای مختلف نیترات و جرمهای مختلف رزین انجام گردیدند. بدین ترتیب کینتیک جذب در شرایط مختلف آزمایشگاهی، با مدلهای مختلف تجربی و استدلالی مورد ارزیابی قرار گرفت. ترمهای واکنش شیمیایی، دیفیوژن لایه ای و دیفیوژن ذره ای بطور همزمان و جداگانه در مدلهای کینتیک استدلالی مختلف در نظر گرفته شدند. مدلهای استدلالی داده های کینتیک جذب را بخوبی توصیف می کنند. اما کینتیک جذب ابتدا توسط فرایند انتقال جرم خارجی کنترل می گردد و سپس دیفیوژن ذره ای کنترل کننده فرایند جذب می باشد. همچنین تفاوت نسبی مقادیر تخمینی پارامترهای مدلهای استدلالی بسیار کمتر از تخمینهای حاصل از مدلهای کینتیک تجربی می باشد. بنابراین مدلهای استدلالی در توصیف داده های کینتیک جذب بیشتر قابل اعتماد می باشند. در ادامه ی تحقیق، چندین آزمایش ستون تک جذبی و چند جذبی برای بررسی فرایند جذب انجام گردیدند. این آزمایشها با دبی های مختلف جریان، غلظت های اولیه نیترات مختلف و حضور یونهای رقابت کننده در محلول ورودی انجام گردیدند. به منظور پیش بینی منحنی شکست تستهای ستون، معادله ی انتقال جرم و جذب در محیط متخلخل هم به روش تحلیلی و هم به روش عددی حل شد. هر دو فرض تعادل موضعی و تئوری دیفیوژن ذره در معادله ی انتقال جرم و جذب بطور جداگانه در مدل سازی فرایند جذب در ستونها مد نظر قرار گرفتند و منحنی های شکست آزمایشگاهی و محاسباتی با یکدیگر کاملا منطبق بودند. همچنین پارامترهای ایزوترم جذب که از آزمایشهای ستون برآورد گردیدند توسط نتایج محاسباتی حاصل از آزمایشهای تعادل جذب تایید گردیدند. در نتیجه می توان رفتار ستون های جذب را با استفاده از نتایج آزمایشهای تعادل جذب و بکار گیری ایزوترم بقای جرم پیش بینی کرد. اما در صورت استفاده از روش تحلیلی و با کمک نتایج آزمایشهای batch، نقطه ی شکست ستون و شیب منحنی شکست دست بالا تخمین زده می شود. بعلاوه، تاثیر رزین تعویض یونی در تصفیه ی درجای آب آلوده در یک پایلوت مدل آب زیرزمینی بررسی گردید. حجم زیادی رزین در اطراف چاه آزمایشگاهی به عنوان لایه ی نفوذپذیر فعال ریخته شد و فرایند جذب با موفقیت در آن صورت پذیرفت. در اضافه، معادله ی انتقال جرم و جذب در دستگاه استوانه ای به روش عددی حل گردید. منحنی های شکست آزمایشگاهی بخوبی توسط جوابهای مدل سازی با هر دو فرض تعادل موضعی و تئوری دیفیوژن ذره توصیف گردیدند.

بحث آلودگی هوا و اثرات آن بر موجودات زنده – بالاخص انسان- و غیر زنده از اهمیت خاصی برخوردار است. تاثیرات تدریجی این پدیده در دراز مدت و گاه در کوتاه مدت موجبات تلفات جانی بسیاری در جوامع روبه رشد شده است. یکی از آلایندهای مهم که بعد از ذرات معلق به عنوان دومین آلاینده خطرناک در بحث آلودگی هوا شناخته می شود، ترکیبات آلی فرار (voc) می باشند که بدلیل خاصیت سمی و سرطانی بیشتر ترکیبات آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این تحقیق آزمایشگاهی در یک بازه زمانی 141 روزه با استفاده از سه ستون بیوفیلتر یک ستون با ماده پرکننده شلتوک و دیگری ماده پرکننده ورمی کمپوست+براده چوب و یک ستون با جاذب کربن فعال به بررسی بازدهی حذف بخارات بنزین پرداخته شد. با تغییر غلظت و دبی بخار بنزین ورودی و همچنین تغییر دمای ماده پرکننده ستون ها، بازدهی حذف ثبت و مناسب ترین وضعیت برای عملکرد این سیستم بدست آورده شد. حداکثر بازدهی حدود 61/69% در ستون شلتوک و 38/90% در ستون ورمی کمپوست و 02/98% برای ستون کربن فعال در غلظت بخارات بنزین ppm 10 تا 150 و دبی ورودیl/min 5/2 تا 5/7 و دمای ماده پرکننده بین 20تا 28 درجه سانتیگراد ثبت گردید. با استفاده از نتایج این تحقیق می توان از سیستم بیوفیلتر در مقیاس بزرگتر و اهداف صنعتی در مراکز انتشار این بخارات در کشور استفاده کرد.

