تخصیص بهینۀ دارایی‌ها با فرض نااطمینانی‌های اقتصاد کلان و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران

ریسک و نااطمینانی از شاخص‌های اصلی تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری است. در دنیای واقعی، اقتصاد پُر از نااطمینانی عوامل اقتصادی است که به بروز ریسک و مخاطره در فضای تصمیم‌گیری منجر می‌شود و رفتار سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مطالعة حاضر، با استفاده از ترکیب مدل‌های شبکة عصبی مصنوعی و مدل مارکویتز، به برآورد پرتفوی بهینة سرمایه‌گذار در شرایط نااطمینانی پرداخته شد. بدین منظور، از دارایی‌های قیمت سهام، قیمت مسکن، قیمت سکه و اوراق مشارکت طی دورة زمانی 1378 ـ 1392 با داده‌های ماهانه استفاده شد. برای بررسی تأثیر شوک‌های اقتصاد کلان بر تصمیمات سرمایه‌گذار در انتخاب پرتفوی بهینه، از چهار متغیر‌ـ نااطمینانی تورمی، نااطمینانی قیمت نفت، نااطمینانی نرخ دلار بازار آزاد و شاخص تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران‌ـ به عنوان متغیرهای وضعیت استفاده شد. برای محاسبة متغیرهای وضعیت از مدل ناهمسانی واریانس شرطی (GARCH) بهره گرفته شد. پس از محاسبة متغیرهای وضعیت، بازدهی و ریسک دارایی‌ها با کمک دو روش‌ـ شبکه‌های عصبی پرسپترون چندلایه (MLP) و شعاعی پایه (RBF)‌ـ اندازه‌گیری شد. از نتایج مدل شبکة عصبی به عنوان متغیرهای ورودی در برآورد پرتفوی بهینة مارکویتز استفاده شد. نتایج تحلیل میانگین واریانس نشان می‌دهد که در دورة رونق بخش املاک، مسکن داراییِ مسلط در بین دارایی‌هایِ ریسکی بوده و بیشترین سهم دارایی را به خود اختصاص داده است. در طی دوره‌های اخیر، که دورة رکود بخش مسکن تلقی می‌شود، مسکن از سبد بهینة سرمایه‌گذاری خارج شده و به جای آن سهام و سکه داراییِ مسلطی در سبد سرمایه‌گذار است. به طور کلی، اوراق مشارکت، به منزلة دارایی بدون ریسک در همة دوره‌ها، یکی از دارایی‌های قابل اعتماد در سبد بهینة سرمایه‌گذار به‌شمار می‌رود.