پدیدار شناسی تجربیات پژوهشگران دانشگاههای علوم پزشکی کرمان و تهران در زمینه رعایت اصول اخلاقی در پژوهش با حیوانات آزمایشگاهی

سابقه و هدف: تاریخ تحقیقات زیست پزشکی و نتایج ارزشمند مطالعات دانشمندان، اهمیت کاربرد حیوانات را در پژوهش نشان می دهد. احساس مسئولیت در برابر حیوانات تحت آزمایش و توجه به رفاه و حقوق آنان از وظایف اخلاقی هر پژوهشگر می باشد. با توجه به وسعت پژوهش بر روی حیوانات آزمایشگاهی، در این مطالعه کیفی پدیدار شناسی (فنومنولوژی) تجربیات پژوهشگران دو مرکز بزرگ دانشگاهی کشورمان مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روشها: در این مطالعه کیفی از 10 پژوهشگر دانشگاههای علوم پزشکی تهران و کرمان با سابقه کار 20-15 سال در رشته های فیزیولوژی، فارماکولوژی، ایمونولوژی، بیولوژی و دندانپزشکی جهت انجام مصاحبه استفاده شد پس از مصاحبه، برای طبقه بندی کدها و استخراج موضوع های اصلی از جملات و مفاهیم اصلی بیان شده توسط محققین و با استفاده از دستورالعمل کار با حیوانات آزمایشگاهی در ایران استفاده و موضوعات دسته بندی شد.یافته ها: از پنج موضوع اصلی مورد مصاحبه در موضوع اول: اغلب پژوهشگران به تلاش خود مبنی بر بکار بردن تعداد کمتر حیوانات اشاره کردند اما بیان نمودند که در بسیاری از موارد مجبور به استفاده از تعداد زیادی حیوان هستند. موضوع دوم: پژوهشگران روشهای مناسب را جهت بیهوش نمودن حیوان بیان نمودند. موضوع سوم: مصاحبه شوندگان با شناخت و آگاهی کامل از روشهای کشتن حیوانات و محدودیتها سخن گفتند، موضوع چهارم: پژوهشگران تاکید زیادی داشتند کسانی که با حیوانات آزمایشگاهی کار می کنند، آموزش لازم را ببینند. موضوع پنجم: پژوهشگران بیان نمودند که نیروهای مراقبت کننده از حیوانات در حیوان خانه های مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی کم سواد بوده و آموزش های لازم را ندیده اند.نتیجه گیری: براساس نتایج این مطالعه، پژوهشگران با تجربه کشورمان از دانش خوبی در زمینه اصول اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی برخوردارند اما به جهت محدودیت منابع مالی و انسانی در کاربرد آنها دچار مشکلاتی هستند بنابراین پیشنهاد می شود برنامه ریزی آموزشی مناسبی طبق نیازهای پژوهشگران جهت کار با حیوانات آزمایشگاهی صورت گیرد.