ابوالفضل سجادی
استاذ مساعد بجامعة أراک
[ 1 ] - دراسة قصیدة «الفوز و الأمان فی مدح صاحب الزمان»
None
[ 2 ] - ربُّ السیف والقلم فـی میزان النقـد
یعدّ محمود سامی البارودی شاعراً وسیاسیاً مصریاً من شعراء القرن التاسع عشر، وقد کان له أکبر تأثیر فی إحیاء الشعر العربی المعاصر وتجدیده، حیث أوصله إلی نهره العذب، وأتی بالمضامین الجدیدة فی القوالب القدیمة التی کانت من خصائص الشعر الکلاسیکی. رجع البارودی إلی العصور الذهبیة للأدب العربی رجوعاً واعیاً، وبتقلید القدماء ومعارضتهم حال دون السقوط الحتمی للشعر العربی . إن للبارودی تجدیداً ملموساً فی الشعر إضا...
[ 3 ] - دلالیة حذف النون فی المضارع المجزوم فی کان مستندة إلی الآیات القرآنیة
یعتبر الحذف، بما فیه حذف النون فی المضارع المجزوم فی کان، من الموضوعات الهامة فی علم النحو؛ حیث یری النحاة أن حذف النون فی المضارع المجزوم یحدث بسبب التخفیف أو کثرة الاستعمال. نری فی بعض الآیات لقرآن الکریم ـ و هو نموذج عال فی الفصاحة والبلاغة ـ أن نون المضارع المجزوم فی کان بعض الأحیان محذوفة وبعض الأحیان غیر محذوفة، فنحکم بأن هناک نکتة بلاغیة فی هذا الحذف ترتبط بمقتضی الحال، ویحدث الحذف علی أ...
[ 4 ] - دلالة أسلوب الکنایة فی القرآن الکریم
الملخص یعتبر التعبیر الأدبی للمعانی و المفاهیم العالیة فی إطار علم البلاغة من دلائل إعجاز القرآن الکریم. جمالیة القرآن من حیث المفاهیم و سیاق السور رائعة جداً، و أعطت التعابیرُ الجملیة و اللطیفة و استخدام الصناعات الأدبیة و البلاغیة القرآنَ جمالاً خاصاً، و تعتبر الکنایة من هذه الصناعات الأدبیة و من ألطفها، و یسبب البیان الأدبی للحقائق فی أنَّ ظاهر بعض الآیات یبدو مستورا، بحیث یفهم المخاطبُ هذه المسائلَ...
[ 5 ] - دلالات أبنیة الصفة المشبهة و اسم الفاعل فی القرآن
None
[ 6 ] - الإنترنت وتهدیداته للغة العربیة
None
[ 7 ] - زبانشناسی فعل مجهول، دانشی برای تصویرگری صحنه‌های غیبی قرآن‌کریم
فعل مجهول ساختاری است که در زبان عربی از اهمیت خاصی برخوردار است. این امر به دلیل اهتمام خاصی است که در این زبان به بیان وشیوه تعبیر داده شده است و نمود این ظرافت را در متن إعجاز گونه‌ی قرآن کریم به روشنی می‌توان مشاهده کرد. وجود صحنه‌های غیبی در قرآن به کمک فعل مجهول، این‌گونه صحنه‌های نامحسوس را در حدّ توان فهم وقوای دنیوی قابل درک میکند. از ویژگی‌های قرآن کریم می‌توان به تصویر‌سازی و مفهوم‌س...
[ 8 ] - معناشناسی تطبیقی واژه علقه در قرآن و طب
قرآن کریم «تبیاناً لکلِّ شئ» است و به همه علوم و فنون به شکل موجز و مختصر اشاره نموده است. یکی از مباحثی مهمی که در این کتاب آسمانی وجود دارد، مباحث مربوط به علم جنین شناسی است که قرآن کریم با ظرافت خاصی در رابطه با آن سخن به میان آورده است. رسیدن به معنای اصلی واژگان و دلالات آنها نیاز به مباحث معناشناسی دارد که با مراجعه به کتاب‌های لغوی اصیل و قرآن کریم و بررسی سیر تطورات آن میسر میشود. دومی...
