تجاری‌شدن کشاورزی در بهره‌برداری‌های روستایی و واکاوی عوامل مؤثر بر آن با رویکرد مدل‌سازی ساختاری و تحلیل مسیر

معنای عام تجاری‌شدن کشاورزی، کشت تخصصی، تولید فراتر از نیازهای معیشتی و فروش آن در بازار است. مطالعه حاضر به سنجش تجاری‌شدن کشت توت‌فرنگی در شهرستان مریوان و تحلیل علّی عوامل مؤثر بر آن پرداخته است. 191 نفر از بهره‌برداران توت‌فرنگی‌کار شهرستان با استفاده از روش طبقه‌ای به‌عنوان‌ نمونه آماری تعیین شدند و داده‌های موردنیاز با انجام عملیات میدانی گردآوری شد. روایی ابزار گردآوری، محتوایی و پایایی آن مبتنی بر اجرای مطالعه مقدماتی و آزمون‌های آماری صورت گرفت. سنجش تجاری‌شدن کشت توت‌فرنگی براساس مؤلفه‌های تخصصی‌شدن، عمقی‌شدن، عملکرد، عرضه بازاری و توسعه کشت از محل درآمد محصول، با رویکرد معادلات ساختاری صورت گرفت. تحصیلات، سابقه، وسعت زمین در واحد بهره‌برداری، شیوه‌های نوین آبیاری، نیروی کار مزدی، فراگیری آموزش‌های حرفه‌ای و امید به آینده شغلی، متغیرهای مستقل بوده‌اند. روابط درونی بین آن‌ها و اثرگذاری‌های مستقیم و غیرمستقیم آن‌ها بر تجاری‌شدن کشت با تحلیل مسیر ارزیابی شد. سه گزینه نخست متغیرهای بیرونی و بقیه متغیرهای درونی مدل علّی‌ساختاری تحلیل بوده‌اند. استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری، با بیشترین میزان، اثر مستقیم و تحصیلات اثر غیرمستقیمی بر تجاری‌شدن کشت داشته‌اند. درمجموع اثرات، وسعت زمین در واحد بهره‌برداری، رضایت‌مندی، امید به آینده و استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری بیشترین و استفاده از نیروی کار مزدی، سابقه و تحصیلات، کمترین تأثیر را بر تجاری‌شدن کشت توت‌فرنگی داشته‌اند.