تحلیل عدم تقارن آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت تکانه‌های قیمتی نفت بر چرخه‌های تجاری ایران: کاربردی از رهیافت غیرخطی هم‌انباشتگی پنهان

چکیده شناسایی چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران، گویای تأثیرپذیری بالای این چرخه‌ها از تکانه‌های قیمتی نفت است. از طرفی شواهد تجربی نشان می‌دهد که آثار افزایش قیمت نفت در کشورهای صادرکننده نفت نیز همانند کشورهای واردکننده، به اندازه کاهش قیمت آن نیست. این مقاله سعی دارد آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت نامتقارن قیمت نفت را بر روی چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران طی دوره‌ی زمانی (1389-1350) بررسی کند. به این منظور ابتدا به‌وسیله فیلتر میان‌گذر کریستیانو ـ فیتزجرالد (CF) (2003)، چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران شناسایی؛ سپس با استفاده از رهیافت هم‌انباشتگی پنهان و مدل تصحیح خطای تجمعی (CECM) (ارائه‌شده توسط گرنجر و یون (2002)) این اثرات نامتقارن اندازه‌گیری شده‌اند. این رهیافت علاوه بر تحلیل غیرخطی رابطه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت بین متغیرها، از قابلیت بسیار مهم دیگری مبنی بر مدل‌سازی عدم تقارن موجود بین متغیرهای مختلف برخوردار است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت و بلندمدت، آثار تکانه‌های منفی قیمت نفت بر چرخه‌های تجاری و وقوع رکود اقتصادی، شدیدتر و بیشتر از آثار تکانه‌های مثبت آن بر چرخه‌های تجاری و وقوع رونق اقتصادی است.