خوانش بینانشانه‌ای تصویرسازی‌های گیلگمش با تأکید بر مطالعه تک اسطوره - ترا متن

میل به جاودانگی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری بشر بوده و انسان همواره در مسیر یافتن راه حلیّ برای رهایی از مرگ، به داستان‌سرایی پرداخته که در قالب آثار هنری و ادبی فرهنگ‌های مختلف بشری قابل مشاهده است . بارزترین شخصیت اسطوره‌ای بین‌النهرین که در راه کشف معمای بی‌مرگی سفری را در پیش می‌گیرد «گیلگمش» معرفی شده. این روایت؛ توسط  مؤلفان و هنرمندان بسیاری بازنمود یافته است. از این میان بازآفرینی ادبی احمد شاملو با تصویرسازی مرتضی ممیز (۱۳۴۰ ه ش) و تألیف ویلیام الری لئونارد با تصویرسازی اروینگ آمن (۱۳۵۳ ه ش) با موضوع گیلگمش نظر این نوشتار را به خود جلب کرده است.  از آنجایی که روایتی واحد الهام بخش مصوران بوده، تفاوت‌هایی در تصاویر ایجاد شده دیده می‌شود که علل این اختلافات مدنظر می‌باشد. در این مقاله تلاش می‌شود تا بر اساس رویکردهای جدید از جمله: نظریه تک اسطوره و سفر قهرمان جوزف کمبل؛ و روش‌های تطبیقی تحلیلی چون نظریه ترامتنیت ژرار ژنت، بازنمود تصویری این روایت را در دو فرهنگ مختلف بررسی کنیم. هدف از این پژوهش کشف جایگاه تصاویر خلق شده با مضمون خاص (جاودانگی) به وسیله تطبیق در الگوی سفر قهرمان کمبل می‌باشد که در این راستا؛ طبقه‌بندی متن کلامی و میزان انطباق این روایت با مراحل سفر قهرمان و همچنین علل شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در خلق تصاویر بااستفاده از روابط بینامتنی نیز بررسی می‌شود. یافته‌ها بیانگر این است که اگر چه این تصاویر دارای مضمونی مشترک‌ هستند لیکن، به دلیل تأثیر بافت و پیش‌متن‌های فرهنگی و هنری متفاوت بر هنرمندان شاهد تفاو تهایی در خلق تصاویر هستیم.