محمود خسروی

دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه سیستان و بلوچستان

[ 1 ] - برهم‌کنش انسان و محیط: تحلیل فضایی- محیطی محوطه‌های دوره‌ی نوسنگی تا عصر مفرغ بخش لاران، استان چهارمحال و بختیاری

بخش لاران در ارتفاعات زاگرس، در منطقه­ی بختیاری شامل حوزه­ی آبخیز رودخانه­های زاینده‌رود و کارون است و شاید جز معدود مناطقی از کشور باشد که تاکنون فعالیت­های عمده باستان­شناختی در آن به انجام نرسیده است. با­ توجه­ به موقعیت جغرافیایی و قابلیت­های زیست‌محیطی منطقه، ضروری است که بدانیم کدام عوامل محیطی در ایجاد، تداوم و یا متروک­شدن محوطه‌ها تأثیر داشته و نحوه­ی برخورد انسان با محیط خود در انتخاب...

[ 2 ] - بررسی تغییرات سطوح پوشش برف در ارتفاعات زردکوه بختیاری با استفاده از سنجش از دور

چکیده استان چهار­محال و بختیاری یکی از مناطق برفگیر کشور بوده و نزولات برفی آن نقش بسیار زیادی در وضعیت منابع آبی تأمین­کننده­ی آب منطقه مرکزی و جنوبی کشور دارد. در این پژوهش سعی شده است تا تغییرات سطوح پوشش برف در ارتفاعات زردکوه بررسی گردد. بدین منظور از تصاویر ماهواره­ای لندست TM و ETM+ در ماه­های آوریل و سپتامبر در سال­های 1991،2003 و 2011 استفاده گردید. نتایج نشان می­دهد که سطوح پوشش برف د...

[ 3 ] - Comparative assessment between historical and future trends in the daily maximum temperature parameter over selected stations of Iran

Objective of this study is to determine whether there are significant changes in maximum temperature trends between the current (1981-2010) and future (2011-2099) periods. To this end, statistical downscaling is used to project future changes in the maximum temperatures according to A2 and B2 scenarios of HADCM3 in the 7 selected stations of Iran. The possibilities of an accelerating trend are ...

[ 4 ] - Spatial-temporal analysis of heat waves in Iran over the last three decades

The purpose of this research is to analyze heat waves characteristics in the warm period of the year as a climatic hazard in Iran. In this study, the daily maximum temperature is taken at 44 synoptic stations during the period 1981-2010. These temperature values were used to extract the intensity, frequency and duration of heat waves using percentile thresholds of 90, 95, and 98. The results sh...

[ 5 ] - بررسی تغییرات زمانی -مکانی تپه‌های ساحلی ماسه‌ای با استفاده از سنجش‌ازدور (RS) مورد مطالعه: منطقه غرب زرآباد

Iran is among 10 top potential countries of occurrence of natural hazards in the world and from among 35 natural hazards, so far about 30 hazards have occurred in Iran(Negaresh and Latifi,2009). One of the different types of natural hazards which every year causes a lot of damage particularly in arid and arid regions of the world is the existence of sandy hills(Omidwar,2006); sandy hills are mo...

[ 6 ] - شبیه‌سازی طولانی‌ترین طول دوره‌های خشک با رویکرد تغییر اقلیم در گستره‌ی ایران زمین

Introduction According to the most recent climate classification that has done yet, about 90 percent of Iran is located in arid and semi-arid climate and more than 40 percent of Iran is facing a severe water crisis. Therefore, understanding the behavioral mechanisms of dry spells has a great significance in arid and semi-arid area, like country of Iran. Especially with the pose of the ph...

[ 8 ] - ارزیابی جامع تغییرات فصلی آینده دمای حداکثر ایران طی دوره گرم بر اساس مدل‌های گردش عمومی جو

ارزیابی اثرات پدیده گرمایش جهانی بر رخداد حدی های اقلیمی امری کاملاً بایسته است. لذا در این پژوهش، تغییرات در دمای حداکثر روزانه 44 ایستگاه سینوپتیک در ایران برای دو دوره زمانی آینده نزدیک (70-2041) و آینده دور (99-2071)، تحت دو سناریوی (A2 و B2) از مدل‌ گردش عمومی جو Hadcm3 نسبت به دوره مشاهداتی (2010-1981) مورد بررسی قرار داده شد. همچنین، در زمینه تحلیل میزان عدم قطعیت در پیش بینی رخدادهای دما...