اهداف پردازش و بازیافت عبارتند از بهبود کارایی سیستم های مدیریت پسماند، بازیافت مواد و انرژی و در نهایت حفظ منابع ملی و محیط زیست، که البته باید توجه داشت اگر پردازش و بازیافت اصولی انجام نگیرد علاوه بر حاصل نشدن اهداف مورد نظر، خود موجب مشکلات بهداشتی و زیست محیطی می گردد. از مهمترین شاخص های ظرفیت سنجی صنایع پردازش و بازیافت مواد در یک منطقه می توان به نوع و میزان مواد قابل بازیافت، روش های تفکیک پسماند در مبدأ، قیمت پایه خرید و فروش مواد قابل بازیافت و کارگاه ها و کارخانجات فعال در این زمینه اشاره کرد. بنابراین در این تحقیق ابتدا نوع و درصد میزان مواد قابل بازیافت با توجه به نتایج آنالیز فیزیکی و شیمیایی پسماندها شهری و روستایی استان فارس مشخص گردید. سپس با بازدیدهای میدانی و مشاهدات عینی توسط کارشناسان از مناطق ذکر شده به همراه مصاحبه از مسئولین امر و افراد مرتبط در قالب پرسشنامه سایر اطلاعات نیز گردآوری شد. در مرحله بعد با استفاده از اطلاعات به دست آمده از مرحله ظرفیت سنجی و آنالیز اقتصادی آن و در نظر گرفتن پارامترهایی نظیر ضوابط استقرار کارخانجات، تناژ پسماند خشک قابل بازیافت تولیدی در منطقه، وجود شهرک صنعتی، محل های دفن مناسب با عمر مفید بالا، کارخانجات مصرف کننده محصولات واحدهای پردازش و بازیافت به عنوان ماده اولیه و وضعیت موجود تفکیک و پردازش در منطقه، نقاط مستعد و اولویت دار جهت ایجاد کارخانجات پردازش، کارخانجات بازیافت پسماند خشک و مجتمع های بازیافت در استان فارس مشخص گردید. همچنین مکان یابی نقاط مستعد و اولویت دار جهت ایجاد تأسیسات کمپوست براساس پارامترهایی نظیر تناژ پسماند قابل کمپوست تولیدی در منطقه، محل های دفن مناسب با عمر مفید بالا، نسبت c/n و ph مناسب، وضعیت کشاورزی پررونق به عنوان مصرف کننده عمده کود، انجام شد. نهایتاً شهرهای دارای اولویت جهت احداث کارخانجات کمپوست، کارخانجات پردازش و مجتمع های بازیافت تعیین گردیدند. فصل اول این پایان نامه شامل مقدمه ای بر انواع پسماند، منابع تولید پسماندها، سیستم جامع مدیریت پسماند، راهبردهای چهارگانه آن و نقش هر یک از عناصر موظف در این سیستم می باشد. در فصل دوم پایان نامه به معرفی چگونگی استفاده مجدد، تفکیک و پردازش در مبدأ، مراکز پردازش و بازیافت پسماندها، واحدهای مختلف یک مرکز پردازش متداول، فرایندهای بازیافت پسماندها، مراحل احداث صنایع پردازش و بازیافت و شاخص های اندازه گیری موفقیت برنامه های پردازش و بازیافت پرداخته شده است. فصل سوم در بر گیرنده تحقیقات علمی و اجرائی جهانی در زمینه پردازش و بازیافت پسماندها به همراه فعالیت ها و تجربیات شهرهای پیشگام در زمینه پردازش و بازیافت پسماند در ایران می باشد. در فصل چهارم محدوده مورد مطالعه، تقسیم بندی استان فارس جهت مطالعات مدیریت پسماند و مواد و روش های استفاده شده در این تحقیق جهت ظرفیت سنجی صنایع پردازش و بازیافت مواد و مکانیابی کارخانجات پردازش و بازیافت پسماند در استان فارس، آورده شده است. نتایج مکانیابی تأسیسات کمپوست، تأسیسات پردازش پسماندهای خشک، کارخانجات بازیافت پسماندهای خشک و مجتمع های بازیافت پسماند در استان فارس نیز در فصل پنجم نشان داده شده است و در نهایت در فصل ششم به نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته شده است.

تصفیه خانه فاضلاب شهر بوشهر با روش برکه تثبیت فاضلاب را تصفیه می نماید. اما متاسفانه راندمان تصفیه خانه در حذف tssبسیار پایین است که یکی از دلایل آن وجود غلظت بالای جلبک در برکه تکمیلی است. یکی از روشهای مناسب برای حذف جلبک از فاضلاب، استفاده از گیاهان آبزی مانند عدسک آبی است. مهمترین مکانیسم گیاه عدسک آبی در کاهش جمعیت جلبکها ایجاد پوشش روی سطح آب و ممانعت از نفوذ نور کافی برای رشد جلبکها، می باشد. به همین منظور از گیاه عدسک آبی در این مطالعه استفاده شده است. به منظور بررسی کارایی گیاه عدسک آبی در حذف جلبک از پساب خروجی برکه تثبیت فاضلاب شهر بوشهر، پایلوتی در محل تصفیه خانه شهر بوشهر ساخته شد. پایلوت شامل 2 حوضچه یکی حاوی عدسک آبی و دیگری شاهد به طول 3 متر، عرض 5/0 متر و عمق 5/0 متر که به صورت موازی در کنار هم قرار گرفتند. سیستم در دو مرحله به صورت پیوسته و ناپیوسته مورد بهره برداری قرار گرفت پارامترهای مورد اندازه گیری شامل tss، cod، do، ph ، ec ، نیترات، فسفات، کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی می باشد. در سیستم ناپیوسته در دوره زمانی 10 روزه و هر 2 روز یکبار از فاضلاب حوضچه ها نمونه برداری انجام شد. سیستم پیوسته با سه زمان ماند 15، 10 و 5 روز مورد بهره برداری قرار گرفت و نمونه برداری از ورودی و خروجی حوضچه ها انجام شد. راندمان حوضچه عدسک آبی در سیستم ناپیوسته در حذف پارامترهای فاضلاب : tss 93% ، cod 56% ، نیترات 61% ، کلیفرمهای کل و کلیفرمهای مدفوعی به ترتیب 99% و 5/99% بدست آمد و در سیستم پیوسته راندمان حذف tss 90%- 64%، cod 55% - 46%، نیترات 51% - 40%، فسفات 71%- 58%، کلیفرمهای کل 73/98%- 5/97%و کلیفرمهای مدفوعی 16/99% - 87/95% بدست آمد. نتایج نشان داد که گیاه عدسک آبی در حذف tss که رابطه مستقیمی با حضور جلبکها در پساب دارد و در حذف سایر پارامترها بسیار موثر است.

تأثیر نرخ بارآلی وارده بر روی کارایی راکتور بیولوژیکی رشد چسبنده هوازی مستغرق با جریان رو به بالا در تصفیه فاضلاب شهری بررسی شد. راکتور با آکنه هایی از جنس پلی پروپیلن با تخلخل %87 و سطح مخصوص m2/m3 324 پر گردید. این سیستم در محدوده بار گذاری kg.bod5/m3.d 0.59-2.06 قادر به حذف bod5 با راندمان حذف %97.3- %90.2 گردید. نتایج نشان داد که bod5 خروجی در محدوده mg/l 5.3- 20.3 قرار دارد. بنابراین سیستم asff یک روش بسیار مناسب برای تصفیه فاضلاب شهری با رعایت استانداردهای زیست محیطی می باشد. آزمایشات نشان داد که راندمان حذف نیتروژن آمونیاکی از %94 در زمان ماند هیدرولیکی 8 ساعت به %78.9 در زمان ماند هیدرولیکی 2.5 ساعت کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که نرخ تولید لجن اضافی با افزایش بار سطحی افزایش می یابد.

