غلامحسین نوروزی
دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران، ایران
[ 1 ] - کاربرد فیلتر فازی محلی تعمیم‌یافته در برآورد مرز بیهنجاریهای مغناطیسی، بررسی موردی:کانسار آهن تیغه نوآب (بیرجند)
برجسته‌سازی مرز یکی از مهمترین مراحل و اهداف در تفسیر دادههای مغناطیسی است. دو مورد از پیچیدگی‌های دادههای مغناطیسی، ادغام اثر بیهنجاریهای مجاور و قرار گرفتن دو توده با عمق‌ها یا خواص مغناطیسی متفاوت که ایجاد یک بی‌هنجاری ضعیف و یک بی‌هنجاری قوی در کنار یکدیگر می‌کنند، است. بسیاری از روش‌هایی که برای برآورد و برجسته‌سازی مرز از آنها استفاده میشود در موارد پیش‌گفته با مشکل مواجه هستن...
[ 2 ] - تفسیر بیهنجاریهای گرانی تودههای کم‌عمق با استفاده از روش گرادیان کامل نرمال‌شده
روش گرادیان کامل نرمال شده (NFG) به‌صورت گسترده در روشهای پتانسیل، به‌خصوص گرانی و مغناطیس به کار برده میشود. از آنجا که در تهیه نقشههای ادامه فروسو محاسبات در بُعد بسامد صورت می‌گیرد، اثر نوفه به شدت باعث تخریب این نقشه‌ها میشود؛ بنابراین با استفاده از روش NFG این روش تفسیر دادههای گرانی صورت می‌پذیرد. با استفاده از این روش میتوان محل، عمق مرکز و بالای توده‌ها را برآورد کرد. یکی از مهم‌ت...
[ 3 ] - تحلیل AVO روی مخزن ماسه‌سنگی غار در میدان ابوذر واقع در شمال غرب خلیج فارس
تحلیل AVO امروزه روشی معتبر و مفید برای تشخیص هیدورکربن‌‌ها است. با استفاده از ارتباط دامنه در برابر دورافت و روابط زوپریتس و تقریب‌های آن میتوان نشانگرهای متفاوتی استخراج کرد تا به کمک آنها محدوده‌‌‌های مخزنی از لحاظ شاره و سنگ‌‌شناسی تفکیک شود. در این مقاله تحلیل AVO روی مخزن ماسه‌سنگی غار در میدان ابوذر واقع در خلیج فارس صورت گرفته است. با کمک روشهای تحلیل AVO شامل مدلسازی مستقیم، م...
[ 4 ] - تعیین شکستگی با استفاده از تبدیل موجک و مدلسازی آن در مخازن گروه دهرم یکی از میدان‌های ایران
امروزه با پیچیده‌تر شدن سازوکار تولید از مخازن نفتی و افت فشار عمده مخازن موجود در ایران، تولید به‌روش‌های ثانویه اهمیت بیشتری یافته است. از طرفی با توجه به ماهیت مخازن کربناته و اثر فرایندهای دیاژنزی و تکتونیکی بر این مخازن (از جمله شکستگی‌ها)، شاهد ناهمگونی‌های بسیاری در این مخازن هستیم که پیش‌بینی تولید و بازیافت از آنها را با مشکل روبه‌رو می‌کند. لذا اهمیت بررسی شکستگی‌ها در صیانت از مخازن ...
[ 6 ] - اهمیت کانی‌های رسی در مخازن هیدروکربوری
باتوجه به نقش کلیدی کانی‌های رسی در ارتباط با ارزیابی کیفیت مخازن هیدروکربوری، در این مقاله با بیان خصوصیات ویژه و منحصر به فرد کانی‌های رسی، مروری بر اهمیت و نقش کانی‌های رسی در مخازن هیدروکربوری شده است. نحوه تأثیر آنها بر نگارهای پتروفیزیکی و شیل‌ها بهعنوان مخازن نامتعارف به تفصیل بررسی شده است. دلایل اهمیت شناسایی نوع، میزان و الگوی توزیع کانی‌های رسی با ذکر نوع و نحوه تأثیر هریک ...
