تقی طاوسی
استاد گروه آب و هواشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
[ 1 ] - بررسی تغییرات سطوح پوشش برف در ارتفاعات زردکوه بختیاری با استفاده از سنجش از دور
چکیده استان چهارمحال و بختیاری یکی از مناطق برفگیر کشور بوده و نزولات برفی آن نقش بسیار زیادی در وضعیت منابع آبی تأمینکنندهی آب منطقه مرکزی و جنوبی کشور دارد. در این پژوهش سعی شده است تا تغییرات سطوح پوشش برف در ارتفاعات زردکوه بررسی گردد. بدین منظور از تصاویر ماهوارهای لندست TM و ETM+ در ماههای آوریل و سپتامبر در سالهای 1991،2003 و 2011 استفاده گردید. نتایج نشان میدهد که سطوح پوشش برف د...
[ 2 ] - Comparative assessment between historical and future trends in the daily maximum temperature parameter over selected stations of Iran
Objective of this study is to determine whether there are significant changes in maximum temperature trends between the current (1981-2010) and future (2011-2099) periods. To this end, statistical downscaling is used to project future changes in the maximum temperatures according to A2 and B2 scenarios of HADCM3 in the 7 selected stations of Iran. The possibilities of an accelerating trend are ...
[ 3 ] - Spatial-temporal analysis of heat waves in Iran over the last three decades
The purpose of this research is to analyze heat waves characteristics in the warm period of the year as a climatic hazard in Iran. In this study, the daily maximum temperature is taken at 44 synoptic stations during the period 1981-2010. These temperature values were used to extract the intensity, frequency and duration of heat waves using percentile thresholds of 90, 95, and 98. The results sh...
[ 4 ] - بررسی احتمال رخداد توفان‌های فریندر دریاهای ساحلی مورد: کرانه‌های شبه جزیره بوشهر
توفان‌های شدید یکی از پدیدههای طبیعی است که روی محیط زیست آبزیان نقش به سزایی دارد و برای دریانوردانی که به اکوسیستم‌های دریایی وابستگی دارند نیز یک مخاطره محسوب می‌شود.در این پژوهش جهت بررسی احتمال رخداد تندبادهای فرین کرانه‌های بندر بوشهر با مدل آماری تجزیه وتحلیل سری‌های جزیی (Partial series)، آمار روزانه بیشینه سرعت باد ایستگاه هواشناسی دریایی بوشهر در سالهای(1389- 1356) فراهم شد. صحت وهم...
[ 5 ] - شبیه‌سازی طولانی‌ترین طول دوره‌های خشک با رویکرد تغییر اقلیم در گستره‌ی ایران زمین
Introduction According to the most recent climate classification that has done yet, about 90 percent of Iran is located in arid and semi-arid climate and more than 40 percent of Iran is facing a severe water crisis. Therefore, understanding the behavioral mechanisms of dry spells has a great significance in arid and semi-arid area, like country of Iran. Especially with the pose of the ph...
[ 6 ] - ارزیابی جامع تغییرات فصلی آینده دمای حداکثر ایران طی دوره گرم بر اساس مدل‌های گردش عمومی جو
ارزیابی اثرات پدیده گرمایش جهانی بر رخداد حدی های اقلیمی امری کاملاً بایسته است. لذا در این پژوهش، تغییرات در دمای حداکثر روزانه 44 ایستگاه سینوپتیک در ایران برای دو دوره زمانی آینده نزدیک (70-2041) و آینده دور (99-2071)، تحت دو سناریوی (A2 و B2) از مدل گردش عمومی جو Hadcm3 نسبت به دوره مشاهداتی (2010-1981) مورد بررسی قرار داده شد. همچنین، در زمینه تحلیل میزان عدم قطعیت در پیش بینی رخدادهای دما...
[ 7 ] - واکاوی رفتار و تغییرات بسامد رخداد امواج گرمایی شهر اهواز
هدف این پژوهش، واکاوی موج‌های گرمایی شهر اهواز است. بدین منظور دادههای دمای بیشینه روزانه ایستگاه اهواز در سالهای 1386-1340 (17166 روز) فراهم گردید. ابتدا بر اساس ماتریس استاندارد شده داده‌ها و به کمک نمایه فومیاکی، ماتریس انحراف دمای بهنجار شده دمای اهواز (NTD) تهیه گردید. برای شناسایی موج‌های گرمایی با استفاده از برنامه‌نویسی در محیط متلب روزهایی را که گرما دست کم 3 روز تداوم داشته و دمای آ...