نبود سیستم مدیریت پسماند کارآمد، رشد سریع جمعیت و به تبع آن افزایش روزافزون پسماند ها سبب شده است که پسماند های جامد امروزه به یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی تبدیل شوند. یکی از پارامتر های تأثیرگذار در برنامه ریزی، طراحی و اجرای سیستم های مدیریت پسماند، آگاهی از کمیت پسماند تولیدی می باشد. در شرایط کنونی امکان اندازه گیری مستمر میزان پسماند تولیدی در بیشتر مناطق شهری و روستایی، به دلیل نبود امکانات و هزینه های ناشی از آن میسر نمی باشد. برای رفع این مشکل از داده های مربوط به مناطق شهری و روستایی استان فارس در سال 1389 استفاده شد و توانایی سیستم فازی-عصبی (anfis) و شبکه های عصبی مصنوعی (ann) در پیش بینی پسماند این مناطق، بررسی و مقایسه گردید. عواملی مثل جمعیت، کل بارندگی سالانه، حداقل دما، حداکثر دما و ارتفاع از سطح دریا پارامترهایی هستند که در برآورد سرانه پسماند تاثیرگذار هستد. بدین جهت آمار بارندگی، حداقل دما، حداکثر دما و اطلاعات جغرافیایی شهرها و روستاهای استان فارس درسال 1389 جمع آوری و به عنوان ورودی مورد استفاده قرار گرفت و توانایی سیستم فازی-عصبی (anfis) و شبکه های عصبی مصنوعی (ann) در پیش بینی سرانه تولید پسماند، با داده های ورودی مختلف، بررسی شد. نتایج نشان داد که با استفاده از پارامترهای جمعیت، ارتفاع از سطح دریا و تناوب جمع آوری پسماند می توان به یک پیش بینی دقیق تری رسید. با استفاده از این ورودی ها شبکه عصبی مصنوعی (ann)، میزان پسماند تولیدی شهری و روستایی استان فارس را با خطای 7/13 درصد و ضریب همبستگی 86/0 پیش بینی کرد که این مقادیر برای سیستم فازی-عصبی (anfis) به ترتیب برابر 7/19 درصد و 73/0 شد. بنابراین شبکه عصبی مصنوعی (ann) عملکرد بهتری در پیش بینی میزان پسماند تولیدی شهری و روستایی استان فارس دارد.

نیاز برای بهبود کیفیت خروجی فاضلاب های تصفیه شده روز به روز در حال افزایش می باشد. امروزه رشد جلبکی که اساسا در اثر فسفر و نیتروژن ایجاد می شود یکی از حیاتی ترین مشکلات می باشد. از طرفی با افزایش فشار بر منابع آب در سراسر جهان، لازم است که بازیافت و استفاده مجدد از خروجی فاضلاب مورد توجه قرار گیرد. در این راستا ارتقاء تصفیه فاضلاب بسیار مهم می باشد. اخیرا بیوراکتورهای غشایی (mbr) که از محبوبیت و توجه زیادی برخوردارند به عنوان یک فناوری امید بخش در تصفیه فاضلاب مطرح شده است. بیوراکتورهای غشایی دارای مزایای متعددی نسبت به سیستم های لجن فعال مرسوم، از جمله خروجی با کیفیت بالا و پایدار، سهولت بهره برداری، نرخ تولید لجن پایین، نیاز به فضای کم و حذف مطلق باکتری ها می باشند. تصفیه فاضلاب شهری شیراز برای مدت 318 روز در یک سیستم ترکیبی بیوراکتور غشایی به همراه یک استراتژی جدید و ابتکاری حذف مواد مغذی (نیتروژن و فسفر) در مقیاس پایلوت نیمه صنعتی در تصفیه خانه فاضلاب شیراز مورد مطالعه قرار گرفت. پایلوت ساخته شده در این مطالعه از دو حوضچه انوکسیک و بی هوازی با حداکثر حجم مفید کل 170 لیتر، یک حوضچه هوادهی به حداکثر حجم مفید 230 لیتر و یک حوضچه ممبرین به حجم 110 لیتر تشکیل شده است و یک غشا الیاف توخالی درون حوضچه ممبرین مورد استفاده قرار گرفت. 11 حالت مختلف از خطوط برگشت داخلی و خارجی و زمان ماندهای هیدرولیکی متفاوت حوضچه هوادهی از 2 تا 12 ساعت بر روی این پایلوت مورد آزمایش قرار گرفت. عملکرد هر یک از راکتورها در حذف فسفر و نیتروژن و مواد آلی و همچنین ظرفیت غشا بررسی شد. یک فلاکس ثابت 5/5 لیتر در ساعت به ازای سطح موثر غشا در خلا متوسط 3/0 اتمسفر بدست آمد. بازدهی سیستم در حذف مواد آلی در تمام دوره شدیدا پایدار و ثابت بود. به طوری که کاهش cod و bod به ترتیب به بیش از 0/95 و 0/99 درصد رسید. نیتریفیکاسیون پس از 15 روز از شروع راه اندازی سیستم به طور کامل انجام شد. و در تمام دوره (بجز زمان ماند هوادهی 2 ساعت) شدیدا پایدار و ثابت بود. و حذف بهینه فسفر و نیتروژن کل در آزمایشات مرحله دهم در سیستم انوکسیک-بی هوازی-بیو راکتور غشایی با تنها خط برگست خارجی به حوضچه انوکسیک با دبی برگشت 6 برابر دبی ورودی و اضافه نمودن سدیم استات به حوضچه بی هوازی انجام گرفت. ماکزیمم حذف نیتروژن کل و فسفر کل به ترتیب 2/91 و 0/92 درصد اندازه گیری شد. و در کل دوره غلظت مواد معلق خروجی سیستم تقریبا برابر صفر و میزان کدورت کمتر از ntu1 بدست آمد. بنابراین با توجه به کیفت بسیار بالای خروجی سیستم، به طور یقین می توان جهت مصارف متعددی در بخش های صنعت و کشاورزی از آن استفاده نمود.

