محمود عرب‌خدری

دانشیار، پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

[ 1 ] - طراحی و ساخت شبیه ساز باران قابل حمل

شبیه‏سازی باران یکی از روش‏های مهم برای اندازه‏گیری فرایندهای هیدرولوژیکی و فرسایش خاک است. ارزیابی سریع و قابلیت تکرار زیاد از مزایای استفاده از شبیه‏ساز باران است. شبیه‏ساز ساخته‌شده به وزن تقریبی 20 کیلوگرم قابلیت شبیه‏سازی باران با شدت‏های 8/2 تا 5/9 سانتی‏متر بر ساعت در سطح کرت آزمایشی با مساحت یک تا سه مترمربع را دارد. اندازه‏گیری قطر قطرات از روش‏های گلولۀ آردی و لکۀ رنگی به‏دست آمد. روش...

[ 2 ] - تأثیر ذرات رسوبی در حمل عناصر سنگین در بازۀ میانی رودخانۀ دز

این پژوهش با هدف پایش و شناسایی وضعیت رسوب معلق و عناصر سنگین حمل‌شده در قسمتی از رودخانۀ دز پایین‏تر از سد دز تا محل اتصال شطیط و سهم جریانات ورودی از دو سرشاخۀ آن در استان خوزستان انجام گرفت. در مجموع، 38 نمونه در سه زمان شامل یک دورۀ کم‏آبی و دو رویداد سیلاب از ایستگاه‏های دوکوهه روی بالارود، دهنوباقر روی کهنک و دزفول و حرمله روی دز برداشت شد. پس از جدا‌کردن رسوب، تعدادی از نمونه‏ها به آزمای...

[ 3 ] - آستانه‏ های اثرگذاری شدت بارندگی و شیب بر فرایند فرسایش در دیم ‏زارهای منطقۀ کلالۀ استان گلستان

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی آستانه‏های پاسخ کرت از نظر بخش‏های مهم فرایند فرسایش و انتقال رسوب در مقیاس کرت در دیم‏زارهای منطقۀ کلالۀ استان گلستان بود. بدین‌منظور شبیه‏سازی باران توسط باران‏ساز کامفورست با ابعاد کرت 25×25 سانتی‏متر در شدت‏های بارندگی 33، 64، 80 و 110 میلی‏متر در ساعت و در شیب‏های 6، 12 و 25 درصد در چهار تکرار انجام شد. غلظت رسوب و هدررفت خاک با اندازه‏گیری رواناب و رسوب در خروجی کر...

[ 4 ] - تدوین روش مناسب برای تعیین فرسایش قابل تحمل خاک در ایران

فرسایش قابل تحمل خاک برای برنامه‌ریزی‌های حفاظت خاک دارای اهمیت زیادی است. با توجه به اینکه مقادیر مشخصی برای تلفات قابل تحمل خاک در ایران وجود ندارد، لازم است میزان آن برای کشور تعیین گردد. لذا این تحقیق با هدف تعیین مقادیر قابل تحمل تلفات خاک در کشور انجام گرفت. در این تحقیق ابتدا با بررسی پژوهش‌های انجام شده، تعاریف فرسایش قابل تحمل از دیدگاه‌های مختلف، عوامل موثر بر آن، روش‌های برآورد و مزا...

[ 5 ] - اثر شدت بارندگی و شیب بر نفوذ و رواناب سطحی در دیم‌زارهای منطقه کلاله استان گلستان

عوامل مختلفی از جمله شدت بارندگی و شیب بر فرایندهای هیدرولوژیکی همچون نفوذ و رواناب اثر دارند. مطالعه خاک دیم‌زار به‌دلیل تخریب شدید و بوم‌سازگان شکننده از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر شدت بارندگی و تندی شیب بر نفوذ و رواناب سطحی با استفاده از شبیه‌ساز باران کامفورست در دیم‌زارهای منطقه کلاله استان گلستان انجام شد. برای دست‌یابی به اهداف پژوهش باران‌هایی به مدت 15 دقی...

[ 6 ] - تعیین مدل مناسب رسوبدهی در مراتع نیمه خشک با استفاده از رسوب سنجی مخازن کوچک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دره مرید استان کرمان)

Empirical models are one of the appropriate tools to estimate the rate of erosion and sediment yield in ungauged basins. Generally, empirical models might be evaluated before any application in other regions. For assessment of MPSIAC  and EPM models in Kerman province, 10 small dams were chosen with rangeland use in their upstream. The age of all selected dams were 12 years without any overflow...

[ 8 ] - Feasibility analysis of land use modification for low yield rain fed lands in Kermanshah Province through almond cultivation using water harvesting methods and its impact on soil degradation control and soil productivity improvement

Soil productivity decline caused by inappropriate land use and human factors is the main threat to the functioning of soil resources and ecosystems in different regions of Iran, especially in Kermanshah Province. This research was designed to evaluate the effectiveness almond cultivation with a surface and subsurface harvesting system in improving soil permeability and inhibition of soil erosio...

[ 9 ] - Investigating the Role of Gourabs in Supplying Water to Villages in Desert Areas of Khuzestan Province, Iran

Agriculture dates back to several millennia in Mesopotamia and Khuzestan plain. Alongside agricultural production, people in this region have preserved water and soil, reduced water and wind erosion, and mitigated the impact of floods and drought based on experience, simple techniques, and using rocks and soil as construction material. The Khuzestan plain is located at the end of the drainage b...

