محمد سلیقه

دانشیار اقلیم شناسی دانشگاه خوارزمی تهران

[ 1 ] - تحلیل آماری و سینوپتیکی موثرترین الگوی رودباد ایجاد کننده بارش های سنگین ایران

در این پژوهش جهت شناسایی موثرترین الگوی رودباد موجد بارش های فراگیر ایران در طی دوره آماری 1971 تا 2008 ، از رویکرد گردشی به محیطی استفاده گردید. بدین منظور ابتدا یک تحلیل عاملی با رویکرد مولفه مبنا بر روی داده های سرعت باد تراز 300 هکتوپاسکال برای ساعت 12 گرینویج از داده های بازکاوی شده مرکز پیش بینی جوی ایالات متحده آمریکا (NCEP/ NCAR) انجام شد. تحلیل ها نشان داد که 8   مولفه اصلی قادر به تبی...

[ 2 ] - کاربرد شاخص اقلیم حرارتی جهانی در ایران از منظر گردشگری

امروزه در برنامه‌ریزهای صنعت گردشگری، بررسی وضعیت زیست اقلیم انسانی، نقش مهمی را ایفا می‌کند. در این صنعت می‌توان در برنامه‌ریزی‌های بلندمدت از اقلیم و در برنامه‌ریزی‌های کوتاه، از شرایط جوّی کمک گرفت. جهت ارزیابی تحلیل این شرایط از داده‌های میانگین روزانه دما، رطوبت نسبی، سرعت باد و پوشش ابر 47 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک از ابتدای تأسیس تا 2010 استفاده شد. بر اساس آستانه‌های دمایی شاخص (UTCI) اق...

[ 3 ] - Summer precipitation determinant factors of Iran's South-East

Indian Ocean is known as a source of moisture for southeast of Iran due to summer precipitation. In this study, in order to investigate the role of SST of Indian Ocean, and the convergence and divergence fields in the precipitation of southeast of Iran, precipitation data of five synoptic stations were used during 2000-2010, including Iranshahr, Khash, ChahBahar, Zabul, and Saravan. To investig...

[ 4 ] - تغییر آب‌و‌هوا و مخاطرات آب‌و‌هوا‌یی شهر تهران

Tehran, in the south of Alborz Mountains, is faced with three types of weather risk, weather risk caused by geography, climatic risks caused by air resistance and weather risk due to global warming. The aim of this study is to examine the three types of risk in Tehran. The method of this study was to evaluate the changes of synoptic factors that affect global warming and urban development. In o...

[ 5 ] - شناسایی و ناحیه بندی تغییرات زمانی و یکنواختی بارش ایران

بارش از متغیرترین عناصر اقلیمی است که تغییرات آن پیامدهای محیطی و اقلیمی دارد. هدف از این پژوهش شناسایی نواحی اقلیمی از نظر توالی روز بارشی و بررسی ویژگی یکنواختی بارش است. برای تحقق اهداف از روش تحلیل خوشه‏ای برای ناحیه‏بندی اقلیمی و به منظور بررسی پراکندگی مکانی و زمانی بارش از آمارة ضریب تغییرات و یکنواختی (H) در سه بازة زمانی (ده سال اول، دوم، و سوم) سالانه و فصلی برای شناخت جزئیات تغییرات ...

[ 6 ] - تأثیر آنومالی¬های دمای سطح دریای عمان بر بارندگی فصول پاییز و زمستان سواحل جنوب شرقی ایران

تغییرپذیـری درجه حرارت سطح دریا (SST) نقش بسیار مهمی را در پیدایش و تکامل فرایندهای اقیانوس­شناسی و اقلیمی نظیر بارندگی­های سنگین و سیلاب­های ناشی از آن، نوسانات سطح دریا در مقیاس کلان و شکل­گیری سیکلون­های حاره­ای دارند. در این پژوهش تأثیر دمای سطح آب دریای عمان (SST) در فصول چهارگانه سال بر بارندگی فصول پاییز و زمستان سواحل شمالی آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. داده­های دمای سطح آب بر اساس می...