دوام بتن یکی از مهم ترین خصوصیات آن می باشد؛ لازم است بتن در طول عمر سازه شرایطی را که برای آن طراحی شده تحمل نماید. عوامل خارجی برخاسته از محیط یا عوامل داخلی موجود در بتن، می توانند باعث کاهش پایائی ودوام بتن شوند. مشکلات مربوط به دوام بتن، مثل پیدایش ترک ها، معمولاً با بررسی و تعمیر سالانه رفع می شود و ترک ها با سیمان یا مواد اپوکسی پر می شوند. استفاده از این مواد با مشکلاتی همراه است. ناسازگاری برخی روش های ترمیم سطوح مثل استفاده از رزین ها، در طولانی مدت باعث خرابی های شدیدتری نسبت به حالتی که بازسازی صورت نگرفته است می شود. اخیراً روش جدیدی برای تعمیر ترک ها با یک فرآیند بیولوژیک سازگار با محیط زیست معرفی شده است. این تکنیک که در آزمایشگاه ها در حال بررسی شدن است مبنی بر استفاده از باکتری هایی است که مواد معدنی تولید می کنند. پژوهشگران تلاش می کنند تا مصارف گوناگونی برای استفاده از مواد معدنی تولید شده توسط باکتری ها ارائه دهند که مقاومت فشاری و دوام بتن در مقابل خوردگی را افزایش داده و همچنین ترک هایی را که در بتن ایجاد می شود، ترمیم کنند. در پژوهش های پیش از این تاًثیر رسوب باکتریایی کربنات کلسیم روی خواص هیدرولیکی و مکانیکی خمیر سیمان ریزدانه ارزیابی شده است. در این پایان نامه اثر پوشش سطحی ایجاد شده توسط باکتری روی دوام ملات سیمان درشت دانه مورد بررسی قرار گرفته است. برای اطمینان از تشکیل لایه و ارزیابی دوام آن در برابر خوردگی بررسی هایی به وسیله میکروسکوپ الکترونی (sem) و پراش اشعه ایکس (xrd)، و همچنین آزمایش های نفوذپذیری آب، حمله سولفات، نفوذ کلرید وکربناسیون انجام شده است. نتایج این آزمایش ها نشان دادند که لایه ای از کربنات کلسیم به خوبی بر روی نمونه ها تشکیل شده و مقاومت فشاری ودوام ملات سیمان در برابر خوردگی را افزایش داده است. اندازه گیری ها نشان داد عمق کربناسیون 33% و عمق نفوذ یون کلرید به درون بتن تا 50% کاهش یافته است. ضریب نفوذپذیری آب و میزان انبساط ناشی از حمله سولفات نیز در نمونه های پوشش داده شده به ترتیب 15% و 22% نسبت به نمونه های بدون پوشش کاهش پیدا کرد و این در حالی است که تاب فشاری 8 تا 15 درصد افزایش نشان داد.

این مطالعه به منظور مشخص سازی محل های مناسب جهت دفع پسماند ساختمانی شهرهای استان فارس انجام می گیرد. از آنجا که اکثر شهرهای استان بجز شهر شیراز فاقد مدیریت پسماند هستند و یا بخش مدیریت پسماند آن ها به صورت مهندسی و با توجه به ضوابط مربوطه عمل نمی کند، ابتدا وضعیت موجود مدیریت پسماند ساختمانی 86 شهر مورد بررسی خواهد گرفت و در ادامه با برقرار ارتباط با شهرداری ها میزان تولید پسماندهای ساختمانی به دست می آمد، همچنین مشخص خواهد گردید که مدیریت شهرها در برخورد با پسماند ساختمانی در خصوص ذخیره سازی، جمع آوری و دفع چگونه است. سپس با توجه به قوانین مرتبط با دفع پسماندهای ساختمانی با استفاده از روشanalytic hierarchy process (ahp) در نرم افزار arc gis پهنه های مناسب مشخص خواهد گردید و در نهایت با استفاده از نرم افزار google earth و بازدیدهای میدانی، با توجه به شرایط محیطی، مکان مناسب دفن پسماند ساختمانی انتخاب شده و به همراه روش بهره برداری اصولی به شهرداری ها ارائه خواهد شد.

با وجود اقدامات صورت گرفته در امر طراحی و ساخت تصفیه خانه ها در کشور، کماکان درصد عمده ای از فاضلاب تولیدی در کشور حتی در شهرهای بزرگ به دلایل زیر، به صورت تصفیه نشده در چاه های جذبی دفع و یا در محیط رها می شوند. - هزینه بالا (ایجاد شبکه، ساخت و بهره برداری تصفیه خانه) - عدم توجیه فنی و اقتصادی (پراکندگی بافت مسکونی در روستاها و حومه شهرها) - زمان بر بودن ساخت - فقدان نیروی متخصص و کارآمد با توجه به مشکلاتی که در بالا ذکر گردید، نیاز به انجام مطالعات در زمینه بکارگیری سیستم های تصفیه جهت جوامع کوچک و پراکنده از جمله سیستم های تصفیه درجا (در محل تولید فاضلاب) که با هزینه کمی ساخته می شوند و ساخت آن ها زمان بر نمی باشد و همچنین نیاز کم به نیروی متخصص در مرحله بهره برداری می باشند، امری ضروری به نظر می رسد. جهت انتخاب سیستم مناسب تصفیه درجا با توجه به طبیعت و خصوصیات متفاوت فاضلاب در جوامع مختلف و برطرف نمودن مشکلات احتمالی موجود در هنگام بهره برداری و ارایه راهکار، لازم است ابتدا مدل های مختلف به صورت پایلوت ایجاد گردد تا بتوان از میان آن ها گزینه مناسب جهت تصفیه انتخاب گردد. زیرا در غیر این صورت پس از انتخاب و ساخت سیستم تصفیه، امکان تغییر و یا اصلاح آن عملاً غیر ممکن و یا با هزینه های زیادی قابل انجام خواهد بود که این امر از نظر علمی، فنی و اقتصادی قابل توجیه نمی باشد.بنابراین در این تحقیق برای دستیابی به سیستم مناسب از مدل میدانی سیستم تصفیه فاضلاب خانگی به روش ترکیبی بی-هوازی- هوازی usbr استفاده شده است. این سیستم ترکیبی از حوضچه های بی هوازی، هوازی و ته نشینی بود. فاضلاب ورودی به سیستم در ابتدای بهره برداری از فاضلاب خانگی خانواده 3 نفره ساکن در محل بدون تغییر در میزان و کیفیت آن تأمین می گردید. بعد از انجام آزمایشات مورد نظر در مرحله اول، غلظت bod فاضلاب خانگی ورودی به سیستم طی 2 مرحله با استفاده از ملاس چغندر به (mg/l) 800 و (mg/l) 1800 افزایش یافت. نتایج نشان داد که بیشترین راندمان سیستم در کاهش bod و tss به ترتیب برابر 66 درصد (مرحله اول) و 61 درصد (مرحله دوم) روی داده است. بیشترین نقش در کاهشbod در مرحله اول مربوط به واحد هوازی با میانگین حذف 37 درصد و در مرحله دوم و سوم مربوط به واحد ته نشینی با میانگین حذف به ترتیب 25 و 13 درصد صورت گرفته است.