[ 8 ] - مکان‌یابی پهنه‌های مناسب اکوتوریسم. مطالعه موردی: منطقه اورامانات
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مکان یابی پهنه‌های مناسب اکوتوریسم شامل، کوهنوردی، دامنه نوردی، ورزش‌های زمستانی، ورزش‌های آبی، طبیعت درمانی و چشم‌انداز انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی، مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و همچنین استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS بوده است. به همین منظور لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز شامل نقشه‌های سطوح ارتفاعی، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، چشمه‌های ...
[ 9 ] - مقایسه گسترش مکانی اقلیم‌های خشک و نیمهخشک در ایران طی دوره 2005-1976
براساس تعریف کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مهار بیابانزایی « بیابانزایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمهخشک و خشک نیمهمرطوب به علت تغییرات آب و هوایی و فعالیتهای انسانی است. همچنین براساس این کنوانسیون مناطق خشک، نیمهخشک و خشک نیمهمرطوب مناطقی هستند که در آن نسبت بارندگی به تبخیر و تعرق بالقوه در محدوده 05/0 تا 65/0 قرار گیرد. دادههای مربوط به دو عامل میانگین دمای سالانه و جمع با...
[ 10 ] - واکنش فصل رشد در برابر خشکسالی و ترسالی اقلیمی مورد مطالعه: منطقه‌ی بلوچستان مرکزی
منطقه‌ی بلوچستان مرکزی با مساحتی بالغ بر42510 کیلومتر مربع دارای اقلیم گرم و خشک است. تابش عمودی و افزایش میزان جذب تابش، شدت گرمای بسیار زیاد، بارش ناچیز و در نتیجه پوشش گیاهی فقیر از خصوصیات این منطقه میباشد. این در حالی است که وقوع بارشهای ناگهانی تحت تأثیر قرارگیری زبانه کمفشار گنگ- پاکستان میتواند تأثیر مثبتی بر رشد و توسعه‌ی پوشش گیاهی منطقه داشته باشد. این امر رفتارهای متعارض و چندگا...
[ 11 ] - احتمال رخداد روزهای انباشت هوای سرد در چاله‌ی گاوخونی با استفاده از مدل زنجیره‌ی مارکف
شرایط توپوگرافی سطح زمین به شدت بر پدیدههای متوسط اقلیم مؤثرند. چالهها، کم و بیش کانون انباشته شدن هوای سرد در شب به شمار میآیند و زمینه‌ی پیدایش واژگونی دمای هوا را فراهم میسازند. نرمال دمای هوا در ایستگاه‌های همدید و کلیماتولوژی منطقه، چنین شرایطی را برای چاله‌ی گاوخونی نشان میدهد. در این پژوهش، برای تعیین احتمال رخداد روزهای نشست هوای سرد در چاله‌ی گاوخونی در فصول مختلف سال از زنجیره‌ی ...
[ 12 ] - بررسی رابطه آماری بین متغیرهای اقلیمی و پویایی پوشش گیاهی در یک اقلیم خشک(مطالعه موردی دشت سیستان در شرق ایران)
متغیرهای اقلیمی مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر پویایی زمانی-فضایی پوششگیاهی محسوب می‌شوند. امروزه از تصاویر ماهوارهای به‌طور گستردهای برای پایش اثر نوسانات متغیرهای اقلیمی بر تغییرات پوششگیاهی استفاده می‌گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطة بین دو متغیر اقلیمی بارش و دما با پویایی پوششگیاهی در یکی از مناطق خشک دنیا ی...
[ 13 ] - بررسی روند تغییرات بارندگی و شاخص خشکی یونپ در پهنه های آب و هوایی غرب و شمال غرب ایران
هدف این پژوهش، بررسی روند تغییرات بارندگی و شاخص خشکی یونپ در گستره غرب و شمال غرب ایران است. به منظور طبقه بندی آب و هوا، بررسی تغییرات مقدار بارندگی، ضریب خشکی در پهنه‌های آب و هوای غرب و شمال غرب ایران از آزمون معناداری من کندال و شاخص برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) استفاده شده است. در این ر...
[ 14 ] - ارزیابی توانمندی مدل های AOGCM در شبیه سازی طول دوره های خشک با رویکرد بررسی عدم قطعیت و تغییر اقلیم در گستره ایران
شناسائی و استخراج طول دوره‌های خشک در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی برخوردار است، بنابراین استفاده از مدل‌های پیش‌یابی تغییرات اقلیمی برای بررسی رفتار پارامترهای اقلیمی در آینده امری اجتناب ناپذیر است. زیرا با شناخت رفتار زمانی- مکانی عناصر اقلیمی مانند بارش، قادر خواهیم بود شدت اث...