[ 7 ] - مقایسه روشهای شناخت کانی های رسی با استفاده از دادههای آزمایشگاهی و پتروفیزیکی در یکی از میادین گازی شرق کپه‌داغ
سازند ماسه‌سنگی شوریجه به سن کرتاسه آغازی با مقادیر متغیر میان‌لایه‌های رسی، سنگ مخزن میادین شرق کپه‌داغ است. چون نوع و الگوی توزیع کانی‌های رسی بر قرائت لاگ‌های مختلف و محاسبه تخلخل و تراوایی اثر به‌سزایی دارند، شناخت این دو پارامتر برای تحلیل و ارزیابی مخازن ماسه‌سنگی ضروری است. در این تحقیق، پس از تعیین کانی‌شناسیو الگوی توزیع کان...
[ 8 ] - مقایسه عملکرد روشهای هوشمند شبکه‌های عصبی مصنوعی و ماشین بردار پشتیبان در شناسایی خودکار اهداف استوانهای پنهان در تصاویر رادار نفوذی به زمین
در مطالعه حاضر از روش غیرمخرب و با قدرت تفکیک زیاد رادار نفوذی به زمین (GPR) جهت آشکارسازی و شناسایی مشخصات هندسی اهداف به شکل استوانه افقی مدفون همانند انواع ساختارهای تونلی، استفاده شده است. دست‌یابی به چنین مقصودی براساس تعیین ارتباط بین مشخصات هندسی اهداف استوانهای مدفون و پارامترهای هذلولی پاسخ GPR مربوطه، با استف...
[ 9 ] - شناسایی زون‌های ریزشی در چاه با استفاده از ظرفیت تبادل کاتیونی در میدان گازی گنبدلی، کپه‌داغ شرقی، شمال شرق ایران
برای تداوم عملیات حفاری در چاه‌های نفت و گاز، شناسایی بخش‌های ریزشی در بعضی طبقات حفاری شده حائز اهمیت است. ریزش دیوار چاه و یا تورم آن، افزون بر توقف عملیات حفاری، می‌تواند به بروز مشکلات مکانیکی متنوعی منجر شود. از مهمترین عوامل مؤثر در این فرایند فراوانی رس و رخساره‌های رسی در توالی رسوبی میادین نفت و گاز است. برای آگاهی از میزان و نوع رس، روشهای مختلفی، از جمله محاسبه ظرفیت تبادل کاتیونی ...
[ 10 ] - مروری بر روابط پتروفیزیکی تعیین حجم رس، مطالعه موردی سازند مخزنی شوریجه در یکی از میادین شرق حوضه رسوبی کپه‌داغ
خطا در تخمین حجم رس(Vcl)، منجر به محاسبه نادرست پارامترهای مخزنی از جمله تخلخل موثر و درجه اشباع آب میشود که نهایتاً خطر تفسیر نادرست از تولید مخزن را در پی دارد. لذا تخمین صحیح این پارامتر، یکی از مهمترین مراحل ارزیابی کیفیت مخازن ماسه‌سنگی به شمار می‌رود. حجم رس با اعمال تصحیحات مختلفی از قبیل ضریب 6/0، لارینف، کلاویر و استیبر بر حجم شیل محاسبه میشود. روشهای پتروفیزیکی متعددی مبتنی بر داده...
[ 11 ] - 3D Inversion of Magnetic Data through Wavelet based Regularization Method
This study deals with the 3D recovering of magnetic susceptibility model by incorporating the sparsity-based constraints in the inversion algorithm. For this purpose, the area under prospect was divided into a large number of rectangular prisms in a mesh with unknown susceptibilities. Tikhonov cost functions with two sparsity functions were used to recover the smooth parts as well as the sharp ...
[ 12 ] - Thermal Analysis: A Complementary Method to Study the Shurijeh Clay Minerals
Clay minerals are considered the most important components of clastic reservoir rock evaluation studies. The Shurijeh gas reservoir Formation, represented by shaly sandstones of the Late Jurassic-Early Cretaceous age, is the main reservoir rock in the Eastern Kopet-Dagh sedimentary Basin, NE Iran. In this study, X-ray diffraction (XRD), X-ray fluorescence (XRF), scanning electron microscopic (S...
[ 13 ] - Joint Bayesian Stochastic Inversion of Well Logs and Seismic Data for Volumetric Uncertainty Analysis
Here in, an application of a new seismic inversion algorithm in one of Iran’s oilfields is described. Stochastic (geostatistical) seismic inversion, as a complementary method to deterministic inversion, is perceived as contribution combination of geostatistics and seismic inversion algorithm. This method integrates information from different data sources with different scales, as prior informat...
