محمدرضا حافظ نیا
گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
[ 1 ] - آینده‌پژوهی تهدیدهای نظامی – امنیتی ناشی از تغییر اقلیم در ایران؛ با استفاده از روش چرخ آینده
تغییر اقلیم یکی از 15 چالش هزاره آینده جهان و یکی از 7 چالش اصلی آینده ایران است. هیات بین‌الدولی تغییر اقلیم (IPCC) با در نظر گرفتن سه پیشران اقلیمی، چهار سناریو محتمل تا سال 2100 ارائه کرده است که هر کدام از این سناریوها شاخص‌های اصلی تغییرات اقلیمی همچون دما و بارش را توصیف می‌کنند. اما در خصوص پیامدهای مختلف این تغییرات در نقاط مختلف جهان پژوهش‌های اندکی صورت گرفته است. تغییر اقلیم در 20 س...
[ 2 ] - تبیین نظری بسترهای شکل‌گیری رقابت‌های ژئوپلیتیکی
مفهوم رقابت در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، یکی از بنیادهای اساسی این دانش است که پویایی و تحرک ژئوپلیتیک با توجه به این مفهوم خواست‌های متفاوت و متعارضی را نمایش می‌دهد. به‌نظر می‌رسد خواسته‌ها و نیازهای انسان سیری‌ناپذیر است؛ بنابراین، برای تأمین قدرت و منزلت ژئوپلیتیکی به اقدامات رقابتی دست می‌زند؛ همچنان‌که فلسفة قانون رقابت، استیلا، برتری و دست‌یابی به فرصت‌هاست. رقابت که مقیاس‌های متفاوتی ...
[ 3 ] - تأثیر عوامل سیاسی در تشدید پدیدۀ گردوغبار در حوزۀ رودخانه‌ای دجله و فرات
پدیدۀ گردوغبار به‌عنوان یکی از مخاطرات حاصل از تعامل انسان و طبیعت، بهدلیل مسائلی از جمله سیاست‌های غلط مدیریتی و کنترل ناصحیح منابع آب، تغییرات اقلیمی، خشکسالی و همچنین تخریب‌های گستردۀ محیط‌زیست و منابع آب‌وخاک، شکل و ابعاد گسترده‌ای به خود گرفته و به‌صورت مشکلی جدی درآمده است. برایناساس پدیدۀ گردوغبار از عوامل مختلفی از جمله عوامل سیاسی تأثیر پذیرفته که در جنوب غرب آسیا و در حوزۀ رودخانه‌ا...
[ 4 ] - مداخلات بشردوستانه و منافع ملی؛ مطالعه موردی عراق
مقدمه: ایده مداخله انسانی ریشه در حس مسئولیت جامعه جهانی در حفاظت از جمعیت در معرض آسیب از خشونت‌های سیاسی دارد و این فرایند نشان‌دهنده اهمیت یافتن مسائل اساسی حقوق بشر در یک فرایند تاریخی است که امروزه به‌صورت یک متغیر جهانی شده نمود پیداکرده است. درواقع، به نظر می‌رسد که با پایان یافتن جنگ سرد و اهمیت یافتن مسائل نرم همچون حقوق بشر، مداخلات بشردوستانه در حمایت از اجتماع‌ها در مقابل دولت‌ها در...
[ 5 ] - ریشه های بحران ژئوپلیتکی عراق و تداوم مقاومت ضد ژئوپلیتیکی کردی
بعد از تاسیس عراق جدید در عصر پسا جنگ جهانی اول، بحرانهای ژئوپلتیکی مهمترین شاخصه پویایی های سیاسی در این کشور بوده است که به صورت ویژه در فرایند ضد ژئوپلتیکی کردی در طی دهه های گذشته نمود پیدا کرده است. در این راستا، این پژوهش هدف خویش را بر مبنای پاسخگویی بدین پرسش اساسی گذاشته است که، ریشه های بحران های ژئوپلتیکی در عراق و به صورت ویژه ضد ژئوپلتیک کردی کدامند و چه عواملی در تداوم این بحران م...
[ 6 ] - Interactions of Islamic Republic of Iran
The process of decision making about geopolitical interactions either has a public source and receives its legitimacy and legality from people and public arena or decisions are made and strategies are chosen by official institutions and political elites beyond the volition of public arena. Based on this fact, the current article tries to answer this question that what is the source of legitimac...
[ 7 ] - Geopolitical Factors of Conflict between the Superpowers during Post-Cold War Era
Aims & Backgrounds: The US and the Soviet Union led the east and the west camps during the cold war and the geopolitical order was laid on the foundation of the rivalries between these two superpowers. But, after the collapse of the bipolar system, the US became the undisputed power in the international arena and the geopolitical order underwent changes during three decades after that and the c...
نویسندگان همکار