[ 7 ] - اثرات سیستم‌های آب وهوایی موسمی درکشاورزی بلوچستان

موضوع این مقاله نقش کم فشار موسمی در شکل­گیری جوامع انسانی کشاورز منطقه بلوچستان ایران است. بارش­های ناشی از نفوذ موسمی­های اقیانوس هند دارای منشأ حاره­ای هستند که در فصل گرم سال خود را به این منطقه می­رسانند و ریزش­های شدید رگباری را به­وجود می­آورد. انجام این تحقیق نشان داد که توزیع بارش­های موسمی با توزیع سکونتگاههای روستایی منطقه ارتباط نزدیکی دارد.کانون­های اصلی سکونتگاههای روستایی در اندا...

[ 10 ] - تاثیر تغییر اقلیم بر پراکنش رطوبت ویژه در سواحل شمالی خلیج فارس

امروزه با افزایش دما و کاهش بارش ناشی از تغییرات اقلیمی، بشر به دنبال راه هایی برای تأمین آب می باشد. یکی از راه های پیش، روی او استفاده از آب جو است.بدین منظور هدف این مقاله بررسی تغییراتی است که در توزیع رطوبت ویژهدر سواحل شمال خلیج فارس متأثر از تغییر اقلیم رخ داده است. داده ها از پایگاه NCEP/NCAR با رزولوشن فضایی 5/2 درجه قوسی طی دوره آماری 1950 تا 2016 استخراج گردید. نتایج بیانگر آن بود که...

[ 11 ] - آشکارسازی تغییر اقلیم منطقه خلیج فارس با استفاده از داده های خروجی مدلCGCM. A1B

جهت آشکارسازی تغییر اقلیم ابتدا عناصر اقلیمی دما، بارش، فشار تراز دریا و نم ویژه خلیج فارس مشخص گردید و به دو بخش سواحل شمالی و سواحل جنوبی تقسیم گردید. برای ایستگاه ها  دوره آماری مشخص (2015-1970) انتخاب گردید و سپس از وبگاه شبکه تغییر اقلیم کانادا داده های ایستگاه شامل (بارش، دما ، ارتفاع ژئوپتانسیل و نم ویژه)اخذ گردید و در مرحله بعد همین روند برای دوره آینده (2050-2016) انجام گرفت. با توجه ب...

[ 12 ] - بررسی‌ تغییرات ‌دمایی‌ سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده از سه مدل LARSWG،SDSM و مدل شبکه عصبی مصنوعی

تغییرات اقلیمی که عمدتا منشأ انسانی دارد، پدیده‌ای است که طی 150سال اخیر بشر را تهدید می‌کند. سواحل دنیا یکی از آسیب پذیرترین نقاطی هستند که از این پدیده به شدت دگرگون شده ‌‌‌‌‌اند. تحقیق حاضر میزان تغییرات دمای حداقل و حداکثر برای پنج ایستگاه سواحل جنوبی دریای خزر شامل انزلی، رشت، بابلسر، رامسر و گرگان را با استفاده از دو مدل LARS_WG, SDSM و یک مدل شبکه عصبی مصنوعی، طی دوره اقلیمی پایه 1990-19...

[ 13 ] - تحلیل اکتشافی داده های فضایی تغییرات بارش ماهانه و فصلی حوضه های آبریز مند و حله

تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی[1](ESDA)،به دنبال تشخیص تمایز بین الگوهای تصادفی و غیر تصادفی می‌باشد. در این تحقیق با استفاده از داده‌های 37 ایستگاه باران‌سنجی و سینوپتیک در منطقه شم...

[ 14 ] - تحلیل تغییرپذیری دوره‌های بارش تابستانه و آشکارسازی ارتباط آن با الگوی دوقطبی اقیانوس هند (IOD) (مطالعه موردی: جنوب‌شرق ایران)

این مطالعه به منظور بررسی تغییرپذیری بارش­های تابستانه ایستگاه­های منتخب جنوب­شرق ایران انجام شد و ارتباط این بارش­ها با شاخص IOD بررسی گردید. بدین منظور از آمار هفتگی بارش ماه­های ژوئن تا سپتامبر ایستگاه­های زاهدان، کرمان، بندرعباس، ایرانشهر و بم و همچنین داده­های هفتگی شاخص IOD استفاده شد. روش انجام مطالعه آزمون همبستگی و تبدیل موجک گسسته می­باشد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که شاخص دوقطبی ب...

