مهناز بیات کمیتکی
استادیار، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
[ 1 ] - مبانی جامعه‌شناختی و اقتضائات فرهنگی تکوین دولت در جامعة ایرانی
دولت مدرن پدیده‌ای تکاملی و تجدیدشونده است و نمی‌توان آن را به‌طور تک‌عاملی و تک‌ساحتی ارزیابی کرد، لذا هیچ‌یک از حوزه‌های متکثر علوم انسانی به‌تنهایی و بی‌کنشگری متقابل با حوزه‌های دیگر، نمی‌تواند پیدایش دولت مدرن را به‌طور کامل توضیح دهد. روبنای سیاسی دولت در کشورهای مختلف، در وهلة نخست تابعی از ساختار اجتماعی و فرهنگی آن جوامع به مثابة سنگ‌بنای ساختار حکمرانی است، و در مرحلة بعد، بر اندیشة ...
[ 2 ] - حق بر آزادی ابراز عقیده در مصاف با نظم عمومی (بررسی پرونده لیلا شاهین به طرفیت دولت ترکیه)
آزادی عقیده، که آزادی دینی یکی از تجلیات بارز آن است، از بنیادی ترین حقوق مدنی و سیاسی است. در طبقه بندی رایج حقوق بشری، حق بر آزادی حقوق بشر قرار «مقوله اول» یا «نسل اول» عقیده در ردیف حقوق موسوم به دارد. اعمال این حق، با عدم مداخله تحدیدی دولت و همچنین دیگر سازمان ها و یا حتی افراد محقق می گردد . البته ذکر این نکته ضرور ی است که تمامی آزادی های مدنی سیاسی در حقوق بشر معاصر، از ماهیتی مطالبه ا...
[ 3 ] - حق بر شهروندی؛ گذار از وضع طبیعی به سوی جامعه مدنی
انسان، موجودی عقل‌بنیاد، خودآئین و در نتیجه ارزشمند است که تنها به صِرف انسان بودن و نه برخورداری از ویژگی خاص یا موقعیت ممتاز، از پاره‌ای استحقاقات ذیل عنوان حقوق بشر برخوردار می‌گردد. حقهای بشری، حقادعاهایی فراتأسیسی، غیر قابل سلب، اسقاط و انتقال بوده و از این رو، نقش دولت‌ها در رابطه با آنها، نقشی صرفاً اعلامی است. با این همه، نیاز انسان‌ها به تعامل دائمی با یکدیگر برای تأمین نیازهای خویش ا...
[ 4 ] - بازخوانی دکترین مصلحت دولت در پرتو نظریه تعادل
دو مفهوم حق و مصلحت که از جمله عناصر کلیدی گفتمان سیاسی، حقوقی، اخلاقی و اجتماعی اکثریت قریب به اتفاق کشورهای دنیا قلمداد میشوند، راه خود را به گفتمان حقوقی و سیاسی جامعه معاصر ایران نیز باز کردهاند. با این همه بروز حدی از تنش میان آنها به دلیل تکثر انگاره های ارزشی و مآلاً، تزاحم ادعاهای متعارض، در عرصه عمل، امری گریزناپذیر جلوه میکند. از همین رو، نظریهپردازان حوزه فلسفه سیاسی و حقوقی مدرن کوشی...
[ 5 ] - اندیشه اضطرارگرایی در مصاف با نظریه تعادل
حق و مصلحت ازجمله مفاهیمی هستند که بر مباحث سیاسی، اخلاقی، حقوقی و اجتماعیاکثر کشورهای دنیا حاکم شده اند. با اینحال، وجود ناهماهنگی میان اقتضائات تضمین حقوقفردی و ارتقای مصلحت عمومی موجب می شود که بروز حدی از تنش میان این حقوق و آنمصالح، گریزناپذیر باشد. پژوهشگران، ضمن اتخاذ رویکردهای نظری مختلف درباره نسبت میانحق و مصلحت، راهکارهای متفاوتی را برای حل این تعارض مطرح نموده اند. پاره ای از آن ها ...
[ 6 ] - اندیشۀ حکمرانی و مبنای مشروعیت سیاسی دولت از منظر آیت‌الله‌العظمی امام خمینی (ره)
تلفیق پیرایه‌های سیاست و دیانت در اندیشۀ بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران، ارائۀ قرائت متمایزی از شیوۀ مطلوب حکمرانی با عنوان ولایت مطلقۀ فقیه را به‌همراه داشته است. اندیشۀ ولایت مطلقۀ امام، به‌مثابۀ نظریۀ مسلط در گفتمان فقه سیاسی شیعه در باب حکمرانی، آنچنان بر تارک جامعۀ معاصر ایران و پیکرۀ نظام حکومتی سایه افکنده که نقش بی‌بدیلی را در عرصۀ مناسبات مختلف نظام سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی،...
[ 7 ] - حق بر تابعیت؛ از حقوق بین‌الملل خصوصی تا حقوق بشر
مفهوم حق به مثابة یکی از مفاهیم بنیادین حقوق، سیاست و اخلاق، راه خود را به گفتمان حقوقی جامعة ایرانی نیز باز کرده است. با این حال، مفهوم یادشده، مفهومی مناقشه‌آمیز بوده و هرگونه بحث دربارة آن مستلزم ورود به عرصة نظریه‌پردازی است. به رغم بیان دیدگاه‌های متفاوت در زمینة ماهیت حق که ذیل دو نظریة اراده‌انگار و سودانگار قابل دسته‌بندی‌اند، به نظر می‌رسد می‌توان نظریة مطالبه‌انگار را که به موجب آن، ح...
[ 8 ] - از حقوق بشر تا حقوق شهروندی؛ از فاعلیت تا مشارکت
Within the framework of human rights, one can conceive of the vague concept of inherent dignity on the basis of the concept of "normative subjectivity " and, on the basis of the role of human rights in protecting the personality, one can find a way for understanding of what human rights are there and what is their its implications. In contrast, within the framework of the rights of citizens, ba...
[ 9 ] - مبانی اقتصادی و اقتضائات مالی تکوین دولت در جامعه ایرانی
این مقاله فاقد چکیده میباشد.
نویسندگان همکار