بررسی رابطه آماری بین متغیرهای اقلیمی و پویایی پوشش گیاهی در یک اقلیم خشک(مطالعه موردی دشت سیستان در شرق ایران)

متغیرهای اقلیمی مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر پویایی زمانی-فضایی پوشش­گیاهی محسوب می‌شوند. امروزه از تصاویر ماهواره­ای به­‌طور گسترده­ای برای پایش اثر نوسانات متغیرهای اقلیمی بر تغییرات پوشش­گیاهی استفاده می‌گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطة بین دو متغیر اقلیمی بارش و دما با پویایی پوشش­گیاهی در یکی از مناطق خشک دنیا یعنی دشت سیستان در شرق ایران با استفاده از داده‌های ماهواره­ای می‌باشد. در این پژوهش از داده­های تولیدشده NDVI مربوط به سنجنده MODIS ماهواره ترا برای سه ماه فروردین، اردیبهشت وخرداد سال‌های 1379 تا 1393 و داده­های دما و بارش ماهانه (مهر-شهریور) ایستگاه هواشناسی زابل برای همان بازه زمانی 1393-1379 استفاده شد. برای بررسی رابطة بین متغیرهای اقلیمی با NDVI نیز از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در مقیاس ماهانه هیچ‌گونه همبستگی بین MODIS NDVI ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد با میانگین دمای ماه‌های قبل از آن‌ها مشاهده نشده است. در مورد بارش نیز بارش ماه اردیبهشت با MODIS NDVI همان ماه و ماه بعدی (خرداد) به­ترتیب دارای همبستگی 603/0 و 542/0 بوده­اند که در حد متوسط است. اما با توجه با مقدار بسیار اندک بارش و تبخیر بسیار زیاد در این ماه، در عمل نمی‌توان به این همبستگی اعتماد زیادی داشت. بنابراین با مشخص شدن عدم وجود همبستگی بین متغیرهای اقلیمی با پویایی پوشش­گیاهی در دشت سیستان، همبستگی بین میانگین سالانه دبی رودخانه هیرمند، به­عنوان تنها رودخانه جاری در این دشت، با MODIS NDVI ماه‌های فروردین، اردیبهشت وخرداد مورد توجه قرار گرفت. نتایج مبین همبستگی قوی مثبت 75/0 بین میانگین سالانه دبی رودخانه هیرمند با MODIS NDVI ماه فروردین است. لذا به‌روشنی مشخص است که رگ حیاتی دشت سیستان، رودخانه هیرمند می‌باشد و زندگی این سرزمین و پویایی پوشش­گیاهی آن نه درگرو نوسانات دما و بارش بلکه درگرو آب این رودخانه حیات‌بخش است.