محمدسعید نجاتی
استادیار، پژوهشکدۀ حج و زیارت، قم، ایران
[ 1 ] - بررسی تاریخی نظریۀ بخشیدن خمس توسط امامان شیعه (11 تا 329 ه.ق)
در این مقاله، برای نقد باور برخی در زمینۀ بخشش خمس توسط امامان شیعه، پس از دسته‌بندی و اعتبارسنجی گزارش‌های این بخشش به ترتیب هر امام، شرایطی که موجب بروز این پدیده در عصر امام بوده، بررسی شده است. در ادامه، شواهد تاریخی دیگری نیز تبیین خواهد شد که مردود بودن این باور را اثبات می‌کنند. شواهدی چون باور جایگزینی خمس به‌جای زکات برای خویشان پیامبر(ص)، وجود روایات تثبیت‌کنندۀ خمس از امامانی که روا...
[ 2 ] - سیدعبدالحسین شرفالدین، و حج و حرمین
در این مقاله ضمن معرفی اجمالی سید عبدالحسین بن یوسف از خاندان شرفالدین و ابعاد علمی و فرهنگی وی، به نقش‌آفرینی‌های مهم این مصلح اجتماعی شیعه در حرمین شریفین به‌تفصیل پرداخته میشود. نقش‌آفرینی‌های حرمینی شرفالدین در دو محورِ «سفر حج با پذیرایی شریف حسین در سال 1340 قمری» و «اعتراضات دامنه‌دار و بینالمللی او به تخریب بقاع بقیع و تلاش برای مقابله با آن» بازمی‌گردد. در سفر حج، وی ام...
[ 3 ] - بازتاب حج‌گزاری هند در دوره حکمرانی گورکانیان(قرن دهم تا سیزدهم) در کتاب مایکل پیرسون
در این نوشته خلاصه‌ای از مطالب کتاب فوق الذکر ـ که به ابعاد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حج‌گزاری هند در قرن‌های دهم تا سیزدهم هجری می‌پردازد ـ ارائه میشود. در گزارش این کتاب، به تحلیل‌ها و آمارهای ارائه شده در کتاب توجه شده و به ترتیب فصل‌های کتاب، پس از معرفی منابع و آثار پژوهشی مرتبط با موضوع پژوهش و بیان اهداف و ضرورت‌ها و دشواری کار، به تاریخ حج در آغاز عصر جدید و در حقیقت در دوره مورد بحث اشا...
[ 4 ] - آشنایی با وضعیت کنونی قربانی در حج (قربانگاه معیصم)
در این نوشته، به ابعاد مختلف طرح جدید قربانی در معیصم، با استناد به اطلاعات پایگاه اینترنتی این طرح پرداختهایم و به سئوالهایی که در این باره مطرح میشود پاسخ خواهیم داد و در ادامه، به خبری که در یکی از کشتارگاههای روباز این طرح، در موسم گذشته (1439ق.) رخداد، و به مصاحبهای با مسئولان قربانی ایران در حجهای اخیر خواهیم پرداخت. معرفی مراکز توزیع گوشت‌های قربانی در عربستان و کشورهای محل ت...
[ 5 ] - چرایی عدم ابلاغ وجوب خمس درآمدها (ارباح مکاسب) در زمان پیامبر اکرم(ص)
در این مقاله، نویسنده با استناد به شواهد تاریخی، به تبیین چرایی اثبات‌ناپذیری وجوب خمس درآمدها در زمان پیامبر اکرم(ص) پرداخته و ضمن پذیرش وجود ادلۀ فقهی کافی، برای وجوب خمس درآمدها در زمان حاضر، ادلۀ تاریخی وجوب خمس ارباح مکاسب در زمان پیامبر اکرم را نقد و رد می‌کند. دستاورد این تحقیق در راستای حکم وجوب خمس ارباح مکاسب، در خدمت فقه به‌کارگرفته میشود، هرچند که روش آن با توجه به ماهیت ادلۀ مورد ...
[ 6 ] - مروری کوتاه بر دو تخریب بقاع بقیع
در این مقاله ابتدا به ماجرای تخریب های اول بقیع و بازسازی بقیع در فاصله دو تخریب و توصیف حرم ائمه مدفون در بقیع در تعدادی از سفرنامه‌هایی که پیش از تخریب دوم نگاشته شده است، پرداختهایم و پس از مرور تخریب دوم بقیع، واکنش ایران به آن به ویژه نقش خاندان هویدا در آن را بر اساس اسناد تاریخی، بررسی کرده‌ایم. روش این مقاله نقلی ـ تاریخی و متکی به منابع کتابخانه‌ای است.
[ 7 ] - اعتراض علامه شرفالدین به تخریب بقاع بقیع و تلاش های بینالمللی
در این مقاله، مکاتبات علامه محمدحسین شرفالدین درباره تخریب بقیع بررسی و بر اساس آن، نقش ایشان در واکنش علمای شیعه به این مسئله تحلیل شده است. شرفالدین تأثیری عمیق در اطلاع‌رسانی، همبستگی و تحریم حج از سوی کشورهای اسلامی داشت و تلاش برای مقابله نظامی کشورهای اسلامی به سرکردگی یمن با آل سعود، از جمله اقدامات اوست. تنها اقدام اخیر به دلیل اشتباه محاسباتی وی درباره امام یحیی پادشاه یمن ناکا...
نویسندگان همکار