[ 14 ] - Proposing New Methods to Enhance the Low-Resolution Simulated GPR Responses in the Frequency and Wavelet Domains
To date, a number of numerical methods, including the popular Finite-Difference Time Domain (FDTD) technique, have been proposed to simulate Ground-Penetrating Radar (GPR) responses. Despite having a number of advantages, the finite-difference method also has pitfalls such as being very time consuming in simulating the most common case of media with high dielectric permittivity, causing the for...
[ 15 ] - Amplitude versus Offset (AVO) Technique for Light Hydrocarbon Exploration: A Case Study
AVO as a known methodology is used to identify fluid type and reservoir lithology in subsurface exploration. Method discussed in this paper, consists of three stages, including: Direct modeling, Inverse modeling and Cross plot interpretation. By direct modeling we can clarify lithology or fluid dependent attributes. Analysis performed using both P-P and P-Sv attributes. Inverse modeling deals w...
[ 16 ] - Approximate resistivity and susceptibility mapping from airborne electromagnetic and magnetic data, a case study for a geologically plausible porphyry copper unit in Iran
This paper describes the application of approximate methods to invert airborne magnetic data as well as helicopter-borne frequency domain electromagnetic data in order to retrieve a joint model of magnetic susceptibility and electrical resistivity. The study area located in Semnan province of Iran consists of an arc-shaped porphyry andesite covered by sedimentary units which may have potential ...
[ 17 ] - شناسایی مشخصات اهداف استوانهای پنهان در تصاویر GPR با استفاده از دو روش هوشمند شبکه‌های عصبی و تطبیق الگو
رادار نفوذی زمین (GPR) روش ژئوفیزیکی غیرمخرب و با قدرت تفکیک زیاد است که از بازتاب امواج الکترومغناطیسی با فرکانس بالا برای آشکارسازی اشیاء مدفون استفاده می‌کند. در پژوهش حاضر این روش برای تعیین پارامترهای هندسی اهداف استوانهای مدفون نظیر انواع ساختارهای تونلی استفاده شده است. دست‌یابی به‌چنین مقصودی براساس تعیین روابط پنهان بین پارامترهای هندسی اهداف استوانهای و پارامترهای هذلولی پاسخ GPR، ب...
[ 18 ] - مدلسازی سه‌بعدی واحدهای ژئومکانیکی با استفاده از دادههای لرزهای در یکی از میادین گازی جنوب ایران
در این مطالعه ابتدا مدول‌های الاستیک دینامیک مانند مدول یانگ، بالک و برشی، نسبت پواسون و مقاومت فشاری تک‌محوری سازند با استفاده از سرعت‌های امواج برشی و تراکمی که توسط نگارگر صوتی دوقطبی فراهم آمده‌اند، در 8 چاه محاسبه شدند. در 5 چاه که دادههای سرعت برشی موجود نبودند، سرعت این امواج از طریق روابط تجربی، همبستگی چند متغیره و رابطه گرینبرگ- کاستاگنا تخمین زده شد. پس از محاسبه مدول‌های الاستیک دی...
[ 19 ] - تخمین تراوایی با استفاده از الکتروفاسیس‌ها در یکی از مخازن کربناته میادین جنوب غرب ایران
در این تحقیق یک رویکرد دو مرحله‌ای برای پیش‌بینی تراوایی از نمودارهای چاه ارائه شده است که با استفاده از رگرسیون غیرپارامتری در رابطه با آنالیز آماری چندمتغیره ارائه شده است. ابتدا، دادههای چاه به انواع الکتروفاسیس‌ها طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی بر اساس اندازه‌گیری‌های به دست آمده از نمودارهای چاه است که منعکس کننده کانی‌ها و رخساره‌های سنگی در بازه نمودارگیری است. این فرایند ترکیبی از آ...
[ 20 ] - تحلیل حساسیت پاسخ GPR اهداف ژئوتکنیکی مدفون به پارامترهای هندسی و فیزیکی با استفاده از مدلسازی عددی پیشرو
در پژوهش حاضر پاسخ GPRمدلهای مصنوعی مختلف متناظر با ساختارهای ژئوتکنیکی فرضی نظیر استوانه افقی منفرد، منشور دوبعدی، استوانه افقی جفت، چندضلعی دوبعدی دلخواه و زمین لایهای، با استفاده از مدلسازی عددی پیشرو بهروش تفاضل محدود دوبعدی حوزه زمان بهبود یافته در حوزه فرکانس، مدلسازی شده است. در این تحقیق براساس پارامترهای ریاضی هذلولی و نتایج مدلسازی پیشرو دادههای GPRهدف استوانهای، نشان داده شده ...