[ 9 ] - طبقه‌بندی دما و بارش در ایران‌زمین با استفاده از روش‌های زمین‌آمار و تحلیل خوشه‌ای

     زمین‌آمار یکی از مهم­ترین روش‌های برآورد توزیع مکانی پدیده‌های جغرافیایی به‌ویژه بارش و دما می‌باشد؛ چرا که برآورد دقیق آنها در بسیاری از علوم مانند هیدرولوژی، جغرافیا، کشاورزی و آبیاری حائز اهمیت می‌باشد. در این مطالعه به ‌منظور دست‌یابی به بهترین روش درون‌یابی دما و بارش ایران از روش‌های زمین‌آمار کریجینگ ساده (SK)، کریجینگ معمولی (OK) و کریجینگ عام (UK) استفاده شده است. در این راستا برا...

[ 10 ] - بررسی تغییرات زمانی و مکانی کم‌فشار پاکستان

کم‌فشار پاکستان یکی از سامانه‌های شبه دائمی مهم و تأثیرگذار در فصل گرم سال در جنوب آسیا است و به دلیل نقش آن در اقلیم تابستانی منطقه تحت نفوذ خود از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر به تحلیل تغییرات زمانی این کم‌فشار به روش سینوپتیک - آماری پرداخته‌شده است. در این مطالعه متوسط متغیر فشار تراز دریا طی دوره آماری 2015-1980 در محدوده مکانی 5/62 تا 5/72 درجه طول شرقی و 5/22تا 5/32 درجه ...

[ 11 ] - بررسی ارتباط بارش و دمای ایران با چرخۀ لکه‌های خورشیدی با استفاده از پالایش موجک

 منبع اولیه انرژی برای جو زمین خورشید است،تغییرات میزان انرژی خروجی از خورشید و یا نوسانات دمایی سطح آن، می‌تواند نوسانات و تغییراتی را در جو زمین ایجاد نماید. لکه‌های خورشیدی به عنوان یکی از فعالیت‌های خورشید از جمله مولفه‌هایی است که می‌تواند بر سامانه اقلیم زمین در مقیاس‌های زمانی متفاوت اثر گذاشته و در نهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد. در این مطالعه تحلیل طیفی سری</...

[ 12 ] - تحلیل همدیدی سامانه‌های شرجی در استان خوزستان

   پدیده‌ی شرجی یکی از ویژگی‌های اقلیمی بارز در استان خوزستان بوده که در اثر افزایش هم‌زمان رطوبت و دمای روزانه حادث می‌شود. هدف اصلی این پژوهش تحلیل همدید شرجی‌های استان خوزستان است. در این پژوهش پس از استخراج موج‌های شرجی طی دورۀ آماری (2008-1994)، موج‌های شرجی شاخص به دو دورۀ گرم (بهار و تابستان)  و سرد (پائیز و زمستان) تفکیک‌شده برای هر دوره موج‌هایی که بیشترین شدت و فراگیری را داشته ان...

[ 13 ] - مطالعه‎ی همدید تیپ‎های هوای غالب منطقه‎ی سیستان (ایستگاه زابل)

برای شناخت تیپ‎های همدید آب‎وهوایی در سیستان، از داده‎های روزانه‎ی 14 متغیّر اقلیمی ایستگاه زابل در بازه‌ی زمانی 01/01/1354 تا 30/12/1383 شمسی، در آرایه‎ای با آرایش P_(m×n) (متغیّرهای جوّی روی ستون‎ها و روزها روی سطرها) استفاده شده است. نخست، برای شناخت و کشف منابع اصلی پراش در اقلیم سیستان، تحلیلی از مؤلّفه‎ی اصلی روی نمره‎های استاندارد آرایه‎ی داده‎های اوّلیّه با آرایش 14×10825 انجام گرفت. نتایج ای...

[ 14 ] - بررسی ارتباط مکانی بین بارش‌های همرفتی بهاره و توپوگرافی شمال‌ِ غرب ایران

مکانیزم‌های بارندگی در مناطق مختلف جغرافیایی از الگوهای متفاوتی تبعیت می‌کنند. شناخت این الگوها می‌تواند به برنامه‌ریزان محیطی برای مدیریت بهتر منابع آب کمک کند. در اکثر مطالعات انجام‌شده بر روی بارش‌های نواحی کوهستانی، روابط آماری بین ویژگی‌‌های مختلف توپوگرافیک با تغییرات مکانی بارش، در کانون توجه پژوهشگران بوده است. هدف پژوهش حاضر نیز، بررسی ویژگی‌های مکانی و توپوگرافی مؤثر بر بارش‌های همرفت...