روش تعویض یونی به عنوان یک روش مناسب و کارا در رابطه با حذف نیترات (خصوصاً در آبهای زیرزمینی) شناخته می شودکه درصورت انتخاب مناسب رزین و اجرای صحیح قادر به حذف مقادیر زیادی یون نیترات ازآب می باشد. بدین منظور جهت استفاده بهینه از رزین لازم است که پس از هر بار اشباع رزین، فرآیند احیاء بر روی آن انجام شود تا رزین پس از بازسازی به حالت اولیه بازگردد. در این تحقیقات از رزین انتخابگر نیترات indion nssr جهت حذف نیترات از آب زیرزمینی یکی از چاه های شهرشیراز استفاده شده است. به منظوربررسی اثرات و بهینه سازی پارامترهای موثر بر راندمان احیاء رزین شامل ph، زمان، درصد نمک وحجم ماده احیاء کننده(آب نمک)، تعدادی آزمایش ناپیوسته با استفاده از روش سطح پاسخ(rsm) و با به کارگیری طرح آزمایشی مرکب مرکزی(ccd) انجام پذیرفت. نتایج حاصل از انجام آزمایشها توسط نرم افزار design expert آنالیز وتحلیل شد و سپس مناسب ترین مدل جهت رسم منحنی های سطح پاسخ(راندمان احیاء) تعیین گردید. براساس نتایج حاصل، پارامترهای ph و زمان تاثیرقابل ملاحظه ای بر روی راندمان احیاء ندارند و بیشترین تاثیرمربوط به جرم نمک(میزان درصد نمک درمقدارحجم آب نمک)می باشد. با استفاده از نتایج حاصل از مدل انتخابی، دو طرح آزمایشی با درصد نمک و حجم آب نمک متفاوت که دارای بیشترین راندمان احیاء بودند، تحت شرایط ثابت ph و زمان احیاء، انتخاب گردید. تاثیرانجام 12سیکل متناوب آزمایش(بارگذاری واحیاء) بر روی راندمان حذف نیترات(راندمان احیاء) توسط رزین نشان داد که تا سیکل هفتم میزان حذف نیترات کاهش و از سیکل هفتم به بعد میزان حذف نیترات توسط رزین به تعادل رسیده و راندمان احیاء رزین درحدود 67 درصد باقی می ماند.

با تقاضای رو به رشد آب در شهر شیراز، از طرفی بیلان منفی سفره آب زیرزمینی دشت شیراز و افزایش باران های اسیدی منجر به افزایش سختی آب چاه های موجود و کاهش کیفیت آب این چاه ها شده و در نهایت برخی از چاه ها از مدار بهره برداری خارج شده اند. بنابراین بایستی با تمهیداتی خاص کیفیت منابع آب موجود بهبود یابند. با توجه به اینکه چاه های آب به صورت پراکنده در سطح شهر حفر شده اند، می بایست از سیستم های سختی گیری محلی برای بهبود کیفیت آب این چاه ها استفاده شود. در این تحقیق روش حذف سختی به کمک آهک و سودا در حوضچه های تماس با جریان رو به بالا (usbf) مورد بررسی قرار گرفته است و آنالیز اقتصادی بر روی روشهای مختلف سختی انجام شده است. برای این منظور یک پایلوت نیمه صنعتی شامل سه استوانه تو در تو به عنوان واحدهای انعقاد، لخته سازی و ته نشینی و با ظرفیت m3/hr 5/0 (معادل l/min 3/8) طراحی و ساخته شد. به منظور ارزیابی عملکرد پایلوت در دبی های مختلف، پایلوت در دبی های 8، 16، 24 و 32 لیتر در دقیقه مورد بهره برداری قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که با افزایش دبی راندمان حذف کاهش می یابد و در دبی 8 لیتر در دقیقه بیشترین راندمان حذف سختی کل، معادل %5/90 را خواهیم داشت. نتایج حاصله از بررسی اقتصادی نیز نشان می دهد که استفاده از روشهای حذف سختی به کمک آهک و سودا از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر بوده و در این میان حوضچه تماس با جریان رو به بالا کمترین هزینه را به ازای هر متر مکعب آب ایجاد می کند

در تحقیق حاضر تصفیه پساب دارویی کارخانه شیرین دارو به روش راکتور بافل دار بی هوازی (abr) مورد بررسی قرار گرفته است. abr فرایندی شامل اتاقکهای مجزا بافل دار است که برای راهبری نیازی به گرانول ندارد، از اینرو دوره ی راه اندازی آن کوتاه است. در این تحقیق از فرآیند abr دارای 4 اتاقک با حجم کل موثر 64 لیتر استفاده گردید. بعد ازاینکه مرحله راه اندازی سیستم به حالت تعادل رسید، فاضلاب با بارهای آلی مختلف بصورت پیوسته وارد راکتور گردید و میزان پارامتر های مورد نظر cod)، bod5، tss، ph و ...( در نقاط مختلف راکتور اندازه گیری شد. همچنین روش ترکیبی بیولوژیکی abrو اُزن زنی نیز مورد بررسی قرار گرفت. راه اندازی راکتور با رقیق سازیcod ورودی تا 3000 میلی گرم بر لیتر در مدت زمان 6 هفته با استفاده از لجن حاصل از هاضم بی هوازی تصفیه خانه کارخانه شیر پگاه انجام شد. بعد از زمان راه اندازی میزان نرخ بار گذاری نیز از (grcod/l.d)45/0 تا (grcod/l.d)84/0 افزایش داده شد. نتایج نشان داد که در زمان ماند هیدرولیکی(hrt) برابر 12 روز در ?c35 و در بار گذاری (grcod/l.d)45/0 سیستم بیولوژیکی بی هوازی موفق به حذف cod تا حدود 69 درصد و حذف bod5 تا حدود 78 درصد شد. نتایج نشان داد که پارامتر ec، tdsو آلکالینیتی در طول راکتور افزایش یافته اند. بیشترین میزان حذف جامدات معلق در راکتور abr برابر با 8/69 درصد در نرخ بارگذاری (grcod/l.d)84/0 بوده است. راندمان سیستم ترکیبیabr و اُزن زنی و فیلتراسیون (42/0 میکرون) درنرخ آلی بار گذاری(grcod/l.d) 45/0، برای حذف cod، 81 درصد، حذف رنگ 6/97 درصد و حذف کدورت 1/98 درصد بدست آمد. کلمات کلیدی: راکتور بافل دار بی هوازی، تصفیه فاضلاب، پساب دارویی، اُزن زنی، شیرین دارو

