مقایسه ویژگی‌های ریخت‌شناسی و ریزریخت‌شناسی برگ در دورگ‌های بین‌گونه‌ای صنوبر

  به‌منظور انجام پژوهش پیش‌رو، تلاقی‌های متعددی بین پایه‌های پده (Populus euphratica Oliv.) و کبوده (Populus alba L.) در سال‌های 1390 تا 1391 انجام شد. از کشت جنین نارس دورگ‌ها در محیط کشت MS برای تولید نهال دورگ‌ها استفاده شد. چندین ویژگی‌ ریخت‌شناسی و ریز‌ریخت‌شناسی در تعداد زیادی از ژنوتیپ‌‌های دورگ جدید شش خانواده متفاوت پس از دو سال رویش در مزرعه، در سه تکرار اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل شدند تا با ارزیابی قابلیت‌‌هایی مانند تعداد، طول و زاویه شاخه‌ها، ابعاد برگ و قطر یقه در دورگ‌های به‎دست‌آمده و شناسایی دورگ‌های برتر، تفاوت بین دورگ‌ها با والدین مادری پده یا کبوده نیز ارزیابی شود. خانواده‎ها در بیشتر صفات اختلاف معنی‎داری داشتند. در برخی صفات، تفاوت در درون تلاقی‎ها معنی‎دار شد و نتاج به‎دست‌آمده از دو گروه تلاقی P. euphratica×P. alba و P. alba×P. euphraticaدر دو دسته متمایز قرار گرفتند که نشان‎دهنده اثرات مادری بود. دامنه صفات در نتاج به‎دست‌آمده بسیار گسترده بود. به‎عنوان نمونه در بین تک‎پایه‎های نتاج، ارتفاع نهال‎ها بین 24 تا 424 سانتی‎متر متغیر بود. بارزترین اختلاف‎ها در ویژگی‎های روزنه‎ بود. دورگ‎ها با والد مادری پده و کبوده، از نظر برخی از صفات رفتارهای بسیار متفاوتی نشان دادند. در تلاقی‎هایی که پده به‎عنوان گونه مادری استفاده شده بود، میانگین کل تعداد روزنه در سطح زبرین برگ 123 عدد در میلی‌متر مربع بود، درحالی‌که در تلاقی‎هایی که کبوده به‎عنوان والد مادری استفاده شده بود، میانگین کل این صفت برابر با 8/4 عدد بود. این تنوع می‎تواند در انتخاب ژنوتیپ‎های برتر و معرفی کلن‎های جدید صنوبر استفاده شود.