ارزیابی مخاطره تداوم خشک‌سالی با استفاده از داده‌های بارندگی سالانه قرن گذشته در ایستگاه‌های قدیمی ایران

هدف از این تحقیق، ارزیابی دوره بازگشت و مخاطره تداوم خشک‌سالی هواشناسی صرفاً در پنج ایستگاه قدیمی و منحصر به فرد ایران که واجد بیش از یکصد‌سال آمار بارندگی سالانه هستند, می‌باشد. در تعیین دوره بازگشت و مخاطره خشک‌سالی در ایستگاه‌های مورد بررسی (جاسک, بوشهر, اصفهان, مشهد و تهران) مراحل زیر دنبال گردید: الف) در آزمون همگنی (آزمون دنباله), داده‌های ایستگاه جاسک مورد تایید قرار نگرفت و همگنی چهار ایستگاه دیگر تایید شد, ب) با استفاده آزمون نیکویی برازش (), بهترین توزیع آماری قابل برازش بر بارندگی سالانه از بین 14 تابع توزیع احتمال تعیین شد، پ) مقادیر بارندگی در هفت سطح احتمال (یا آستانه) از 1ر0 تا 7ر0 (با گام 1ر0) از توزیع برازیده استخراج شد، ت) با درنظرگرفتن بارندگی مربوط به هر یک از سطوح احتمال و کسر آن از مقادیر بارش سالانه، سال‌های کمبود مشخص و تداوم‌های خشک‌سالی به ازای سطوح احتمال پیش‌گفته در طی دوره‌های خشک‌سالی تعیین شد و ث) با استفاده از روابط مربوطه، دوره بازگشت و مخاطره خشک‌سالی بازای سطوح متفاوت احتمال خشک‌سالی و تداوم‌های مربوطه محاسبه شد. نتایج این تحقیق براساس سری‌های زمانی بارندگی سالانه در چهار ایستگاه پیش‌گفته روشن‌ساخت: الف) برای یک تداوم معین خشک‌سالی با افزایش احتمال وقوع خشک‌سالی، دوره بازگشت کاهش می‌یابد، و چنانچه احتمال وقوع خشک‌سالی ثابت بماند، با افزایش تداوم، دوره بازگشت نیز افزوده می‌شود، ب2) در احتمال وقوع 30 درصد خشک‌سالی، ایستگاه اصفهان طولانی‌ترین خشک‌سالی‌ها (یعنی تداوم شش‌ساله) را با دوره بازگشت 2000 ساله و دیگر ایستگاه‌ها، طولانی‌ترین خشک‌سالی‌ها (یعنی تداوم سه‌ساله) را با دوره بازگشت 51 ساله تجربه می‌کنند، پ) به ازای یک احتمال معین وقوع خشک‌سالی، با افزایش دوره پایه مورد نظر، مخاطره خشک‌سالی افزایش می‌یابد. برای نمونه مشخص شد که به ازای 50 درصد احتمال وقوع خشک‌سالی، مخاطره خشک‌سالی در ایستگاه بوشهر و تهران بیشتر از اصفهان و مشهد است.