[ 21 ] - بهبود مدلسازی پیشرو دادههای رادار نفوذی به زمین (GPR)به روش عددی تفاضل متناهی
در تحقیق حاضر از بین روشهای عددی گوناگون دردسترس، از روش تفاضل متناهی دوبُعدی، به علت سادگی درک مفاهیم، انعطاف‌پذیری، قابلیت شبیه‌سازی و مدلسازی محیط‌‌های پیچیده و قابل‌قبول بودن پاسخ‌‌های آن در موارد به‌کار رفته، برای شبیه‌سازی رفتار حاکم بر انتشار امواج الکترومغناطیسی (EM) در روش رادار نفوذی به زمین (GPR)، از راه حل معادله‌های ماکسول و شرایط مرزی مناسب، استفاده شده است. روش تفاضل متناهی...
[ 22 ] - مدلسازی سه‌بُعدی دادههای مغناطیسی معدن مروارید زنجان و اعتبارسنجی آن با دادههای حفاری اکتشافی
روش مغناطیس‌سنجی از جمله مهمترین روشهای ژئوفیزیکی است که بهطور گسترده در اکتشاف کانسارها استفاده میشود. لذا برداشت، تفسیر و مدلسازی این دادهها از اهمیت خاصی برخوردار است و از جمله مهمترین مراحل در اکتشافات تفصیلی و ماقبل حفاریهای اکتشافی محسوب میشود. با مدلسازی این دادهها میتوان اطلاعات ارزشمندی از مدل توده به‌دست آورد و از آن برای پیشنهاد موقعیت بهینه حفاریهای اکتشافی استفاده کرد....
[ 23 ] - بررسی کاربرد عدد موج محلی در برآورد عمق داده های مغناطیسی؛ بررسی موردی: معدن سنگ آهن سیریز
سیگنال تحلیلی یک کمیت مختلط است که می توان آن را با دو مولفه دامنه و فاز بیان کرد. عدد موج محلی برابر با شدت تغییرات مولفه فاز سیگنال تحلیلی است. در سال های اخیر این روش بهطور گسترده در پردازش داده های مغناطیسی، شامل تعیین موقعیت افقی و عمق توده های مغناطیسی استفاده شده است. مانند دامنه سیگنال تحلیلی می توان عدد موج محلی مراتب بالاتر را نیز محاسبه و از آنه...
[ 24 ] - استفاده از متغیر کمکی ضریب سولفیدی بهمنظور بهبود نتایج برآورد مس با کوکریجینگ هم‌مختصات و کریجینگ با روند بیرونی
طرح‌های معدنی اغلب با عدم قطعیت و مخاطره همراه هستند و هدف مدلسازی، برآورد ذخیره، کاهش واریانس برآورد و عدم قطعیت بهمنظور کاهش مخاطره تصمیم‌گیری است. از سوی دیگر یکی از راه‌های کاهش واریانس برآورد، اجرای حفاریهای گسترده و پُرهزینه در منطقه است. از دیگر روشهای کاهش واریانس برآورد که با صرف هزینه کمتر قابل اجرا است، روشهای زمینآماری چندمتغیره است. در این تحقیق از روشهای کوکریجینگ هم‌مختص...
[ 25 ] - برآورد عمق تودههای مغناطیسی با استفاده از مشتقات سیگنال تحلیلی
سال‌ها است که از سیگنال تحلیلی و مشتقات آن در تفسیر دادههای مغناطیسی اعم از برآورد مرز، عمق و شیب توده‌ها استفاده میشود. در این نوشته رابطه سیگنال تحلیلی و مشتقات آن برحسب پارامترهای موثر بر آن برای تودههای گوناگون از قبیل کنتاکت، دایک نازک و استوانه افقی، توسعه داده شده است. با استفاده از نسبت بین بیشینه مقدار سیگنال تحلیلی ساده و مشتقات مرتبه اول و دوم آن، روابطی برای برآورد عمق توده‌ها و...