طراحی سیستم ذخیره سازی موقت منابع تولید پسماند با محوریت تفکیک از مبداء-مطالعه موردی استان فارس به کوشش سهراب وجدانیان ذخیره سازی موقت پسماند جامد تولیدی در منابع تولید یکی از فعالیت های مهم در عرصه مدیریت پسماند می باشد. این فعالیت ها در مجموع شـامل کلیه سیستم های نگهداری ?پسماندها در محل تولید تا زمان تحویل به سیستم های جمع آوری پسماند بـوده و بدین? لحاظ در برگیرنده طیف وسیعی از انواع وسایل، ظروف و مخازن نگهداری موقت پسماندها مـی باشـد. مطالعات صورت گرفته از وضعیت موجود سیستم ذخیره سازی پسماند جامد در شهرهای استان فارس نشان می دهد که انتخاب و جانمایی مخازن ذخیره سازی موقت پسماند و ماشین آلات متناسب با جمع آوری این مخازن بیشتر به صورت تجربی و سلیقه ای و به دور از محاسبات مهندسی می باشد، لذا ضرورت طراحی سیستم بهینه ذخیره سازی پسماند با بهره گیری از روش های اصولی و علمی بیش از پیش احساس می گردد. در مطالعه حاضر که بر روی سیستم ذخیره سازی موقت پسماند شهری شهرهای بزرگ استان فارس شامل مرودشت، آباده، جهرم، فسا و کازرون، صورت گرفته، ابتدا با انجام بازدیدها و بررسی های میدانی، مصاحبه با مسئولین امر و افراد مرتبط در قالب پرسشنامه و تحلیل اطلاعات و آمار جمع آوری شده در محیط نرم افزاری expert choice و در نظر گرفتن سه فاکتور اصلی اجتماعی (زیباشناسی، راحتی جابه جایی و تخلیه توسط پاکبانان و ...)، اقتصادی (ارزش بازیافت، هزینه خرید اولیه، ظرفیت مخازن و ...) و زیست محیطی (قابلیت بازیافت و ...)، مشخص سازی مخازن مناسب ذخیره سازی با رویکرد تفکیک پسماندها در مبدأ پرداخته شده است. سپس برآورد تجهیزات و امکانات مورد نیاز جهت ذخیره سازی موقت پسماندها و جمع آوری آن ها در طی یک برنامه زمان بندی شده 12 ساله (میان مدت 5 ساله و بلندمدت 12 ساله) به دست آمده و در نهایت مکان یابی و جانمایی ظروف ذخیره سازی منتخب در سطح شهرها توسط نرم افزار arc gis براساس ارزش دهی به پارامترهایی نظیر نوع کاربری های بخش های مختلف، فضا و سطح در دسترس، کاهش مسیر جمع آوری و عوامل زیباشناختی انجام شده است.

در این پایان نامه، شبیه سازی جریان آب زیرزمینی دشت سیدان و فاروق و پخش و انتقال آلودگی در آن به کمک نرم افزار gms انجام گرفته است. اطلاعات مربوط به دشت پس از جمع آوری به صورت یک مدل مفهومی در آمده و سال آبی 82-83، با توجه به بیلان تقریبا ثابت، به عنوان مبنای کالیبراسیون در نظر گرفته شده است. عمل کالیبراسیون با توجه به 11 چاه مشاهده ای منطقه در حالت پایدار و نا پایدار انجام گرفته و ضرایب هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه آبخوان استخراج شده اند. پس از کالیبره شدن نرم افزار، اطلاعات در سال آبی 83-84 صحت سنجی شده اند. حداکثر میزان تفاوت تراز آب دردوره صحت سنجی در حالتهای پایدار و ناپایدار به ترتیب حدود 6/0 و 5/1 متر بوده که خطاهای قابل قبولی بنظر می رسند. پس از صحت سنجی، بیلان آب از مرز های آبخوان، رودخانه و آب های ورودی تغذیه ای محاسبه گردید. کمترین میزان خروج آب از مرز ها مربوط به اواخر زمستان و حدود 280000 متر مکعب در روز بود که علت را می توان برداشت آب از چاه ها در فصل های قبل (تابستان و پاییز) و پایین آمدن سطح آب در چاه ها و نهایتا کاهش نرخ جریان آب زیرزمینی دانست. همچنین حد اکثر خروجی از مرزها در بهار و حدود 720000 متر مکعب در روز بود که علت آن می تواند تغذیه آب زیرزمینی توسط بارندگی در فصول قبل و بالا بودن سطح چاه ها و نهایتا افزایش نرخ حرکت آب باشد. جهت بررسی میزان تاثیر گذاری پارامترهای مختلف بر نتایج، آنالیز حساسیت در دشت انجام گردید که برخی از ناحیه ها نسبت به تغییرات پارامتر هدایت هیدرولیکی و برخی دیگر نسبت به پارامتر تغییرات تغذیه ی سطحی حساسیت بیشتری داشتند. پس از آن صحت سنجی در حالت ناپایدار برای سال آبی 83-84 انجام پذیرفت که در تفاوت تراز آب مشاهداتی و محاسباتی در چاه های مختلف در حدود 5/1 تا 5/2 متر بود. در نهایت به بررسی سناریو های متنوع هیدرولیکی و پخش و انتقال آلودگی در دشت پرداخته شد. در سناریوی اول اثر توسعه شهرهای سیدان و فاروق و حذف تعدادی چاه و در سناریوی دیگر اثر افزایش 25 درصدی نرخ برداشت چاهها و تاثیر آن بر جریان آب آبخوان مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی مدل کیفی دشت، منطقه تسخیر چاه آب آشامیدنی روستای فاروق مورد مطالعه و محاسبه قرار گرفت و مشخص شد که این منطقه پس از پنج سال دارای طول متوسط حدود 960 متر می باشد. لذا پیشنهاد گردید، فاصله یک کیلومتری بالادست چاه مزبور حفاظت شده و از ورود آلودگی به آن ناحیه جلوگیری گردد. در سناریوی دیگر، به منظور بررسی چگونگی توزیع آلاینده ها در منطقه مورد مطالعه، یک محل دفن زباله فرضی به ابعاد 1 کیلو متر×1 کیلومتر در قسمت جنوب شرقی دشت سیدان- فاروق در نظر گرفته شد و مشاهده گردید که بر اثر پخش و انتقال آلودگی بهمراه جریان آب زیرزمینی دشت، طول متوسط ابر آلودگی ایجاد شده در محدوده محل دفن زباله پس از حدود ده سال به 1127 متر می رسد. در سناریوی آخر کیفی، آلودگی ثابت با غلظت 800 ppm در بالادست و پایین دست رود خانه قرار داده شد و مشاهده گردید که در بالا دست رودخانه غلظت آلاینده در آبخوان پس از 10 سال تا فاصله 400 متری از منبع گسترش یافته و به همان غلظت منبع رسیده است. اما در پایین دست، در مدت حدود 11 سال، آلودگی تا عمق 600 تا 1000 متری آبخوان نفوذ کرده و تا فاصله 5/4 کیلومتری از رودخانه گسترش می یابد.

