بهمن نامورمطلق
دانشیار دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، گروه آموزشی زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران
[ 1 ] - مطالعه زبان و بیان در پیکره سفالی طغرل بیک سلجوقی با رویکرد بینامتنی
کشف بینامتنیت در قرن بیستم، نگرش نوینی در افق مطالعات علوم انسانی و هنر فراهم آورد. از گرایش‌های مهم بینامتنی، بینامتنیت خوانشی است که نخستین بار رولان بارت مطرح کرد. مقالۀ پیش رو، به مطالعۀ مجسمۀ سفالین «سلطان طغرل‌بیک سلجوقی» متعلق به هنر دورۀ اسلامی ایران با رویکرد بینامتنیت خوانشی پرداخته است. هدف اصلی نوشتار حاضر، آشنایی مخاطبان با یکی از شیوه‌های مهم نقد ادبی و هنری معاصر، یعنی بینامتنیت ...
[ 2 ] - خوانش بینانشانه‌ای تصویرسازی‌های گیلگمش با تأکید بر مطالعه تک اسطوره - ترا متن
میل به جاودانگی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری بشر بوده و انسان همواره در مسیر یافتن راه حلیّ برای رهایی از مرگ، به داستان‌سرایی پرداخته که در قالب آثار هنری و ادبی فرهنگ‌های مختلف بشری قابل مشاهده است . بارزترین شخصیت اسطورهای بین‌النهرین که در راه کشف معمای بی‌مرگی سفری را در پیش می‌گیرد «گیلگمش» معرفی شده. این روایت؛ توسط مؤلفان و هنرمندان بسیاری بازنمود یافته است. از این میان بازآفرینی اد...
[ 3 ] - خوانش ترامتنی صحنه کشته شدن نر گاو آسمانی در تصویرسازی‌های روایت گیلگمش
حماسه گیلگمش از کهن‌ترین حماسه‌های منظوم بشری است که تاریخ ثبت آن را بر الواح گلی مکشوف از کتابخانه آشور بانیپال در حدود 1800 ق. م. رقم‌زده‌اند. این منظومه از شاهکارهای ادبیات حماسی جهان به شمار می‌آید که روایت آن در دوازده لوحه گلی ثبت شده و به شرح حوادثی می‌پردازد که گیلگمش (پادشاه اوروک) طی حل معمای مرگ تا پذیرفتن سرنوشت با آنها روبرو بوده است. این الواح گلی در طول تاریخ و در فرهنگ‌های گوناگ...
[ 4 ] - تحلیل چگونگی بازتاب گونه‌های بینامتنی با شاهنامه در تاریخنوشتههای سلسلهای برمبنای بینامتنیّت ژرار ژنت
بینامتنیّت مبتنی بر پیوند یک متن با متنهای دیگر است. این متنها میتواند از دو شاخة متفاوت، امّا وابسته به یک فرهنگ باشد، چنانکه شاهنامه و متنهای تاریخی سلسلهای اینگونه است. به این صورت که پیوند و ارتباط بسیاری میان پیشمتن شاهنامه و تاریخنوشتههای سلسلهای در طول ادوار متمادی ایجاد شده است. از این رو، مسألۀ پژوهش این است که ارتباط بینامتنی میان شاهنامه و تاریخنوشتههای سلسلهای از سدة ششم...
[ 5 ] - تحلیل هتروتوپیا در داستان‌های سولوی یک بازآمده نوشته کوسی افویی و معمای بازگشت نوشتۀ دنی لافری‌یر با تکیه بر نقد جغرافیایی برتران وستفال
بازگشت به زادبوم بعد از گذشت مدت زمانی طولانی در عصر معاصر با نویسندگان بیشماری که متأثر از مهاجرت و تبعید هستند، الهام‌بخش داستان‌های خلاقانه‌ای شده است. کوسی افویی نویسندۀ توگویی در سولوی یک بازآمده و دنی لافری-یر نویسندۀ اهل هایتی در داستان معمای بازگشت، هر یک به شیوۀ خود به روایت تجربۀ دیگربودگیِ بازآمده در فضای آشنای وطن خود پرداخته‌اند. در این تحقیق با تکیه بر نظریۀ نقد جغرافیایی برتران و...
[ 6 ] - استحالۀ نقشمایههای تصویری ـ دیداری به نقشمایههای نوشتاری با نگاهی به هنر زیورآلات معاصر ایرانی
زیورآلات معاصر در جایگاه هنر عینی و کاربردی، در پیکره خود علاوه‌بر نقشمایههای تصویری، دربرگیرنده نقشمایههای نوشتاری است، چنانکه پیکره زیورآلات به‌مثابۀ بوم نقاشی به بازتاب روایتهای کلامی می‌پردازد. نقش‌مایه ﺷﺪن ﻧﻮﺷﺘﺎر به دنبال استفاده از ﻧﻘﻮش ﺳﻨﺘﯽ ﻫﻨﺮ اﯾﺮان و ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻋﻨﺎﺻﺮی از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎمة اﯾﺮاﻧﯽ و تایپوگرافی ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﺧﯽ از طراحان زیورآلات معاصر ایرانی با تأکید فراوانی در دهه‌های اخیر مور...
