Seyyed Mahyar Shariatpanahi
Department of History and Civilization of Islamic Nations, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
[ 1 ] - Traditional Persian topical medications for gastrointestinal diseases
Drug delivery across the skin is used for several millennia to ease gastrointestinal (GI) ailments in Traditional Persian Medicine (TPM). TPM topical remedies are generally being applied on the stomach, lower abdomen, lower back and liver to alleviate GI illnesses such as dyspepsia, gastritis, GI ulcers, inflammatory bowel disease, intestinal worms and infections. The aim of the present study i...
[ 2 ] - بررسی تاریخی - تحلیلی ریخت شناسی اندام برگ در ایران اسلامی (از دینوری تا قزوینی)
بررسیمتونگیاهشناسیایرانی–اسلامین شانمی‌دهدکهگیاهشناسانایرانیتوصیفریختشناسانهدقیقیازتمامخصوصیاتظاهریبرگدرگیاهانمختلفارائهداده‌اندکهمی‌تواناینتوصیفاتراتاحدبسیاریبادانشامروزیقابلتطبیقدانست. ریختشناسیاندامبرگدرایراناسلامیازقرنسومهجریپسازتالیفکتاب‌النباتدینوریشکلگرفت. کتابالصیدنهابوریحانبیرونیآخریناثرمهمدراینزمینهاستوپسازآنتالیفاتصرفاًتکراروتخلیصتوصیفاتپیشینیاناست. باجمعبندیوتحلیلاطلاعاتموجوددراینمتو...
[ 3 ] - آموزش طب در یونان باستان و اسلام
در عصر عباسیان، نهضت ترجمه زمینه‌ی آشنایی اطبای مسلمان را با متون طبی اصیل یونانی فراهم آورد. با بررسی متون تاریخ طب پس از اسلام درمی‌یابیم که منشأ بسیاری از نهادهای آموزشی طب پس از اسلام، روش‌های آموزشی مرسوم در یونان باستان است. در واقع در حوزه‌ی آموزش نظری، مسلمانان بسیاری از روش‌های یونانیان را اقتباس نمودند در حالی که در حیطه‌ی آموزش عملی شاهد کم‌ترین تأثیر هستیم. این شیوه‌های رایج آموزش ط...
[ 4 ] - بررسی جایگاه اجتماعی بانوان با تأکید بر پوشش بانوان در نگاره‌های عصر تیموری
با استقرار حکومت تیموری در ایران و رویکرد آنان به نقش بانوان در عرصه اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جایگاه بانوان ایرانی نیز دستخوش نوعی تحول و دگرگونی شد که این تأثیرات و حضور آنان را می‌توان در نگاره‌های مصور شده در این دوره مشاهده نمود. نگارگر با ترسیم بانوان در پوشش و لایه‌های متنوع سعی در نشان دادن موقعیت و جایگاه اجتماعی آنان در این عصر دارد. هدف مقاله حاضر شناخت جایگاه اجتماعی بانوان در دوره تی...
[ 5 ] - پژوهشی در اصول و تکنیکهای جرّاحی گوش، حلق و بینی در طبّ سنّتی دورۀ اسلامی (از قرن سوّم تا دوازده هجری)
در میان شعبه‌های متعدّد طبّ سنّتی دورۀ اسلامی، جرّاحی نیاز به تخصّص، تجربه و دقّت بسیار بالایی دارد. هدف از این پژوهش، یافتن اصول و تکنیکهای ثابتِ مورد استفاده جرّاحان، از قرن سوّم تا دوازدهم هجری است. روش پژوهش، توصیفی- تطبیقی با تحلیل نمونه‌هاست. نتایج مشخص کرده است که برخی اصول و تکنیکهای ثابت در این مقطع زمانی از شرق تا غرب جهان اسلام مورد پذیرش و متداول بوده است. جرّاحان این دوره شناختی واضح و متم...
[ 6 ] - پژوهشی در اصول و تکنیکهای جراحی دهان و دندان در دوره اسلامی
دانش جرّاحی یکی از فرازهای مهمّ تاریخ طبّ اسلامی است. در میان اندام‌های مختلف، بخش جراحیهای دهان نیز به دلیل ظرافت و حساسیت زیاد اندامهایش، نیاز به شناخت، تخصص و تجربه بالینی زیادی دارد. با بررسی تالیفات در حوزه جراحیهای دهانی، برخی اصول ثابت و رایج قابل ترسیم است که به صورت قوانین ثابت مورد پذیرش و استفاده اکثر جراحان مسلمان بوده است. استخراج این اصول، اولین موضوع و بررسی تکنیکهای جرّاحی دهان نیز...
