جداسازی سویه‏های زانتوموناس لاکتوز مثبت از جمعیت باکتری بیماری‏زای شانکر مرکبات موجود در ایران

  مقدمه: زانتان هتروپلی‏‏ساکاریدی است که توسط گروهی از باکتری‏های بیماری‏زای گیاهی از جنس زانتوموناس [i] تولید می‏شود. به طور معمول برای تهیه زانتان از منابع کربنی مثل گلوکز، سوکروز و نشاسته استفاده می‏شود. به علت هزینه‏های بالای فراوری و حمل این منابع کربنی، هزینه نهایی تولید زانتان از منابع اشاره شده بالا می‏رود. به دلیل میزان بیان پایین و در برخی موارد نقص آنزیم بتا گالاکتوزیداز در بسیاری گونه‏های زانتوموناس از جمله زانتوموناس کمپستریس [ii] ، نمی‏توان از محیط‏های ارزان قیمت سرشار از لاکتوز مثل آب پنیر برای تولید زانتان استفاده نمود. بنابراین، در صورت دسترسی به سویه‏های باکتریایی با قابلیت تجزیه لاکتوز، امکان بهره وری از یک منبع کربنی ارزان قیمت (آب پنیر) برای تولید یک فراورده تجاری ارزشمند (زانتان) فراهم خواهد آمد .   مواد و روش ‏‏ ها: در این پژوهش، بر روی کلکسیونی متشکل از 210 سویه ایرانی Xanthomonas citri subsp . Citri جمع آوری شده از باغات مرکبات جنوب ایران مطالعه شد. در ادامه کوشش شد که با استفاده از روش کار مولکولی و تعیین توالی ژن S rRNA 16 این سویه‏ها از جنسیت آن‏ها اطمینان حاصل شود. همچنین، رشد این باکتری‏ها در محیط لاکتوزی بررسی شد .   نتایج: از میان 210 سویه مورد مطالعه، 27 سویه قادر به رشد روی محیط غنی از لاکتوز بودند. سپس با تعیین توالی ژن S rRNA 16 این سویه‏ها و تطابق آن با دیگر توالی‏های S rRNA 16 باکتری‏های زانتوموناس موجود در بانک ژنی [iii] ، از جنسیت این باکتری‏ها اطمینان حاصل شد. همچنین، این باکتری‏ها، دارای رشد قابل قبولی در محیط‏ لاکتوزی بودند .   بحث و نتیجه ‏ گیری: در مجموع، می‏توان گفت که سویه‏های زانتوموناس لاکتوز مثبت جدا شده از باغات مرکبات جنوب ایران از قابلیت خوبی در مصرف لاکتوز برخوردار هستند و امید است که در آینده‏ای نزدیک، از این سویه‏های طبیعی در جهت تولید زانتان در محیط‏های ارزان قیمت لاکتوزی مثل آب پنیر بهره گرفت .   [i] . Xanthomonas   [ii] . Xanthomonas campestris   [iii] . Genbank