[ 10 ] - تأثیرپذیری خصوصیات فیزیکی-شیمیایی، فرسایش‌‏پذیری خاک و تولید رسوب از تغییر کاربری جنگل به دیم‌‏زار

تغییر کاربری جنگل‏‌ها دارای پیامدهای متعددی از جمله تشدید وقوع سیل، فرسایش، رسوب و گرد و غبار است. به‌همین منظور، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیرات تغییر کاربری جنگل‏های زاگرس بر فرسایش‏‌پذیری و رسوب‌‏زایی از طریق کاهش کیفیت خاک در بخشی از جنگل‏‌های استان کرمانشاه انجام شد. در این راستا، ابتدا دو محدوده جنگلی و دیم­زار مجاور آن که طی 10 سال اخیر بر اثر تغییر کاربری جنگل حاصل شده بود، انتخاب و 35 ...

[ 11 ] - ارزیابی کارایی مدل‌ تجربی نمره‌دهی فاکتوریل در مناطقی از ایران

فرسایش تشدیدی خاک و تولید و انتقال مقادیر زیاد رسوب از معضلات مهم بسیاری از مناطق کشور ایران است. برای کاهش اثرات سوء این معضل از طریق انجام اقدامات حفاظت خاک و آبخیزداری، اطلاع از میزان فرسایش خاک و تولید رسوب و به عبارتی شناسایی مناطق بحرانی ضرورت دارد. با توجه به فقدان ایستگاه اندازه‌گیری در خروجی‌ آبخیزهای کوچک، مدل‌های تجربی ابزار مناسبی برای تخمین فرسایش خاک و رسوب‌دهی می‌باشند. یکی از ای...

[ 12 ] - ارزیابی شاخص‌های پایداری خاک در مناطق بیابانی (مطالعۀ موردی: عرصه‌های مرتعی و کشاورزی شهرستان سمنان)

پایداری خاک به ویژه در اکوسیستم‌های شکننده یک شاخص ضروری برای مدیریت پایدار اراضی است و به ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بستگی دارد. با این وجود پایداری خاک به طور مستقیم قابل اندازه­گیری نبوده و باید از شاخص­های کیفیت و پایداری خاک استنتاج شود. به منظور بررسی پایداری خاک در منطقۀ بیابانی سمنان، مزارع، باغات و مراتع واقع در یک مزرعۀ آموزشی با مدیریت‌های مختلف آبیاری انتخاب و از شاخص...

[ 13 ] - سامانه های بومی و سنتی استحصال آب باران در بلوچستان ایران

ساکنان ‌منطقه بلوچستان از گذشته های دور با روش‌های ساده، آب باران و سیلاب را مهار و استفاده کرده‌‌ واز اینرو صاحب تجربه و دانش بومی ارزشمندی در این خصوص هستند. آنها درهمه مناطق اعم از کوه پایه ها ، دامنه ها، تپه ماهورها، و دره ها در دهانه خروجی آبراهه ها با ایجاد سامانه های ساده خاکی، سنگی و سنگی خاکی، سیلاب را مهار و با ایجاد زمین کشاورزی و کشت سیلابی به احداث نخلستان و کشتزار پرداخته و بخشی ا...

[ 14 ] - مقایسه کارایی چند معادله برآورد شاخص فرسایش‌پذیری مدل USLE در شرایط آزمایشگاهی

با اندازه­گیری هدررفت خاک در چهار نمونه خاک با کاربری دیم در آزمایشگاه شبیه­ساز باران و فرسایش پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، و با تکیه بر مفهوم نسبت­ها، کارآیی چهار معادله برآورد شاخص فرسایش­پذیری K-USLE، K-Vaezi، K-EPIC و K-Dg ارزیابی شد. برای هر نمونه خاک، آزمایش­هایی با شدت­های 33، 64 و 110 mm/h در شیب 12% و شدت 64 mm/h در شیب­های 6%، 12% و 25% به­مدت 30 دقیقه‌ در دو تکرار اجرا و میزان هدر...

[ 15 ] - Determination of Main Agents Affecting Soil Erosion in Rainfed Land of Kermanshah Province Using Rainfall Simulator

In recent decades, low-yielding rainfed farms have become known as the main sources of sediment production and soil erosion in the country. Therefore, more research is needed on the factors affecting erosion and sediment production in these areas. This research was carried out with the aim of studying the effects of slope and rainfall intensity on erosion between rainbow trout in test farms in ...

[ 16 ] - Sedimentation efficiency of small dams in channels (Case study: Kermanshah province)

Small sediment dams are the key structures for controlling sediment flow and improving the course of waterways in watersheds. In Kermanshah province, the efficiency of these structures in sediment accumulation has been less studied and evaluated. This study aimed to investigate the efficiency of these structures in sediment retention and flood control in three watersheds of the province. For th...

[ 17 ] - The effect of rainwater harvesting approach to combat drought in the Zagros forests, Iran

Despite their vital role in the sustainability of agriculture, the environment, and human life, the Zagros oak forests are facing severe anthropogenic deforestation and climate change. The purpose of this study was to harvest rainwater and store it in the soil to deal with drought in the Zagros forests, which is part of the forests of Southeastern Kermanshah province. The experiment was conduct...