نشانه‌شناسی پیاده‌روی اربعین و شباهت‌های آن با حکومت مهدوی

پیاده­روی اربعین به عنوان یکی از مهم­ترین حرکت­های سیاسی-مذهبی جهان، می­تواند از منظرهای گوناگون مورد بررسی قرار گیرد. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی نشانه­شناسی پیاده­روی اربعین و رابطه آن با حکومت مهدوی است. از منظر این مقاله پیاده­روی اربعین هم حامل نشانه­ها و نمادهای ظاهری و هم نشانه­ها و نمادهای مفهومی و معناگرایانه حکومت مهدوی است. درواقع پیاده‌روی اربعین می­تواند نماد کوچک‌شده‌ای از جامعه مهدوی باشد که در آن مردم در تمام ابعاد، سعادت و کمال را در سایه رهبری معصوم (عج) حس می­کنند و بخشی از اتوپیای وعده داده شده به صالحین در این اجتماع عظیم و تاریخی به منصه ظهور و عمل می­رسد. با توجه به مدلول­های مشترک دال­های گفتمان مهدوی و گفتمان اربعین و نشانه­شناسی این دو رویداد تاریخی، از نظریه نشانه­شناسی «چارلز سندرس پیرس» به عنوان حامی نظری پژوهش استفاده می­شود. با واکاوی نمادهای ظاهری و مفهومی اجتماع اربعین می­توان گفت این اجتماع محکم و قابل تأملی با مؤلفه­ها و نمادهای جامعه تحت حکومت حضرت مهدی (عج) دارد. یافته­های مقاله نشان می­دهد که موکب­های پذیرایی، جمعیت زائران و شمایل، رنگ­ها و نمادهای مذهبی، نشانه­ها و نمادهای ظاهری پیاده­روی اربعین و حکومت مهدوی هستند و عبودیت محض، عدالت، استحکام ­ارزش­های­ انسانی و پیوندهای اجتماعی، صلح و امنیت، سامان­دهی اقتصادی و امت­گرایی و وحدت نشانه­های مفهومی و معناگرایانه این دو اجتماع بزرگ هستند.