[ 15 ] - شناسایی پهنه های همسان تولید گندم دیم با ریز پهنه بندی اقلیمی در کردستان

محور اصلی اقتصاد کردستان کشاورزی است. در یک دوره 31 ساله داده­های سطح کاشت، تولید، خسارات و عملکرد گندم در 10 منطقه و عناصر اقلیمی ایستگاه­های سینوپتیک مقیاس ساعتی تا سالانه گردآوری شدند. با رگرسیون چند متغیره همزمان و گام به گام متغیرهای موثر بر عملکرد گندم تعیین شدند. نقشه پهنه­های زمینی همسان متغیرها و عملکرد گندم استان ارائه شد. نتایج نشان داد تعداد زیادی از شاخص­های آگروکلیمایی و عناصر اقل...

[ 16 ] - ارتباط سنجی بارش های شدید بهاری و تابش طول موج بلند خروجی زمین، مطالعه موردی بارش 15 آوریل 2016 شمال غرب ایران

هدف این تحقیق ارتباط سنجی بارش بهاری و تابش طول موج بلند خروجی با استفاده از بررسی نقشه های اقلیمی در سطوح مختلف جو، سطح زمین و نیز تهیه نقشه اشعه طول موج بلند بازتابشی زمین می باشد. برای این کار داده های آماری ایستگاه های سینوپتیک شمال غرب(15 آوریل 2016) از سازمان هواشناسی اخذ شد. همچنین از داده های بازکاوی شده NCEP با قدرت تفکیک شبکه های افقی 5 درجه طول وعرض جغرافیایی استفاده شد واز طریق نرم ...

[ 17 ] - بررسی تغییرات سطح پوشش برف در دهه های آینده با رویکرد مدیریت منابع آب (مطالعه موردی : حوضه آبخیز منتهی به سد امیرکبیر)

مقدمه: ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر تغییر پوشش و ذوب برف در مدیریت منابع آب رودخانه‌هایی که با ذوب برف تغذیه می‌شوند، بسیار با اهمیت است. چنین تغییراتی تأثیر مستقیم بر رژیم هیدرولوژیکی و مدیریت منابع آب دارد. پیش‌بینی سطح پوشش برف ناشی از تغییرات دما در آینده و در نتیجه الگوی جریان روان‌آب ناشی از ذوب برف، در عرصه‌های گوناگونی از جمله مدیریت خطر سیل، خشکسالی و... کاربرد دارد. از طرفی مزیت‌های است...

[ 18 ] - تغییرات مؤلفه‏ های مؤثر در بارش‏ های اوج ایران

بارش متغیرترین عنصر اقلیمی است که تغییرات آن پیامدهای زیست‏محیطی دارد. هدف از این پژوهش بررسی تغییر مؤلفه‏های ایجاد بارش ایران در سطح میان‏تروپوسفری است. نخست داده‏های بارش 53 ایستگاه‏ همدیدی (1984– 2013) از سازمان هواشناسی دریافت شد. برای ناحیه‏بندی از نظر دورة تداوم بارشی از تحلیل خوشه‏ای استفاده شد. براساس معیار روز بارشی، ایران به سه ناحیه طبقه‏بندی شد. به‏منظور مقایسة تغییرات مؤلفه‏های ایج...

[ 19 ] - اثر کوه‌های زاگرس بر چرخندهای بارش‌زای ایران

در این پژوهش برای شناخت تأثیر رشته‏کوه زاگرس در تغییرات چرخند‏هایی که از غرب وارد ایران می‏شوند از رویکرد محیطی به گردشی استفاده شد. بدین منظور، داده‏های سیزده ایستگاه سینوپتیک غرب ایران و داده‏های ساعتی ERA-Interim با تفکیک مکانی 125/0×125/0 درجه، طی سال‏های 1984ـ 2013 دریافت شد. با این رویکرد، 203 روز بارش فراگیر شناسایی شد. با اعمال تکنیک تحلیل عاملی بر روی داده‏های تراز دریای متناظر با این ...

[ 20 ] - ارزیابی ریسک زلزلة زرین‌شهر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

ایران یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای دنیا محسوب می‌شود و شهرهای آن بر اثر این پدیدة طبیعی آسیب‌های فراوانی دیده‌اند. استقرار ایران بر کمربند زلزله‌خیز آلپ - هیمالیا موجب شده است رخداد زمین‌لرزه به‌منزلة یکی از مخاطراتی مطرح شود که بیشترین آسیب را در کشور به وجود می‌آورد. شهر زرین‌شهر نیز با توجه به آیین‌نامة مقررات ساختمان 2800 ویرایش چهارم، شرایط زمین‌ساختی و وجود چهار گسل اصلی و یک گسل فرعی در ...