[ 26 ] - بررسی بهبود برآورد تخلخل به کمک ترکیب روشهای زمینآماری با تبدیل نشانگرهای چندگانه
هدف اصلی این مقاله، برآورد پارامتر تخلخل در یکی از میدان‌های دریایی ایران با روشهای جدید برآورد پارامترهای مخزنی بود و روشن شد که چگونه میتوان به کمک روشهای جدید شبکه عصبی با تلفیق اطلاعات لرزهای و دادههای چاهنگاری به نقشههای بهتری از مدل تخلخل در مخازن رسید. در این مقاله با تلفیق اطلاعات لرزهای و نمودارگیری و تعیین همبستگی موثر بین دادههای چاه و اطلاعات لرزهای معادله ریاضی به...
[ 27 ] - تفسیر بی‌هنجاری مغناطیسی معدن مروارید زنجان با استفاده از روش گرادیان کامل نرمال
روش گرادیان کامل نرمال شده (NFG) به صورت گسترده در روشهای پتانسیل، به‌خصوص روش مغناطیس‌سنجی به کار برده میشود. ازآنجاکه در تهیه نقشههای ادامه فروسو محاسبات در بعد بسامد صورت می‌گیرد، اثر نوفه به شدت باعث تخریب این نقشه‌ها میشود؛ درنتیجه، تفسیر دادههای مغناطیس با استفاده از روش NFG صورت می‌پذیرد. در این روش با استفاده از بسط فوریه سینوسی دادههای مغناطیسی، مشتقات جهتی این دادهها محاسبه م...
[ 28 ] - مدلسازی دوبُعدی دادههای گرانی با استفاده از روش معکوس‌سازی فشرده و معیار توقف تغییر چگالی
اکثر روشهای مدلسازی دارای محدودیت‌اند و این محدودیت برای مدلسازی دادههای پتانسیل نیز وجود دارد. به دلیل پیچیدگی روشهای مدلسازی نهشته‌های با شکل نامشخص، معمولاً سعی میشود که این ساختارهای زیرزمینی با شکل‌های ساده شده‌ای شبیه‌سازی شوند. با استفاده از این شبیه‌سازی صورت گرفته، میتوان پارامترهایی مثل عمق و محدوده نهشته‌ها را برآورد کرد. اما نکته این است که شکل واقعی نهشته می‌تواند کاملاً، متف...
[ 29 ] - مدلسازی دوبعدی بیهنجاریهای مغناطیسی با استفاده از شبکه عصبی پیشخور
دراین مقاله، برای مدلسازی بیهنجاریهای مغناطیسی از شبکه عصبی پیشخور استفاده شده، و مدلسازی با فرض شکل دایک شیبدار با گسترش نامحدود، انجام شده است. این روش قابلیت تخمین تمام پارامترهای هندسی یعنی؛ مختصات مرکز دایک بر روی پروفیل، عمق، شیب و عرض دایک را دارد. ابتدا کارائی این روش، با مدلهای مصنوعی بدون نوفه و نوفه‌دار آزمایش شد، که نتایج رضایت بخشی بدست آمد. سپس از آن برای تفسیر دادههای...
[ 30 ] - مدلسازی سه‌بُعدی بیهنجاریهای گرانی با استفاده از روش شبکه‌های عصبی تحمیلی
در این مقاله، از یک روش جدید که شبکه‌های عصبی تحمیلینامیده میشود، استفاده شده تا توزیع چگالی نهشته‌های مدفون در مقاطع عمقی متفاوت با فرض مدل مکعبی برای بیهنجاریهای گرانی، پیدا شود. هدف از این مدلسازی زمین‌شناسی، پیدا کردن شکل و محل ساختار زیرزمینی در مقاطع سه‌بُعدی است. در اینجا، شبکه‌ای با یک نرون و الگوریتم پس‌‌انتشار خطا برای پیدا کردن اختلاف چگالی، به‌کار رفته است. ازآنجاکه معمولاً در ر...
[ 31 ] - Geostatistical Modeling of Electrical Resistivity Tomography for Imaging Porphyry Cu Mineralization in Takht-e-Gonbad Deposit, Iran
This work presents the application of a geostatistical-based modeling approach for building up electrical properties acquired from a geophysical electrical tomography survey deployed for the purpose of porphyry Cu exploration at the Takht-e-Gonbad deposit, in the central domain of Iran. Electrical data were inverted in 2D along several profiles across the main favorable zones of Cu-bearing mine...
نویسندگان همکار
M. Abedi 5