[ 15 ] - تحلیل دامنه عدم قطعیت تغییرات آینده دمای حداکثر روزانه بر روی ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
شناخت و ارزیابی تغییرات اقلیم در دهه‌های آینده با هدف برنامه‌ریزی محیطی مناسب در جهت سازگاری و کاهش اثرات آن امری کاملاً ضروری است. در این پژوهش نیز تغییرات دمای حداکثر روزانه بر روی کشور ایران در دو دوره زمانی (70-2041 و 99-2071)</stron...
[ 16 ] - پایش پویا از فرایندهای طوفان گرد و غباری با استفاده از داد ه های چند زمانه ای MODIS
در سالهای اخیر فراوانی طوفانهای گرد و غباری افزایش یافته است. طوفانهای گرد وغباری می‌توانند در تغییر اقلیم مؤثر بوده و سبب خسارات و زیان‌های بزرگ به جوامع بشری گردند. پایش بلایا بطور صحیح یک نیاز خیلی ضروری میباشد. در این مقاله فرایندهای طوفانهای گرد و غباری که در آوریل 2006 اتفاق افتاده‌اند، پایش گردیده است. بر حسب ویژگی‌های انعکاس و جذب طوفانهای غباری محدوده طوفانهای غباری بطور دقیق ...
[ 17 ] - تحلیل آماری و پیش بینی یخبندان های زودرس شهرستان خاش طی دوره آماری 1387-1365
از دیدگاه هواشناختی، اگر کمینه دمای روزانه به زیر صفر درجه سلسیوس تنزل یابد، یخبندان حادث شده است. این مقاله با هدف پژوهش جهت پیش‌بینی و روندیابی یخبندان‌های زودرس پاییزه شهرستان خاش انجام شده است. برای مطالعه یخبندان‌های زودرس، تاریخ اولین روز یخبندان دوره آماری از سال 1365 تا 1387 بررسی شد. احتمالات و دوره‌های بازگشت شروع یخبندان پاییزه (زودرس) با توزیع نرمال و توزیع لوگ- پیرسن نوع 3 برآور...
[ 18 ] - روند تغییرات اقلیمی و جغرافیای سواحل
مناطق ساحلی به دلیل داشتن شرایط طبیعی برای زندگی، همچون وجود خاک های حاصل خیز ناشی از ترکیب آبرفت، رودخانه ها، آب فراوان، اعتدال هوا، دسترسی به ذخایر و راه های تجاری دریایی و... از قدیم الایام مورد توجه بشر قرار گرفته و پس از انقلاب صنعتی و در پی آن گسترش مبادلات تجاری جهانی و توسعه ارتباطات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و رونق صنعت توریسم بیش از پیش بر اهمیت سیاسی، نظامی و اقتصادی مناطق ساحلی افز...
[ 19 ] - بررسی نقش فضاهای سبز بر تعدیل گرمای شهر مورد کاوی: بوستان گل محمدی در شهر اصفهان
فضاهای سبز در محیط شهری می‌توانند برای کاهش جزیره گرمایی شهر نقش بارزی بازی کنند. افزایش دمای هوا، افزایش درجه خشکی، افزایش فراوانی و شدت موج‌های گرمایی و به طورکلی تغییرپذیری آب و هوا از جمله مخاطراتی هستند که اهمیت فضاهای سبز شهری را دو چندان می-سازند. چرا که نقش سرمایشی فضاهای سبز شهری به فضاهای پیرامونی نیز گسترش می‌یابد. در این پژوهش نقش دمایی بوستان گل محمدی خیابان رباط شهر اصفهان به مساح...
[ 20 ] - تحلیل مناطق بالقوه در معرض مخاطرۀ سیلاب شهری مطالعۀ موردی: شهر زاهدان
هدف این پژوهش بررسی رابطۀ سیلابهای شهری با عوامل ساختاری و محیطی شهر زاهدان است. شهر زاهدان در یک دشت کوچک میان حصاری از کوههای کم ارتفاع استقرار یافته است. گزارشهای تاریخی سیلابهای بزرگ و مخربی را با دوره‌های بازگشت طولانی برای این شهر ثبت نموده است. عوامل ساختاری که جهت مکان‌یابی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت عبارتند از: توپوگرافی، شیب، کاربری اراضی و مسیل که هر کدام به صورت نقشه و به...
[ 21 ] - ارزیابی شاخص های وارونگی دمای لایه‌مرزی هوای شهر تهران
هدف این پژوهش بررسی وارونگی دمای لایه مرزی هوای شهر تهران طی سالهای 2014-2010 در مقیاس زمانی روزانه، ماهانه و فصلی است. بدین منظور پارامترهای ارتفاع پایه و ارتفاع رأس وارونگی، دمای لایه پایه و رأس وارونگی، اختلاف دما بین دولایه مزبور، عمق لایه وارونگی، مقدار فشار هوا در لایه پایه و لایه رأس وارونگی در دوره آماری 2014-2010 مورد بررسی قرار گرفت، سپس روزهای دارای وارونگی از نوع تابشی (ناشی از سرم...
