ابراهیم احمدی
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - تحول گفتمانی «دولت – ملت» در گذار به ژئوپلیتیک پست‌مدرن (چشم‌انداز دولت پسا‌سرزمینی)
از گذشته تا به امروز دگرگونی‌های عملی و نظری بسیاری در گفتمان‌های جغرافیای ساسی و ژئوپلیتیک رخ داده است. «دولت – ملت» که بحث هسته در مطالعات جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک است؛ به تبع این تحولات به طور طبیعی بی‌نصیب نمانده است. نوشتار حاضر با رویکرد تفسیری و بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ به این سوال است که در گذار از ژئوپلیتیک مدرن به پسا‌مدرن، گفتمان «دولت- ملت» دچار چه تحول و تغ...
[ 2 ] - تبیین ژئوپلیتیک زیست‌محیطی دریای خزر (بررسی منشأ آلودگی و علل‌های ژئوپلیتیکی آن)
ژئوپلیتیک زیست‌محیطی، گفتمانی از ژئوپلیتیک انتقادی است که به مطالعه تغییرات بو‌م‌شناسی و جغرافیای تهدید‌ات زیستی در قالب سیاست‌های امنیتی جهان صنعتی در تخریب محیط زیست و به‌‌طور‌کلی تأثیرات نظام جهانی بر محیط زیست، درقالبگفتما‌ن‌هایسیاسی می‌پردازد. در مطالعات انتقادی محیط زیست، حکومت‌ها وسازما‌ن‌هادراستفاده نامطلوبازمنابعتجدید‌پذیر و تجدیدناپذیر زیستی بیشترین نقش را دارند. ازاین‌حیث شواهد حاکی...
[ 3 ] - واگرایی در روابط ایران و پاکستان با تأکید بر افراطی‌گری مذهبی
از زمانی که پاکستان در 14 اوت 1947 استقلال خود را به دست آورد، همواره گرفتار برخوردهای پیاپی فرقه‌ای و گسترش چشم‌گیر افراطی‌گری بوده است. نگرانی عمده این است که اصولاً اسلام پاکستانی و گروه‌های اسلامی این کشور بنیادگرا و افراطی‌اند، منتها این شرایط به صورت طبیعی محیط داخلی همسایگان پاکستان، از جمله ایران را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. بر این اساس، پرسش‌های اصلی این پژوهش عبارت است از: روند واگرای...
[ 4 ] - واکاوی نقش حفرههای دولتی پاکستان بر واگرایی قومی بلوچ‌ها در ایران
حفرههای دولت به عنوان پدیده‌هایی که بصورت سازمان‌یافته و در سطحی گسترده موجودیت و حاکمیت دولت‌ها را در فضای جغرافیایی به چالش می‌کشند. به همین دلیل، شناسایی حفرههای دولت به عنوان عوامل به چالش کشاننده حاکمیت و امنیت دولت‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می‌باشد. فرضیه این پژوهش در پی‌پاسخ به این سوال است که پاکستان از ناحیه حفرهای دولت(حکومت) با چه مشکلاتی مواجهه است؟ چه رابطه‌ای بین حفره‌ه...
[ 5 ] - تبیین مدل ژئوپلتیک روابط ایران و پاکستان
پاکستان به‌عنوان یکی از همسایگان ایران که فضایی بی‌ثبات و پرتنش دارد، از اهمیت ژئوپلیتیکی خاصی برخوردار است. این کشور از بدو استقلال در سال 1947، با بیشتر همسایگان خود در تنش بوده است؛ بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش آن است که مهم‌ترین عوامل تنش و تهدید، بر‌مبنای حاکمیت ژئوپلیتیک در روابط دو کشور ایران و پاکستان کدام‌اند. پژوهش توصیفی_تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز آن، روش کتابخانه‌ای و با مراجعه...
[ 6 ] - تحلیل دو سطحی از ژئوپلیتیک واگرایی روابط ایران و پاکستان (سناریوهای آینده این روابط و ارائه راهکارهای همگرایی)
مطالعه و شناسایی عوامل تأثیر‌گذار بر روابط ژئوپلیتیکی(همگرایی و واگرایی) از اولویت‌های اصلی جهت برقراری روابط خارجی مطلوب با همسایگان و دیگر کشورهای جهان است. روابط منطقه‌ای دو کشور همسایه و دوست- ایران و پاکستان، با وجود زمینه‌های متعدد همگرایی، در حال حاضر از جنبه‌های گوناگون واگرایانه است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است که در آن با مراجعه به منابع معتبر کتابخانه‌ای، علل و زمینه‌های ا...