[ 7 ] - جامع غافقی و دانش گیاه‌شناسی
غافقی (سدۀ 6ق) گیاه‌شناس اندلسی است و مهم‌ترین اثر او الجامع فی الأدویة المفردة، یکی از اصلی‌ترین پایه‌های دانش گیاه‌شناسی در اندلس و از منابع مهم برای حفظ و احیای میراث گذشتۀ این دانش است. این کتاب از آثار گیاه‌شناسی پیش از خود، به‌ویژه النبات دینوری و قانون ابن سینا، تأثیر بسیاری گرفته است. در این مقاله ابتدا مشهورترین نسخه‌های این کتاب معرفی شده است، سپس بر اساس نسخۀ کتابخانۀ ملک با بررسی ار...
[ 8 ] - بر اساس کتاب المرشد فی طب العین غافِقی
بررسی تحلیلی ـ تطبیقی کتاب‌های چشم‌پزشکی اسلامی، به‌طور نمونه در کتاب المرشد غافِقی، امکان استخراج اصول ثابت را برای محقق فراهم می‌سازد که مورد پذیرش و استفادۀ اکثر چشم‌پزشکان مسلمان بوده است. استخراج این اصول موضوع اصلی، و روش آموزشی غافِقی در این کتاب، هدف فرعی این تحقیق است. نتیجه این تحقیق مؤید این فرضیه است که غافِقی شناختی واضح و متمایز از انواع بیماری‌های چشمی داشته که طبقه‌بندی دقیق بیماری...
[ 9 ] - پژوهشی در تکنیکهای جراحی چشم از دید غافِقی براساس کتاب المرشد فی طبّ العین
بررسی تکنیکهای غافِقی در شکافتن، قطع کردن و داغ کردن در کتاب المرشد، موضوع اصلی این تحقیق است. توصیف دقیق غافِقی از هر بیماری، نشانه شناختی واضح و متمایز از انواع بیماری‌های چشمی است. او در جراحی با تکنیک شکاف عرضی در بیماری‌های پلکی، قَرْنیه و مُلْتَحَمه، دو روش سَلْخ یا عدم‌سلخ را مبنا قرار داده بود. در قطع کردن، تکنیکهای غافقی، کشط کردن، لَقْط کردن و تَشْمیر (پلک‌پردازی) است. تکینک وی در داغ کردن نیز بر...
[ 10 ] - بیماری‌شناسی، ابزار و تکنیک، سه رکن اصلی روش درمانی قطع کردن در چشم پزشکی اسلامی
در میان روش‌های درمانی دانش چشم پزشکی، روش قطع کردن، حساس‌ترین و تخصصی‌ترین روش محسوب می‌شود. بررسی توأمان میزان شناخت از بیماری، دقت و تکنیک درمانی چشم پزشکان مسلمان، موضوع اصلی این تحقیق است. تحلیلی از منابع و روش آموزشی این متون نیز موضوع فرعی این تحقیق است. با بررسی متون مهم مرتبط با دانش چشم پزشکی درمی‌یابیم که چشم پزشکان شناختی واضح و متمایز از انواع بیماری‌های چشمی داشتند که طبقه‌بندی بی...
[ 11 ] - دانش طب و طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی
پژوهش حاضر به جایگاه علم طب در طبقه‌بندی علوم پرداخته است تا روش لازم جهت کسب تخصص و مراتب تدریس آن علم برای استاد و دانشجو معین گردد. نتیجه تحقیق نیز گویای این است که علم طب همواره در شاخه علوم غیر دینی (غیر شرعی) و در شاخه فرعی از علوم طبیعی و در حوزه حکمت نظری و از علوم آلی و عقلی (فلسفی) و غیرعملی (نظری) رده‌بندی شده است. طب نظری نیز مقدمه شناخت طب عملی است اما، بدون آموزش طب عملی، طب نظری...
نویسندگان همکار