محمد حسین شریف زادگان
گروه برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
[ 1 ] - تحلیل و مفهوم‌سازی نظری ﺗﺄثیرات دولت رانتی بر عاملیت و ساختار جامعه و اقتصاد شهری در ایران
موضوع دولت رانتی و وابستگی اقتصاد به منابع طبیعی یکی از دغدغه‌های بزرگ کشورهایی است که با این پدیده مواجه‌اند. ایران نیز یکی از این کشورهاست و تاکنون مقالات بسیاری در زمینه ﺗﺄثیرات دولت رانتی نگاشته شده است؛ ولی کمتر تلاشی برای تلفیق آثار پراکنده و مفهوم‌سازی نظری دراین‌باره با تکیه بر ﺗﺄثیرات آن بر اقتصاد شهری صورت گرفته است. در مقاله پیش رو ابتدا با استفاده از کلیدواژه‌های «رانت»، «نفت» و «د...
[ 2 ] - مقدمه ای بر هستی شناسی رهیافت های ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی
زمینه و هدف: ارزیابی آسیب‌پذیری پهنه‌های مختلف زمین نسبت به خشکسالی، بخشی نوین از ادبیات در حوزه برنامهریزی فضایی و برنامهریزی محیطی را تشکیل داده و پژوهشگران مختلف، با توجه به حوزه موضوعی پژوهش خود، رهیافت‌های متفاوتی در این خصوص ارائه نموده‌اند. با توجه به این‌که ایران نیز یکی از کشورهای در معرض خشکسالی‌های گسترده است، لزوم دسته‌بندی و شناخت چارچوبهای نظری مؤثر بر شکل‌گیری رهیافت‌های مختلف...
[ 3 ] - تعیین محدوده فضایی شهر- منطقه برای کلانشهر تهران و نواحی پیرامونش
چگونگی نگاه به کلانشهر تهران و نواحی پیرامونش از چالش‌های اخیر نظام برنامهریزی فضایی کشور بوده است که موجب تکوین مفاهیمی مانند مجموعهشهری و منطقهکلان‌شهری شده است. شناخت کلانشهر تهران و گسترة پیرامونش با نگرش نومنطقهگرایی و برای دستیابی به تمرکززدایی و رقابتپذیری و جهانیشدن، کاربستِ ساختاری پویاتر را میطلبد. پژوهش حاضر با تکیه بر تحلیلِ تطبیقی تلاش می‌کند الگوی فضایی شهر- منطقه را متناس...
[ 4 ] - به کارگیری رویکرد شبکة هم پیوندی در سطح بندی فضاهای سکونت گاهی استان قم برای بهبود برنامه ریزی و آمایش منطقه ای
هدف رویکرد مطالعات شبکة شهری همپیوندی در توسعة شهری و روستایی، افزودن ابعاد فضایی و مکانی به برنامهریزی منطقهای است. در این مقاله با مطالعة چارچوب نظری مطالعات شبکة همپیوندی، روشی پیشنهادی برای تعیین سلسله‌مراتب و نیز سطحبندی سکونت‌گاهها در سکونت‌گاههای شهری و روستایی استان قم بررسی شده است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و جامعة آماری استان قم است. داده‌ها به روش اسنادی و کتابخانهای گرد...
[ 5 ] - نقش سیاست های تامین خدمات شهری در سیستم انگاشتی کیفیت زندگی
کیفیت زندگی، حالتی از بهزیستی اجتماعی یک فرد و یا گروه، چه به صورت درک شده و یا شناخته شده به وسیله شاخص های قابل مشاهده است و قلمروهای مختلفی از زندگی اعم از بهزیستی مادی، کالبدی، اجتماعی، احساسی و توسعه و فعالیت را دربرمی گیرد. ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و افزایش سطح رضایتمندی آنان از زندگی، از اهداف کلان برنامهریزی شهری است که از طریق تدوین سیاست های مختلف دنبال می شود. بخشی از سیاست های ت...
