تکامل لندفرم‌های اواخر کواترنری در پاسخ به تغییرات تکتونیکی فعال سطح اساس در منطقۀ طبس، ایران مرکزی

در این پژوهش به بررسی شواهد و آثار زمین‏ساخت فعال در اطراف کویر طبس پرداخته شده است. برای تحلیل‏های کمّی لندفرم‏ها از تصاویر سنتینل و نقشه‏های زمین‏شناسی استفاده شده است. ژئومورفومتری رقومی‌ـ شامل اندازه‏گیری میزان جابه‏جایی و بالاآمدگی رسوبات و کانال‏ها، تحلیل نیمرخ‏های عرضی و طولی چشم‏اندازها، و ارتباط آن‏ها با داده‏های لرزه‏ای‌ـ اساس کار بوده است. نتایج پژوهش نشان‏دهندة فعالیت‏های شدید تکتونیکی طی کواترنری تا زمان حاضر در منطقه است. مقایسة الگوی تغییرشکل لندفرم‏های کواترنری پهنة پژوهش از قبیل مخروط‏افکنه‏ها، مسیل‏ها و زهکش‏ها، پرتگاه‏های گسلی، و چین‏ه ای فعال با شکل نیمرخ عمقی کانون‏های زمین‏لرزه‏ها بیانگر وجود سیستم گسلی معکوس مدفون در حد فاصل کوهستان شتری- پلایای طبس در منطقه هستند. فعالیت این سیستم‏ گسلی فعال، علاوه‏بر جابه‏جایی مسیل‏ها، چین‏خوردگی رسوبات کواترنر، رشد چین‏ها، ایجاد پرتگاه‏ها، تقطیع مخروط‏افکنه‏ها، و پیدایش درّه‏های بسیار عمیق کانیونی، موجب مهاجرت تحمیلی مخروط‏افکنه‏ها از جبهة کوهستان به طرف پلایای طبس (از قدیم به جدید) شده است. تداوم چنین تغییرشکل‏هایی به میزان بالا را می‌توان عامل اصلی تشکیل حوزة تنشی و توسعه و گسترش شکستگی‏ها و در نتیجه علت اصلی ایجاد زمین‏لرزه‏هایی با بزرگای بالا دانست که احتمال وقوع آن‏ها در آینده دور از انتظار نیست.