[ 15 ] - تحلیل همدیدی یخبندان های زمستانه منطقه سیستان (مورد یخبندان ژانویه سال 2008)

یخبندان یکی از مخاطرات طبیعی است که معمولاً با خسارت­های فراوان مالی و حتی جانی همراه است. سامانه­های گردشی جوی نقش اصلی را در وقوع، شدت و چگونگی توزیع فضایی یخبندان­ها به­خصوص در مناطق معتدله بر عهده دارند. هدف از این تحقیق، شناسایی و بررسی شرایط همدیدی حاکم در زمان وقوع یخبندان­های زمستانه منطقه سیستان است. روش مورد استفاده در این تحلیل رویکرد محیطی به گردشی است. بدین منظور دو پایگاه داده مورد...

[ 16 ] - شناسایی تیپ‌های بارشی زاهدان به روش تحلیل خوشه‌ای

 در این مقاله داده های بارش روزانه زاهدان از اول ژانویه 1966 تا آخر دسامبر 2005 میلادی برای شناسایی تیپ های بارشی زاهدان بررسی گردید. ابتدا روزهای بارشی استخراج شده و هفت پارامتر بارشی و چهار پارامتر زمانی برای آنها تعریف گردید. سپس بر اساس پارامترهای بارشی و زمانی تعریف شده برای 901 روز بارشی، یک ماتریس 11*616 تشکیل شد. یک تحلیل خوشه ای پایگانی با روش ادغام وارد ( Ward ) روی ماتریس پارمترهای ب...

[ 17 ] - بررسی ارتباط متقابل باد صد و بیست روزه سیستان و بادهای شرق خراسان

در این پژوهش به منظور بررسی ارتباط بین بادهای شرق خراسان و باد صد و بیست روزه سیستان از داده های داده­های ایستگاه­های سینوپتیک (خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان) در طی دوره آماری2011-2000 استفاده گردید.برای تحلیل­های همدیدی از نقشه­های ارتفاع ژئوپتانسیل سطح 850 هکتوپاسکال، جهت باد و تاوایی نسبی، برای 14 روز از شدیدترین بادهای ایستگاه مبنا(زابل) استفاده شده است. نتایج نشان داد جهت ب...

[ 18 ] - بررسی تناسب محیطی شهرستان تربت حیدریه برای کشت چغندرقند با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

هدف اصلی این مطالعه، تعیین نواحی مستعد کشت چغندرقند با توجه به برخی متغیرهای اصلی مؤثر در آن می‌باشد. داده‎های اقلیمی موردنیاز، از اداره کل هواشناسی خراسان‎رضوی که در ایستگاه‌های منطقه جمع‎آوری شده بود برای دوره 1388-1377 اخذ شد. جهت تهیه نقشه سطوح ارتفاعی، شیب، جهت شیب و TIN از نقشه‎های توپوگرافی سازمان نقشه‎برداری کشور با مقیاس 1:250000  استفاده گردید. نقشه پوشش گیاهی و کاربری اراضی از نقشه‎ه...

[ 19 ] - he impacts of wind variability function on urban heat island Case study: Karaj city, Iran

This paper examines the utility of the air pollution Model (TAPM) in simulating meteorology and dispersion of PM10 and wind data in order to assess The Impacts of Wind Variability Function on Urban Heat Island for the day of 25, November, 2012 in Karaj city that experienced severe degradation in air quality. Drawing, Skew-T diagrams, maps of surface pressure (500hp), omega (850hp) and atmosp...

[ 20 ] - تحلیل دامنه عدم قطعیت تغییرات آینده دمای حداکثر روزانه بر روی ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

شناخت و ارزیابی تغییرات اقلیم در دهه‌های آینده با هدف برنامه‌ریزی محیطی مناسب در جهت سازگاری و کاهش اثرات آن امری کاملاً ضروری است. در این پژوهش نیز تغییرات دمای حداکثر روزانه بر روی کشور ایران در دو دوره زمانی (70-2041 و 99-2071)</stron...

[ 21 ] - کاربرد شاخص اقلیمی تعطیلات ( HCI) در تعیین تقویم گردشگری زمستانه (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان )

اقلیم هر منطقه در ترسیم خطوط آینده توسعه گردشگری نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و ارزیابی اقلیم در برآورد قابلیت‌های طبیعی گردشگری در اولویت قرار دارد. شاخص HCI شرایط اقلیمی را برای فعالیت گردشگری با استفاده از پارامترهای میانگین حداکثر دما، میانگین رطوبت نسبی، میزان بارش، پوشش ابر و سرعت باد مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری HCI و مقایسه نتایج آن با شاخص TCI؛ ...