[ 21 ] - Spatial analysis of precipitation in Mazandaran province

owledge of spatial rainfall behavior in environmental, land planning is effective. These changes in the later place in the form of time later and in the climate of the area. The Target of this study was to reveal the presence or absence of precipitation trend in the ratio of the height of local precipitation behavior and identify province mazandarn. Therefore, the purpose of the rainfall data s...

[ 22 ] - The role of topography on the simulation of Sistan wind structure in the east of Iranian Plateau

In this study, the interaction between atmosphere and earth surface and its effect on the simulation of Sistan wind structure in the East of Iranian plateau is investigated. For this purpose, four experiments have been carried out with RegCM4, with horizontal resolution of 20 km. In non-topography experiments, the model was implemented in three different conditions. The results indicated that t...

[ 23 ] - Study of the relation between NCPI and CACO indices with autumn precipitation of Southern Coast of Caspian Sea

In this research, the relationship between NCPI and CACO indices with autumn precipitation of Southern Coast of Caspian Sea (SCCS) was investigated. In this regard, two sets of data were used (Aphrodite and Station). And the days with more rainfall than long-term average rainfall station and on condition that the rainfall is more than 70% of the region rainfall, were chosen as a day of widespre...

[ 24 ] - بررسی و تحلیل توزیع فضایی پدیده شرجی در سواحل شمالی خلیج فارس

یکی از پدیده های اقلیمی که توجه کمی در سطح ایران و جهان به آن شده، پدیده‌ی شرجی است. این پدیده به‌ویژه در مناطق ساحلی از افزایش توأم عناصری چون دما و رطوبت به همراه سکون جوی و عدم صعود جریان هوا حاصل می‌شود. رطوبت‌نسبی در ارتباط با دما، عاملی کلیدی در شکل‌گیری احساس شرجی می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات مکانی فراوانی روزهای شرجی در گستره شمال خلیج فارس است. بدین منظور از الگوی خودهمبستگ...

[ 25 ] - Evaluation of desertification intensity in Kashan plain

Aims & Backgrounds: Desertification is one of the major challenges in today's world, especially in countries like Iran that are affected by arid and semi-arid climates. To prevent and slow down the desertification process and in other words, with the aim of preventing and reducing desertification speed, the first effective and necessary step is to identify the susceptible areas and the factors ...

[ 26 ] - بررسی پدیده گرمایش جهانی در استان خوزستان طی دوره 2016-1988 با استفاده از آزمونهای ناپارامتریک

افزایش غلظت میزان گازهای گلخانه­ای منجر به تشدید پدیده­ای بنام گرمایش جهانی گردیده است، پدیده­ای که باعث شده تا میانگین دمای سالانه سطح کره زمین طی قرن گذشته 0.74 درجه سانتی­گراد افزایش یابد. گرمایش جهانی پدیده­ای است که اثرات ناخوشایند فراوانی بر زندگی انسان‌ها و جانوران می‌گذارد. رخداد و شدت یافتن پدیده­هایی نظیر خشکسالی­، کاهش بارندگی­، افزایش رخداد روزهای گرد وخاک و سیلاب­ نیز ناشی از پدیده...

[ 27 ] - The role of climate change in the movement of climatic seasons in Iran

In this research, we are trying to determine the “beginning time” as well as the “end” of the climatic seasons; and we will focus on identifying the displacement of these dates, which is influenced by the “climate changes” and “description of the qualitative conditions” created in them, compared to the past climatic periods. “Meteorological Organization” data has been used in this research. For...

[ 28 ] - Temporal and spatial changes of incoming solar short-wave wavelength and long-wave wavelength in the region of Iran

The smallest change in energy exchange of Earth System Shifts the balance of life. In order to be aware of the solar radiation Balance, Recognition of the measure of Balance level of the input and output components of radiation of input Short wavelength to the surface of the earth and Long Output Wavelength, it is necessary from the earth. To study the energy balance of input and output in Iran...