[ 9 ] - استعمالات جدیدة فی أبنیة الفعل المضارع فی اللغتین العربیة والفارسیة (دراسة نقدیة مقارنة)
إنّ الفعل من أهمّ مقوّمات بنیة الجملة حیث یؤدّی وظائف لغویة متعددة کالإسناد والدلالة الزمنیة. یعتبر الفعل المضارع من أهمّ أقسام الفعل فی اللغتین الفارسیة والعربیة ویستخدم فی نطاق واسع وفی أبنیة متنوّعة کما أنه یدلّ علی الحال والمستقبل. فی هذه الدراسة، قد رکّز الباحثون علی المباحث الصرفیة مقارنین بین بنیة الأفعال المضارعة، مبینین المشترکات فی قواعد هاتین اللغتین المتجاورتین. نعتمد فی هذا المقال علی المن...
[ 10 ] - مقارنة بعض آراء "الفناری" بآراء "السیالکوتی" فی حاشیتیهما على المطول (إلى نهایة باب أحوال المسند إلیه)
None
[ 11 ] - کارکردهای بلاغی و انسجام‌آفرینی جانشین‌های اشاره‌ای در سورۀ مبارکۀ «حج» و ترجمه‌های آن از فولادوند، خرمشاهی و محدّث دهلوی
بنابر نظریۀ زبانی هلیدی و رقیه حسن (1976م)، انسجام متنی یکی از مهمترین مؤلفههای متنوارگی است که با عناصر گوناگونی همچون دستوری، واژگانی و پیوندی نشانهگذاری میشود. «جانشینی» گونهای انسجام دستوری بوده که به معنای قرار گرفتن عنصری در متن بهجای عنصری دیگر است و در اشکال مختلف اسمی، فعلی، جملهای و بندی در کلام نمود مییابد. اسمهای اشاره در قرآن کریم، به دلیل ظرفیت بالای معنایی و بلاغی...
[ 12 ] - بررسی آثار فاضل صالح السامرایی بر پایه نظریة نظم جرجانی با استناد به قرآن کریم
این مقاله که به شیوة توصیفی تحلیلی انجام شده است، به واکاوی برخی آثار فاضل السامرایی بر اساس نظریة نظم خواهد پرداخت و نشانه‌های کاربست این نظریه در آثار سامرایی را تبیین خواهد نمود. فاضل السامرایی زبانشناس و نحوی برجستة معاصر میباشد که با ارائه دیدگاه‌های نوین پیرامون زبانشناسی و علم نحو، خدمات شایانی به حوزه مطالعات قرآنی ارائه نموده است. وی کلیه مباحث زبانشناسی و نحوی را با استشهاد به آیا...
[ 13 ] - کاربردهای فعل «ماضی» در دستور عربی و فارسی با رویکردی به آیات قرآن
«فعل» از ارکان مهم در ساختار جمله است که بار اسنادی و دلالت زمانی آن را بر دوش می‌کشد. قرآن کریم نیز آکنده از انواع قالبهای فعل ماضی است که کاربردهای متنوع آن تاکنون آنگونه که باید مورد دقت و بررسی قرار نگرفته است. از میان اقسام آن، فعل «ماضی» در دو زبان فارسی و عربی، به شکلی گسترده و در ساختارهای متنوّع به کار رفته است و ضمن دلالت بر زمان گذشته، مفهوم زمان حال و آینده را نیز منتقل میسازد. این...
[ 14 ] - تحلیل گفتمان انتقادی رمان چهارگانه "الخسوف" بر اساس رویکرد "نورمن فرکلاف"
تحلیل گفتمان انتقادی به عنوان گرایشی میانرشتهای، در بررسی متون از سطح جمله و کلام فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است، توجه میکند. نورمن فرکلاف یکی از نظریهپردازان در این حوزه است که برای نظریه خود سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین را در نظر میگیرد. این پژوهش سعی دارد تا به صورت توصیفی - تحلیلی، سه سطح گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف را در بخشهای چهارگانه رمان الخسوف، مورد بررسی...
[ 15 ] - بررسی و تحلیل واژه گزینی در آیه مشابه 12نمل، 32قصص و 22طه
نظم و پیوستگی واژگان قرآن باهم و همسویی آنها با معنا از شگفتی‌های زبانی قرآن به شمار می‌آید و نمود عینی آن در آیه‌های تکراری یا مشابهی است که در هر بار تکرار تغییری اندک در آنها رخ می‌دهد مقاله حاضرآیه﴿وَأَدْخِلْ یَدَکَ فِی جَیْبِکَ تَخْرُجْ بَیْضَاء مِنْ غَیْرِ سُوءٍ﴾(نمل:12) را که دو بار دیگر نیز با تغییراتی در آیه 32قصص و 22 طه تکرار میشود مورد بررسی قرار داده و به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا قرآن داستان معجزه ید بیض...
نویسندگان همکار