[ 6 ] - شناسایی موانع توسعة منطقهای با به‌کارگیری شاخص فقر آبی نمونة موردی: استان قزوین
م محدود‌بودن ظرفیت منابع آبی از یک‌سو و تشدید روند برداشت بی‌رویه از منابع آب در نقاط مختلف جهان از سوی دیگر، باعث افزایش آگاهی و حساسیت‌های توسعه‌گران منطقهای دربارة این منبع حیات‌بخش و تنظیم تقاضاهای توسعه در چارچوب عرضة منابع آب منطقهای شده است. در این‌باره استفاده از روش و ابزاری که بتواند کمبود آب را در سطحی فراتر و در ارتباط با توسعة منطقهای ببیند، سودمند خواهد بود. با این هدف، پژوهش پ...
[ 7 ] - واکاوی پدیده‌ی شهر- منطقه والزامات مفهومی آن برای نواحی شهری ایران مطالعه موردی: منطقه کلان‌شهری مشهد
مشکلات پیشروی کلان‌شهرها در چند دههی اخیر و عدم توانایی مدیران شهری برای حل این مشکلات، توجه نظریهپردازان را به مقیاسی فراتر از کلان‌شهرها یعنی سطح منطقه جلب نمود. از پدیدههای فضایی نوین جهانی در سطح منطقه، پدیدار شدن ساختاری است که به "شهر- منطقه" تعبیر شده است. مفهوم دقیق و روشن این پدیده همواره با ابهاماتی روبرو بودهاست. در این ارتباط، هدف این پژوهش واکاوی مفهوم شهر- منطقه و همچنین یا...
[ 8 ] - رفتار نهادی برنامهریزان در گفتمان برنامهریزی شهری کلانشهر تهران
هدف این مقاله، ارائه چارچوب انگاشتی برای درک و توضیح رفتار نهادی برنامهریزان در گفتمان برنامهریزی شهری کلانشهر تهران است. با دریافت فرهنگ برنامهریزی به مثابه یک سیستم فرهنگی، تصمیمها و داوریهای برنامهریزان، متاثر از چارچوبهای فردی و جمعی مشترکی است که نمایانگر "عادتواره" خاص خود آنها بوده و برنامهریزان به واسطهی آن، بَستر برنامهریزی را درک میکنند. هدف این پژوهش، عملآوریِ نظریهای...
[ 9 ] - تحلیل و گونه‌بندی نگرش نهادگرایانه در برنامهریزی شهری
نهادگرایی نگرشی اصالتاً اقتصادی است که به عنوان نظریهای برون‌زا، جایگاه ویژه‌ای در بسیاری از رشته‌ها همچون مدیریت، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و ... یافته است. این نگرش از دهه 1990 میلادی با عنوان «گرایش نهادی» در برنامهریزی شهری و منطقهای مطرح شده و می‌توان آن را در کنار نظریه‌های برنامهریزی مبتنی بر مشارکت، از رویکردهای غالب برنامهریزی در دهه‌های اخیر دانست. اهمیت نهادگرایی در برنامهریزی در ...
[ 10 ] - نمودِ داوری عملی در رفتار جزرومدی برنامهریزان شهری کلانشهر تهران
پژوهش حاضر با هدف درک و توضیح داوری عملی برنامهریزان در محیط برنامهریزی کلانشهر تهران به نگارش درآمده است. با اتخاذ روش نظریه مبنایی برساخت‌گرایانه و تمرکز بر اقدامات، تعاملات و فرایندهای اجتماعی برنامهریزان به دنبال توسعه و عمل‌آوری نظریهای محتوایی و میانی به منظور درک رفتار نهادی برنامهریزان در تجربیات آنها بوده‌ایم. در همین راستا، کاربست این روش در پژوهش مطابق با فرایند پیشنهادی چارمز ...
[ 11 ] - گونه‌شناسی الگوی فضایی و پیشنهاد سناریوهای ممکن برای توسعۀ آتی نظام شهری در استان البرز
توزیع جمعیت، کارکردهای اقتصادی، جایگاه، و نقش شهرها در نظام شهری در تعامل با سایر شهرها در طول زمان دستخوش تحولات گوناگون می‌شود و تکامل مییابد. این تحولات در سازمانِ نظام شهری ایستا نیست و موضوعی وابسته به زمینه است. استان البرز تحولات بسیار سریعی را در نظام شهری پشت سر گذاشته است که موجب بروز عدم تعادل شدید در نظام شهریِ استان، تمرکز فزایندة جمعیتی و کارکردی در کلانشهر کرج نسبت به سایر شهرها،...
نویسندگان همکار