[ 22 ] - تحلیل الگوی همدید و نمایه قائم هوا در بارشهای شدید دوره‌های انتقالی مورد: بارش های شدید مهر 1390 جنوب شرق ایران
هدف پژوهش، تحلیل الگوی همدید و نمایه قائم هوای منجر به بارشهای شدید محلی جنوب شرق ایران است. بررسی دادههای بارش روزانه 31 ایستگاه هواشناسی در دوره (1392-1360) نشان داد که بارش سنگین مهر 1390 که در جنوب شرق ایران رخ داده است، یکی از شدیدترین بارندگیهای دوره انتقالی پاییزی است که از ویژگی محلی برخوردار و نیز مقدار بارندگی بیشتر ایستگاهها نسبت به نرمال بارندگی ماهانه بطور چشمگیری بالاتر بوده ...
[ 23 ] - Zoning of Iranian Heavy Precipitation Regime
Aims & Backgrounds: One of the most important incidents of heavy precipitation is that each year there are many damages. Precipitation regimes help to identify the climate of each region. A heavy precipitation regime can help in identifying the climate of each region. Identification of these regimes is one of the most important prerequisites for environmental planning, especially water resource...
[ 24 ] - بازنگری پهنه‌های اقلیمی شمال شرق ایران بر پایة کاربرد تلفیقی تغییر شاخص خشکی
هدف پژوهش حاضر، بازنگری پهنه‌های اقلیمی شمال شرق ایران براساس واکاوی تغییرپذیری شاخص خشکی در تلفیق با تغییردیگر متغیرهای اقلیمی در محدودة حوضه شمال شرق ایران است. برای این منظور داده متغیرهای دمای هوا و بارندگی در مقیاس میانگین ماهانه و سالانه طی دوره زمانی 2017-1990 جمع آوری شد. برای رسیدن به هدف پژوهش در آغاز با بررسی تغییر بارندگی، تبخیر و تعرق و دما، طبقه‌بندی اقلیمی شمال شرق ایران مورد باز...
[ 25 ] - بررسی حساسیت دو شاخص پوشش گیاهی NDVI و EVI به خشکسالی ها و ترسالی ها در مناطق خشک و نیمه خشک؛ مطالعه موردی: دشت سیستان ایران
هدفی که این مطالعه در پی دست یافتن به آن است واکنش دو شاخص پوشش گیاهی NDVI و EVI به خشکسالی‌ها و ترسالی‌ها در یکی از دشت‌های خشک ایران یعنی دشت سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان است. برای بررسی حساسیت این دو شاخص به خشکسالی‌ها و ترسالی‌ها به دو پایگاه داده‌ای مختلف نیاز بود. اول پایگاه تصاویر NDVI وEVI سنجنده مادیس ماهواره ترا برای ماههای آوریل، می و ژوئن برای دوره زمانی 2014-200...
[ 26 ] - بررسی روند وارونگی های دمایی کلان شهرهای ایران (تهران، مشهد، و تبریز)
هدف از این پژوهش بررسی روند وارونگی دمای لایة مرزی کلانشهرهای تهران، مشهد، و تبریز است. در این راستا، از دادههای پیمایش قائم جو سالهای 20۰7- 20۱7 ساعت صفر (00) ایستگاه‌های هواشناسی تهران، مشهد، و تبریز از پایگاه دادههای اقلیمی وایومینگ استفاده شد. برای تعیین انواع وارونگی دما، نمودارهای تفیگرام دادههای جو بالا با استفاده از نرمافزار RAOB ترسیم شد. سه نوع وارونگی تابشی، فرونشستی و جبههای...
[ 27 ] - جابه جاییِ مناطقِ اقلیمی کوپن-گایگردر فلاتِ بلوچستانِ پاکستان و چالش هایِ بالقوه آن بر ایران
سیستم های طبقه بندی اقلیم، ابزارهای مهم برای درک مشخصه های اقلیم یک منطقه می باشند. هدف اصلی این طبقه بندی ها، تعیین انواع مُدهای اقلیم و یافتن شباهت ها و تمایز وتغییرپذیری در الگوهای اقلیم می باشد.مناطق اقلیمی در معرض تهدیدات ناشی از گرمایش جهانی و تغییرات اقلیم قرار دارند. این بررسی، با هدف ارزیابی جابه جایی احتمالی مرزهای اقلیم در فلات بلوچستان پاکستان و اثرات بالقوه آن بر ایران بر پا...
نویسندگان همکار