[ 7 ] - تحلیل ژئوپلتیک روابط پاکستان و همسایگان: تنش‌ها و تهدیدها
چکیده پاکستان کشوری است که در اوت 1947م. استقلال خود را به دست آورده‌است. قراین و شواهد گویای این است که طی همین مدت اندک، این کشور با مشکلات داخلی و بیرونی زیادی مواجه بوده است. بر این اساس، سؤال این پژوهش چنین است: در یک برآورد کلی از سیاست کنونی پاکستان؛ روابط این کشور با همسایگان چگونه ارزیابی می‌شود؟ به طور معین، دلایل مشخصی وجود دارد که نشان می‌دهد همواره به اشکال متعددی...
[ 8 ] - تحلیل ژئوپلیتیکی گُسست روابط سیاسی عربستان و قطر و تأثیر آن بر آینده شورای همکاری خلیج فارس
شورای همکاری خلیج فارس پس از تأسیس در 25 می 1981 همواره دچار تنش‌ها و اختلاف‌های درونی بوده و دولت قطر کم‌وبیش در بطن این تنش‌ها قرار داشته است. این کشور هیچ‌گاه به‌طورکامل سیاست قیم‌مآبانه و تحمیلی عربستان سعودی را نپذیرفته است. در تنش اخیر (5 ژوئن 2017) عربستان سعودی همراه با سه کشور امارات متحدۀ عربی، بحرین و مصر با این ادعا که دوحه به مأمن و پناهگاه گروه‌های تروریستی تبدیل شده است روابط سیا...
[ 9 ] - تحلیل ژئوپلتیک روابط پاکستان و همسایگان: تنش‌ها و تهدیدها
چکیده پاکستان کشوری است که در اوت 1947م. استقلال خود را به دست آورده‌است. قراین و شواهد گویای این است که طی همین مدت اندک، این کشور با مشکلات داخلی و بیرونی زیادی مواجه بوده است. بر این اساس، سؤال این پژوهش چنین است: در یک برآورد کلی از سیاست کنونی پاکستان؛ روابط این کشور با همسایگان چگونه ارزیابی می‌شود؟ به طور معین، دلایل مشخصی وجود دارد که نشان می‌دهد همواره به اشکال متعددی...
[ 10 ] - واکاوی زمینه‌های تهدید «قلمروی مؤثر ملّی» در ایران از منظر شکاف‌های قومی (مورد پژوهی: بلوچ‌ها)
«قلمروی موثر ملی» ناظر بر این حقیقت است که ممکن است میان سراسر قلمرو(حقوقی) و منطقه‌ای که به طور مؤثری تحت کنترل دولت است (یعنی قلمروی واقعی) تطابقی وجود نداشته باشد. در‌اینجا مفهوم حاکمیت دولت بر قلمرو انحصاری، اصلی‌ترین مسئله‌ی مورد سوال است. ادعای این مقاله چنین است؛ به واسطه ضعف در نظارت مطلوب دولت در مناطق پیرامونی (قومی)، قلمروی موثر ملی، از ناحیه حاکمیت حقیقی دولت و به‌تبع آن گسست‌های ق...
[ 11 ] - امکان سنجی اجرای پروژه‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای در ایران (مطالعۀ موردی: طرح انتقال آب بهشت‌آباد-فلات مرکزی)
به دلایل تبعات و پیامدهای منفی بسیاری که در طرح‌های انتقال بین‌حوضه‌ای وجود دارد، تجربه‌های گوناگون کشورها نشان داده است که در صورت وجود طرحی بهتر و جایگزین، استفاده از این طرح‌ها به‌عنوان یک روش در اولویت آخر قرار دارد. ایران کشوری نیمه‌خشک است که به‌دنبال خشک‌سالی‌های پی‌درپی و تغییرات اقلیمی، همواره درگیر معضلات کم‌آبی بوده و خواهد بود. معضلات ناحیة حکمرانی آب و مدیریت نامطلوب نیز مزید بر عل...
نویسندگان همکار