جستاری بر برنامه ریزی فضایی و نظام شهرسازی مبتنی بر ایدئولوژی سوسیالیسم

جامعه خواهی، جامعه گرایی یا سوسیالیسم، اندیشه ای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که برای ایجاد یک نظم اجتماعی مبتنی بر انسجام همگانی می کوشد؛ جامعه ای که در آن تمامی قشرهای اجتماعی سهمی برابر در سود همگانی داشته باشند.این ایدئولوژی از گذشته بر تمامی عرصه ها اثرگذار بوده و امروزه نیز در چارچوب شاخه هایی از آن چون سوسیالیسم بازار، سوسیال دموکراسی، سوسیالیسم علمی، سوسیالیسم اسلامی و غیره همچنان اثرگذار می باشد.بنابراین جای تعجب نیست که شهرسازی نیز از ایدئولوژی سوسیالیسم به گونه ای متأثر شده باشد که از آن به حوزه شهرها و شهرسازی سوسیالیستی یاد گردیده و مطالعات فراوانی در سطح جهان در این باره انجام گرفته باشد. اما مسئله این است که در ایران به این مهم، بسیار کمتر از آنچه شایسته آن است؛ پرداخته شده است.لذا در این راستا، این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات ژرفانگر و با بهره گیری از مطالعات کنابخانه ای و اسنادی به تحقیق پرداخت.یافته های تحقیق نیز در چارچوب نظام های برنامه ریزی فضایی و شهرسازی کشورهای اتحاد جماهیر شوروی(سابق)، اروپای شرقی و چین ارائه گردید. بر مبنای این یافته ها عدالت از دغدغه های این ایدئولوژی در برنامه ریزی فضایی و نظام شهرسازی بوده  و در این راستا، هدف بلافصل یک شهرساز عبارت است از حذف موانعی که موجب منافع نابرابر شهروندان در شهرها می گردد در این ارتباط، از دیدگاه ایدئولوژی سوسیالیسم، انسان کانون هستی است که طبیعت با کمک دولت و بهره گیری از تکنولوژی می تواند به وسیلۀ طرح های مهندسی مورد بهره گیری قرار گیرد.در این کشورها، نظام برنامه ریزی از بالا به پائین بوده است. همچنین بر مبنای یافته های تحقیق یک نگرش واخد در ارتباط با رابطۀ شهر و روستا و برنامه ریزی فضایی در این ارتباط مشخص نمی گردد. این نظام برنامه ریزی فضایی و شهرسازی دارای تفاوت ها و نیز تشابهاتی با نظام برنامه ریزی فضایی و شهرسازی کشورهای غربی می باشد که در متن پژوهش به آن ها اشاره گردیده است.