[ 22 ] - تحلیل مناطق بالقوه در معرض مخاطرۀ سیلاب شهری مطالعۀ موردی: شهر زاهدان

هدف این پژوهش بررسی رابطۀ سیلاب‏های شهری با عوامل ساختاری و محیطی شهر زاهدان است. شهر زاهدان در یک دشت کوچک میان حصاری از کوه‏های کم ارتفاع استقرار یافته است. گزارش‏های تاریخی سیلاب‏های بزرگ و مخربی را با دوره‏های بازگشت طولانی برای این شهر ثبت نموده است. عوامل ساختاری که جهت مکان‏یابی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت عبارتند از: توپوگرافی، شیب، کاربری اراضی و مسیل که هر کدام به صورت نقشه و به...

[ 23 ] - شبیه سازی تغییرات آب و هوای استان سیستان و بلوچستان با استفاده از ریزگردانی داده های مدل گردش عمومی جو(GCM) برای دوره آب و هوای( 2040 -2009 )

هدف اصلی در این پژوهش، بررسی تغییرات و نوسان های عناصر آب و هوای در چهار ایستگاه همدید در استان سیستان - و بلوچستان در سالهای گذشته و تجزیه و تحلیل آماری و پیش بینی و شبیه سازی آن برای سالهای آینده ( 2040-2009 ) است . در پژوهش داد ه ها با استفاده از خروجی های مدل گردش عمومی جوECHO-G با سناریوی 1 A  که هم اکنون در دانشگاه هامبورگ آلمان و مرکز پژوهش های کره جنوبی استفاده می شود ،  برای ریزگردانی ...

[ 24 ] - تحلیل میانگین درازمدت تابش بلند زمینی ایران با داده های سنجش از دور

خورشید منبع اصلی انرژی و حیات در سطح زمین است و بدون تابش خورشید هیچ فرآیند جوی و ا...

[ 25 ] - Predicting of Temporal-Spatial Sand Dunes Transition Caused by Marine Storms (Case Study: The Coast of Makran, Iran)

 Studies show that 14 provinces are impacted by wind erosion and the movement of sand dunes. The sand originated from the shores of Oman Sea is the most important environmental hazards that threaten the already large number of rural settlements. Sands of marine origin are available on the beach and away from the sea of dunes in addition of marine origin, Predictive models for planning sustainab...

[ 26 ] - Analysis of Spatial Patterns of Discomfort Index (DI) Classes in Iran

As 7 Stations include; Ardebil, Sarab, Shahrekord, Ahar, Takab, Zanjan, and Saghez were experiments on average every year less than 30 days with thermal stress. From these 7 stations, Ardebil and Sarab regions, having 3 and 7 days with thermal stress, respectively, have the least amount of days with heat stress. All the days with the heat stresses obtained for these stations have been the days ...

[ 27 ] - Potential Effects of Climatic Parameters on Human Brucellosis in Fars Province, Iran, during 2009-2015

Background: Human brucellosis is widespread in Fars province. The present study aimed to investigate the effect of climate on its incidence and determine the areas prone to the infection.Methods: Monthly meteorological data and the incidence rate of human brucellosis during 2009-2015 were collected and their correlation was studied using Pearson’s correlation coefficient. Additionally, th...

[ 28 ] - Assessment of the Potential Flood Risk in Sarbaz Drainage Basin

Today, due to climate change, natural hazards and how to deal with them are among the most important concerns of researchers in environmental planning and crisis management. The purpose of this study is the assessment of the potential flood risk in Sarbaz drainage basin. For this purpose, the databases including elevation, slope, geological characteristics, soil characteristics, precipitation, ...

[ 29 ] - بررسی روند وارونگی‏ های دمایی کلان‏ شهرهای ایران (تهران، مشهد، و تبریز)

هدف از این پژوهش بررسی روند وارونگی دمای لایة مرزی کلان‏شهرهای تهران، مشهد، و تبریز است. در این راستا، از داده‏های پیمایش قائم جو سال‏های 20۰7- 20۱7 ساعت صفر (00) ایستگاه‏های هواشناسی تهران، مشهد، و تبریز از پایگاه داده‏های اقلیمی وایومینگ استفاده شد. برای تعیین انواع وارونگی دما، نمودارهای تفی‏گرام داده‎های جو بالا با استفاده از نرم‏افزار RAOB ترسیم شد. سه نوع وارونگی تابشی، فرونشستی و جبهه‏ای...

[ 30 ] - تحلیل شرایط همدید چرخندهای حاره ای ساگار و میکونو در دریای عرب - سال 2018

در بازه زمانی 27- 16 می سال 2018 دو چرخند حاره‌ای بسیار قوی به نام‌های ساگار[1] و میکونو[2]جنوب غرب و غرب دریای عرب را به شدت تحت تأثیر قرار دادند. در این تحقیق سعی شده تا نقش پارامترهای جوّی بزرگ مقیاس مؤثر در چرخندزایی، در مد...