ورود فاضلاب های صنعتی تصفیه نشده و یا تا حد استاندارد تصفیه نشده، یکی از منابع مهم آلودگی گستره های آبی به شمار می آیند. در این میان پساب صنایع نساجی به دلیل استفاده وسیع از انواع رنگینه ها و مواد جانبی، عمدتا حاوی مقادیر بالای cod، کدورت، رنگ و غیره هستند. یکی از روشهای تصفیه فاضلاب صنایع نساجی استفاده از تالاب های مصنوعی می باشد. این تحقیق عملکرد دو گروه از تالاب مصنوعی با جریان زیر سطحی افقی در حذف cod، کدورت و ماده ی رنگی از فاضلاب نساجی که به صورت مصنوعی تهیه شده بود در مقیاس آزمایشگاهی( پایلوت) مورد ارزیابی قرار گرفت. در این طرح هر گروه از تالاب ها شامل سه پایلوت با ابعاد 5/0×5/0×5/1 متر، یکی به عنوان شاهد( فاقد گیاه) و دو تای دیگر حاوی 25% و 75% پوشش گیاهی، پوشیده از گیاه pampas grass می باشد. گروه اول با cod متوسط 150 میلی گرم در لیتر و در زمان های ماند 5، 3، 2 و 1 روز و گروه دوم با cod متوسط 350 میلی گرم در لیتر و در زمان های ماند 7، 5، 3، 2 و 1 روز مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که بیش ترین درصد حذف cod، کدورت و رنگ برای پایلوت های گروه اول در زمان ماند 5 روز به ترتیب برابر 83%، 5/71% و 76% و برای گروه دوم در زمان ماند 7 روز و به ترتیب برابر 5/74%، 66% و 68% می باشد. نتایج بدست آمده از آزمایشات جذب که در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت اختلاط کامل(batch) بر روی دو جاذب شن و ماسه و لیکا انجام گرفت، نشان داد که شن و ماسه و لیکا قادرند ماده ی رنگی را به ترتیب تا 80% و 35% حذف نمایند. داده های آزمایشگاهی بدست آمده در این مطالعه با سه مدل ایزوترم فروندلیچ، لانگمویر و bet برازش داده شدند و ضرایب همبستگی بدست آمده حکایت از مناسب بودن مدل فروندلیچ دارد. همچنین نتایج نشان داد که جذب ماده ی رنگی برای هر دو جاذب و برای رنگینه در هر دو غلظت مورد ارزیابی از سینتیک شبه مرتبه ی دوم تبعیت می کند.

ایران دارای اقلیم خشک و نیمهخشک است و به دلایل افزایش جمعیت و فعالیتهای اقتصادی و کشاورزی، یکی از مهمترین معضلات زیستمحیطی آن را میتوان کمبود آب و ازدیاد روزافزون فاضلاب دانست، بنابراین مدیریت آب اهمیت بسیار زیادی یافته است. با توجه به مشکلات هزینه بالا، عدم توجیه فنی و اقتصادی، زمانبر بودن ساخت تأسیسات و کمبود نیروی کار و متخصص بکارگیری سیستمهای تصفیه جهت جوامع کوچک و پراکنده از جمله سیستمهای تصفیه درجا (در محل تولید فاضلاب) بیش از هر زمان دیگر احساس می شود. در این تحقیق تصفیه فاضلاب شهری شیراز برای مدت 360 روز در یک سیستم ترکیبی بی هوازی-هوازی در مقیاس پایلوت صنعتی در تصفیهخانه فاضلاب شهری شیراز مورد مطالعه قرار گرفت. پایلوت ساخته شده از سه واحد بی هوازی که شامل چهار حوضچه و یک واحد هوازی و در نهایت یک واحد تهنشینی تشکیل شده بود. حجم کل پایلوت در حدود 36 متر مکعب و حجم مفید آن در حدود 30 متر مکعب بود. این پایلوت در طول دوره بهرهبرداری طی 3 مرحله با زمان ماند های متفاوت (دبی ورودی: 1، 2 و 3 متر مکعب در ساعت) راهبری شد. در طول دوره راهبری پایلوت سعی شد که با اندازه گیری فاکتور های cod، bod5، no3-n، tkn، ph، tp، tss، mlvss، tds، do، کدورت، ec و دما راندمان حذف مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی، فسفر و نیتروژن موجود در فاضلاب خام تعیین گردد. در طول دوره راهبری بهینه ترین حالت مربوط به دبی 2 متر مکعب در ساعت بود که نزدیک به 92% حذف مواد آلی، 50% حذف نیتروزن، 40% حذف فسفر و 70% حذف tss را به همراه داشت. در کل دوره راهبری پایلوت با زمان ماند های متفاوت درصد حذف کدورت در حالت پایدار سیستم در حدود 70% بود. با توجه به استاندارد محیط زیست در ارتباط با تخلیه فاضلاب خروجی به محیط های پذیرنده، خروجی این پایلوت تا دبی 2 متر مکعب در ساعت اجازه تخلیه به آب های جاری، زیرزمینی و استفاده در کشاورزی را دارد. در حال حاضر دبی 3 متر مکعب می تواند برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

گستردگی ساختمان های آجری به عنوان مسکن بیش از سی درصد مردم جهان بر کسی پوشیده نیست. سازه های آجری غیر مسلح، در سراسر دنیا بویژه در ایران و در شهرهای کوچک سهم عمده انواع ساختمان را به خود اختصاص داده اند. همچنین اغلب سازه هایی که دارای اهمیت تاریخی می باشند، با استفاده از مصالح بنایی ساخته شده اند .سازه های آجری معمولا در برابر زلزله دارای ضعف های عمده ای می باشند. در این پژوهش، یکی از راه حل های اصولی که استفاده از سیستم آجر مسلح می باشد جهت مقاوم سازی دیوارهای آجری غیر مسلح موجود مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی جهت ارزیابی رفتار دیوار آجری مقاوم سازی شده با آجر مسلح، مدلسازی دیوار آجری غیر مسلح و تقویت شده با استفاده از نرم افزارهای المان محدود abaqus انجام شده و پارامترهای موثر ومتغیر مسئله شامل تعداد دهانه های دیوار، نوع دیوار، کیفیت ملات و آجر غیر مسلح، اندازه میلگردها با انجام آنالیزهای غیرخطی بار افزون به کار گرفته شده و مقایسه نتایج حاصل برای پارامترهایی شامل مقاومت، سختی، شکل پذیری و ضریب رفتار انجام شده است. نتایج نشان داد که در مقاوم سازی با استفاده از دیوار مصالح بنایی مسلح، عملکرد پارامترهای لرزه ای سازه شامل سختی، مقاومت، شکل پذیری و ضریب رفتار به طور قابل ملاحظه ای بهبود یافت.

