ناصر زارع
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس
[ 1 ] - پسوندِ «الف و نونِ» نسبتِ فارسی یا علامتِ مثنّایِ عربی؟ نقدی بر سخنان ناجی معروف و جست وجویی در اَعلام تاریخی بصره
غالباً گمان بر این است که پیوند زبان فارسی با زبان عربی، محدود به واژگان معرّب است؛ ولی شواهد تاریخی نشان می‌دهد که ارتباط میان این دو زبان، ریشه‌دارتر از واژ گان معرّب است. پسوند «الف و نون»، شاهدی مهم در پیوند با تأثیر و نفوذ ریشه دار زبان فارسی در زبان عربی است. از خویشکاری‌های این پسوندِ فارسی، نسبت‌ساز بودن آن است؛ اما نکتۀ جالب توجه، حضور این پسوند در شماری از اَعلام تاریخی بصره است. نخستین کس...
[ 2 ] - تحلیلِ ساختگرایانه قابیل و هابیل در شعر بدر شاکر السیاب
دو نماد هابیل و قابیل از عناصر مهمِ شعر بدر شاکر سیابند که نشان آن دو را به وضوح میتوان در شعرهای مختلف وی دید. با توجه به این که ساختار هر شعر، حاصل همکاری اجزای تشکیل دهندة همان شعر است، قابیل و هابیل نیز به عنوان دو عنصر مهم در شعرهای بدر شاکر السیاب، گاه نقشی بارز در ساختار شعرهایی دارند که این دو هنرْسازه در آن‌ها به کار رفته است. از یک سو، کارکردهای این دو عنصر که تقابلی دوگانه با هم دارند...
[ 3 ] - مرایا البولیفونیة فی روایة الزمن الموحش علی ضوء نظریة باختین السردیة
تقنیة السرد البولیفونی أو تعدّدیة الأصوات، ظهرت بقوّة فی السرد الحداثی وما بعد الحداثی، لأنّها خلافاً للروایة الکلاسیکیة، تعتمد علی تعدّد وتنوّع الرؤى السردیة وتکسر هیمنة الروائی والراوی العلیم، وتسمح لوجهات نظر الشخصیات الروائیة المختلفة بالظهور، لتعبّر عن مکنوناتها الفکریة والعاطفیة بحرّیة ورحابة أکثر، وتعکس أنماط الوعی والأیدولوجیات المتباینة، بصورة دیمقراطیة، تناسب تعقیدات العصر الحدیث، مخلّفة تأثیر...
[ 4 ] - بازتاب باران و دلالت‌های معنایی آن در شعر عبدالوهاب البیاتی
شاعران معاصر عرب تنها به جنبة دیداری پدیده‌هایی که در طبیعت و در اطراف خود می‌بینند بسنده نکرده بلکه از این مظاهر طبیعی، موضوعات مهمی را خلق می‌کنند که در ایجاد تصویر فنی و ادبی آثار شعری‌شان به آن‌ها کمک می‌کند. عبدالوهاب البیاتی شاعر معاصر عرب تجربه‌ای خاص در این زمینه دارد؛ به همین خاطر پدیده‌های طبیعی به‌ویژه باران در شعر او دارای جایگاه ویژه و معانی متعددی است. بر همین اساس، شاعر به منظو...
[ 6 ] - سردیّة القصیدة الطّفولیّة وفقأً لمنهج فلادیمیر بروب قصیدة "أحکی لکم طفولتی یا صغار" لسلیمان العیسى نموذجأً
None
[ 7 ] - دگردیسی‌های سپهر گفتمان در ترجمۀ مفهومی محمد عبدالله نورالدین از رباعیات خیام نیشابوری
سپهرگفتمان به مجموعهای از هنجارها، دانش، آداب و رسوم، مفاهیم و ایدئولوژیِ مورد پذیرش شاعر یا نویسنده اطلاق می‌شود که در آثارش نمود مییابد. در ترجمة اثر ادبی، بررسی کیفیت بازنماییِ سپهر گفتمان در زبان مقصد علاوه بر درنوردیدن مرزهای زبانی و ادبی بر اهمیت چگونگی این بازنمایی نیز تأکید دارد؛ زیرا رویکرد مترجم به عناصر سپهر گفتمانِ متن مبدأ و چگونگی ترجمة آن به زبان مقصد، نیازمند دقت و توجهای بایسته...
[ 8 ] - بررسی مناسبات قدرت و ایدئولوژی در رمان «بیروت 75» بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی
قدرت و ایدئولوژی دو مفهوم کلیدی در رویکرد گفتمان انتقادی هستند که با هدف حفظ یا تغییر روابط اجتماعی به کلام معنا می‌بخشند. ایدئولوژی به مثابۀ مجموعهای از باورها است که نقش تعیین کننده‌ای در مناسبات قدرت دارد و از منظر گفتمان انتقادی، ابزار برقراری روابط نابرابر قدرت در جامعه است و به آن مشروعیت می‌بخشد. سودمندی بررسی مناسبات قدرت و ایدئولوزی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی در این است که تحلیل‌گ...
[ 9 ] - بررسی مناسبات قدرت و ایدئولوژی در رمان «بیروت 75» بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی
قدرت و ایدئولوژی دو مفهوم کلیدی در رویکرد گفتمان انتقادی هستند که با هدف حفظ یا تغییر روابط اجتماعی به کلام معنا می‌بخشند. ایدئولوژی به مثابۀ مجموعهای از باورها است که نقش تعیین کننده‌ای در مناسبات قدرت دارد و از منظر گفتمان انتقادی، ابزار برقراری روابط نابرابر قدرت در جامعه است و به آن مشروعیت می‌بخشد. سودمندی بررسی مناسبات قدرت و ایدئولوزی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی در این است که تحلیل‌گ...
[ 10 ] - التحوّل فی الشخصیة والتغییر فی المکان فی روایة "فسحة للجنون" لسعد محمد رحیم
عمل الروائی العراقی، سعد محمد رحیم، فی هذا النصّ على ما یسمّى بالتراجیکومیدیا لیسرد حیاة شخصیّة مثقّفة قادتها ملابسات ما عاشته من آلام نتیجة تعرّضها لشتّى أنواع التعذیب والعنف من قبل أزلام السلطة الفاشیة، لتتحوّل أو تدّعی فیما بعد الجنون لتحظى بفسحة للعیش؛ فکان هناک جانبان فی حیاتها یعملان على إضاءة النص السردی؛ جانب جدّی وآخر هزلی ساخر.ترکّز الدراسة فی مسارها على الشخصیة المحوریة مستقصیة حضورها ف...
نویسندگان همکار