[ 7 ] - معنای تراژکتیویته در داستان سولوی یک باز آمده نوشته کوسی افویی بر اساس نقد جغرافیایی برتران وستفال
روایت بازگشت به زادبوم بعد از زمانی طولانی به نویسندگان تبعیدی امکان میدهد ابعاد جدیدی از ارتباط متقابل انسان معاصر را با فضای وطنی غریب به نمایش بگذارند. سولوی یک بازآمده نوشته کوسی افویی روایتگر بازگشت یک تبعیدی به وطنش است که در نبودِ او، ده سال صحنه ی جنگ بوده است. مفهوم "تراژکتیویته" در کنار نقد جغرافیاییِ اساس نظری مقاله حاضر برای بررسی مناسبات سوژه ی بازآمده با فضای حسی وطنش می‌باشد. این ن...
[ 8 ] - خوانش رویکرد اسطورهسنجی نزد ژیلبردوران، با نگاهی به "زیورآرایه های باغ ایرانی"
خوانش آثار هنری، با بهرهگیری از روشهای نقد اسطورهای در ایران، یا بسیار ناشناخته باقیماندهاست و یا به چند روش معروف نظیر سرنمونییونگی، تکاسطورهیکمبلی و نقد گونهشناسانهی نوتروپفرای، محدود شدهاست. روشهای دیگر نظیر اسطورهسنجی، اسطورهکاوی و اسطورهمتن که از جمله روشهای کاربردی در تحلیل آثارهنری است، هنوز در سطح کشور کمشناخته باقی ماندهاست. از سوی دیگر، طیفهای متنوع آثار هنرهای تج...
[ 9 ] - خوانش بیش‌متنی نقش‌مایۀ انار در زیورآلات ایرانی
بیان مسئله: تقلید و الهام از آثار هنری گذشتگان، در شکل‌گیری اثری نو و خلاقانه قدمتی طولانی دارد. زیورآلات نیز به عنوان یکی از هنرهای غنی ایران‌زمین، از این قاعده مستثنی نیست. زیورآلات فارغ از مفهوم سرمایه‌ای، همواره ابزاری برای بازتاب هویت فرهنگی جوامع است و نقشی بارز در مراسم آیینی یک جامعه، باورهای مردم در گذشته و شناخت اندیشه‌های آنان ایفا می‌کند. در جستار حاضر با توجه به اهمیت نقش‌مایۀ انار...
[ 10 ] - گفتوگومندی سراسطوره‌های مسلط بر هنر دورۀ قاجار و نقش آن در تصویرگری شخصیت شیرین
سراسطوره‌های مسلط بر فرهنگ و هنر هر جامعه شکلدهندة گفتوگوهایی هستند که به جریانهای فرهنگی و خلق هنری در آن جامعه جهت میدهند. در دورة قاجار، ورود و ترویج سراسطورة فرنگ در ایران باعث به‌وجودآمدن تحولاتی شایستة توجه در حوزة فرهنگ و هنر شد. یکی از نمودهای پربسامد و تأثیرگذار چنین تحولی در تصویرگری و بهخصوص تصویرگری زنان مفهوم «دیگری» این دوره بود. ازاینرو، این پژوهش با انتخاب «شخصیت شیرین»، ...
[ 11 ] - Analysis of Meaning in the Niche Rug of the Metropolitan Museum by iconoloical method
Niche rug is a rich collection of the Iranian arts. In this collection, there are exquisite rugs that start with ‘Amen Al-Rasool’ and end with the inscription “Allah Akbra Kabira” under the forehead of Mihrab. A feature of this theological text is that it is woven upside down. Therefore, given the exact geometric structure of the rug, as well as its brocade fabric, it seems that in this swarm o...
[ 12 ] - Genetic Criticism and Analysis of Francis Bacon’s Painting, “Three Studies on Figures at the Base of a Crucifixion”
Tُhe process of the emergence and formation of a work of art has always been the concern of artists and researchers in art studies. The creation of artwork has also been the subject of educational programs due to its technical aspects. This underscores the importance of studying the path of the creation of a work. This is possible through the genetic criticism and its methodological feasibility....
[ 13 ] - The Social Archigenre in Bahram Mirza’s Muraqqa based on Gerard Genette’s Theory
One of the materials used in compiling the history of Iranian art is Murraqa. Started from the primitive forms, these Muraqqas have gradually become specialized, and, in particular with the addition of the preface, have played an important role in drawing aspects of Iranian art history. Bahram Mirza’s Muraqqa (951AH) is one of the prominent works in this regard; a collection with an importan...
[ 14 ] - Intertextualite Study of the Azure Paintings in the Akhavan-e-Haghighi House in Isfahan with European White and Blue Potteries
Akhawan-e-Haghighi house in Isfahan, which is a building belong to the late Safavid to early Qajar period, contains a significant collection of wall paintings. Single color azure painting on the surface of stucco, which is one of the traditional examples of mural painting, can also be seen in this building. Both in terms of number and size and in terms of the subject matter of the paintings of ...
نویسندگان همکار