دشت شیراز با توجه به شکل خاص خود پتانسیل بالایی از نظر آلودگی دارد. پس از تقسیم بندی منابع آلاینده به 6 گروه مختلف، در هر گروه منابع ناشی از آلاینده ها شناسایی گردید. سپس بر اساس استانداردهای موجود، یک برنامه پایش تدوین شد.در نهایت با استفاده از مدل basins برنامه پایش پیشنهادی اصلاح و بهینه گردید.

در این تحقیق کارایی سیستم ترکیبی بی هوازی-هوازی (راکتور پوشش لجنی با جریان رو به بالا + فیلتر بی هوازی + راکتور هوازی رشد چسبنده + راکتور اناکسیک رشد چسبنده) که در راکتور بافل دار ادغام شده است، برای تصفیه فاضلاب لبنی کارخانه رامک که در نزدیکی شیراز واقع شده، مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق در پنج مرحله با نرخ بار گذاری آلی 71/0، 50/1، 25/2، 00/3 و 00/4 (با در نظر گرفتن حجم کل سیستم) کیلو گرم بر متر مکعب در روز راهبری شده است. این بار گذاری ها برای راکتور های بی هوازی 10/1، 10/2، 40/3، 50/4، 00/6 و برای راکتور هوازی 18/0، 30/0، 86/0، 20/1، 25/1 کیلو گرم بر متر مکعب در روز می باشد. شایان ذکر است که خروجی راکتور بی هوازی در تمام مراحل ورودی به راکتور هوازی بوده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

رودخانه های کر و سیوند در قسمت شمال غربی استان فارس واقع شده اند. رودخانه کر از بلندی های جنوب شهرستان اقلید سرچشمه گرفته و پس از طی یک مسیر حدوداً 310 کیلومتری به دریاچه بختگان تخلیه می شود. این رودخانه در طول مسیر خود مسیل و رودخانه های متعددی را به خود می پذیرد که مهمترین آنها رودخانه سیوند می باشد. رودخانه سیوند از ارتفاعات شهرستان صفا شهر آغاز گشته و پس از 147 کیلومتر طی مسیر، در نزدیکی شهرستان مرودشت، در محل پل خان به رودخانه کر می پیوندد. این دو رودخانه تقریباً اصلی ترین منبع تامین آب مورد نیاز کشاورزی دشت های شمالی و مرکزی استان می باشند. بنابرین آلودگی آنها نه تنها به جهت تاثیر مخربی که بر محیط زیست منطقه و حیات آبزیان رودخانه خواهد داشت، بلکه به خاطر مصرف گسترده محصولات کشاورزی آلوده، به دست آمده از آب این رودخانه ها،حائز اهمیت فراوانی می باشد. بنابر این انجام تحقیقاتی در راستای شناسایی منابع آلاینده و مشخص نمودن سهم هر کدام از آنها در آلودگی رودخانه کاملا ضروری به نظر می آید. خوشبختانه تاکنون به دلیل اهمیت زیاد این رودخانه ها مطالعات زیادی صورت پذیرفته است اما آنچه از بازنگری در این تحقیقات مشاهده می شود حاکی از آن است که تاکنون با وجود مشخص شدن منابع آلاینده هیچ گونه سهم بندی بار برای هر کدام از منابع آلاینده که قابلیت اجرایی داشته باشد صورت نپذیرفته است. مطابق تحقیقات اخیر قسمت هایی از رودخانه دارای کیفیت مطلوبی است در حالی که در مناطق دیگر آلودگی به شدت مشاهده می شود. برای این که یک برآورد عددی از وضعیت آلودگی رودخانه داشته باشیم از شاخص کیفی متداول به نام wqi استفاده شده است. نتایج wqi نشان می دهد که در قسمت های ابتدایی رودخانه کر، پس از سد درودزن، کیفیت آب رودخانه در حد مطلوبی می باشد اما در طول مسیر به دلیل تخلیه زهکش های متعدد موجود در منطقه و تخلیه فاضلاب شهرها و روستاهای مجاور رودخانه و همچنین تخلیه پساب مجتمع پتروشیمی شیراز، کیفیت آب رودخانه به مرور کاسته شده است. در مورد رودخانه سیوند نیز همچین روند قابل ملاحظه می باشد. در ادامه به منظور آگاهی از روند تغییر ات و برآورد تاثیر هر کدام از منابع آلاینده رودخانه های کر و سیوند از مدل کامپیوتری qual2k استفاده شده است. رودخانه های کر و سیوند جهت مدل سازی به ترتیب به سه و دو قسمت تقسیم شده اند(رودخانه کر: از سرچشمه (آسپاس) تا سد ملاصدرا، از سد ملاصدرا تا سد درودزن و از سد درودزن تا دریاچه بختگان؛ رودخانه سیوند: از سرچشمه (چمبیان) تا سد سیوند و از سد سیوند تا پل خان (محل تلاقی رودخانه کر به سیوند)). پس از واسنجی (کالیبراسیون) و اعتبار سنجی مدل مذکور، مدل برای شرایط دبی و دمای بحرانی به اجرا در آمده است. بار آلودگی که از طریق منابع آلاینده نقطه ای و گسترده در این شرایط به رودخانه تخلیه می شود برآورد گردیده است. طی سناریو های مختلف کاهش آلودگی ورودی به رودخانه و در نتیجه بار گذاری های آلودگی متفاوتی بر رودخانه، جهت بهبود وضعیت کیفی قسمت های آلوده آن اعمال شده است، به طوری که استانداردهای کیفی برآورده گردد. از بین آنها بهترین گزینه ی تخصیص بار آلودگی انتخاب و سهم بندی هر کدام از منابع آلاینده متمرکز (wla) و غیر متمرکز (la) با لحاظ نمودن حاشیه ایمنی(mos) صورت پذیرفته است. و نهایتا مطابق آن حداکثر بارگذاری روزانه قابل تحمل توسط رودخانه (tmdl) محاسبه و پیشنهاد شده است