بررسی تطبیقی سیر تاریخی نمود جنسیت در کتاب‌های درسی فارسی، انگلیسی، و فرانسه در ایران در یک بازه 70 ساله (1391-1316) با رویکرد میان‌رشته‌ای

یکی از مسائل مهم فرهنگی در جوامع، موضوع جنسیت است که نمود آن و نگرش در مورد آن در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف، شباهت‌ها و تفاوت‌های بنیادینی دارد. بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های بین‌فرهنگی می‌تواند به شناخت بهتر فرهنگ‌ها کمک کند. نهادهای آموزشی در جوامع نیز به‌عنوان ارکان تأثیرگذار در فرهنگ، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، از این مسئله تأثیر می‌پذیرند. در این‌میان، کتاب‌های درسی به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم در پی‌ریزی چارچوب فکری دانش‌آموزان شناخته می‌شوند. هدف مقالۀ حاضر، بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های نمود جنسیت در کتاب‌های درسی فارسی، انگلیسی، و فرانسه در ایران در طول یک دوره زمانی هفتادساله (1391-1316) است. کتاب‌های بررسی‌شده در این پژوهش، 9 جلد کتاب درسی اول دبیرستان شامل کتاب‌های فارسی سال‌های 1319، 1363، و 1391، کتاب‌های فرانسه مربوط به سال‌های 1316، 1367، و 1391، و کتاب‌های انگلیسی سال‌های 1319، 1360، و 1391 است. استفاده از روش‌های تحلیل محتوای کیفی و فراوانی‌سنجی در این پژوهش، نشانگر شباهت‌ها و تفاوت‌هایی است که به‌نظر می‌رسد تاکنون کمتر به‌چشم آمده است. علاوه‌بر این، در کتاب‌های درسی انگلیسی و فرانسه مورد استفاده در ایران، شواهدی دالّ بر وجود شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در زمینه جنسیتی شدن محتوای کتاب‌های درسی انگلیسی و فرانسه وجود دارد. یافته‌های پژوهش حاضر می‌تواند مسیر کسب بینش بهتر درباره ارتباط میان‌فرهنگی بین ایران، فرانسه، و انگلیس را هموار کند.