جمال مصفایی
استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
[ 1 ] - مقایسۀ نقشههای موجود زمینشناسی با نقشۀ حاصل از مطالعات دورسنجی (مطالعۀ موردی: حوزۀ ورتوان قزوین)
شناخت واحدهای زمینشناسی، یکی از مطالعات پایه و اساسی در بسیاری از علوم مختلف از جمله منابع طبیعی قلمداد میشود. در حال حاضر در مطالعات تفصیلی اجرایی و حتی تحقیقاتی منابع طبیعی، استفاده از نقشههای تولید شده توسط سازمان زمینشناسی، اساس مطالعات زمینشناسی را تشکیل میدهد. از طرفی طی سالهای اخیر، تکنولوژی سنجش از دور بهعنوان یک ابزار جدید و کارآمد برای مطالعات زمینشناسی معرفی شده است که علاوه...
[ 2 ] - تحلیل منطقه‌ای فراوانی سیلاب با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیره (مطالعۀ موردی: ایستگاه‌های آب‌سنجی استان قزوین)
تعیین دبی اوج سیل برای دورههای برگشت مختلف یکی از پارامترهایِ مهمِ طراحیِ سازههای کنترل سیل است. مشکل عمدة برنامهریزان در مقابله با سیل فقدان داده یا بی‌کفایتی داده‌های موجود است. تعمیم نتایج از مناطق دارای آمار به مناطق فاقد آمار یکی از مطمئنترین راهکارهاست. هدف اصلی این تحقیق نیز تحلیل منطقه‌ای فراوانی سیلاب در استان قزوین با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیره است. از 23 ایستگاه هیدرومتری هشت...
[ 3 ] - مقایسه کارآیی مدل سنجه رسوب و شبکه عصبی مصنوعی در برآورد بار کف رودخانه‌ها
به دلیل مشکلات نمونهبرداری و عدم دقّت کافی معادلات تجربی، سنجش و گزینش مناسبترین روشهای برآورد رسوبات بار کف، اهمّیّت زیادی دارد.هدف پژوهش حاضر، مقایسة کارآیی مدلهای آماری شبکة عصبی مصنوعی و منحنی سنجة رسوب در برآورد رسوبات بار کف است؛ بدین منظور، ابتدا 5 ایستگاه هیدرومتری دارای بیشترین تعداد نمونه انتخاب شدند؛ سپس منحنی سنجة رسوب و مدل شبکة عصبی مصنوعی با 70% داده‌های آنها ساخته و ارزیابی دقّت...
[ 4 ] - ارزیابی توان اکولوژیک آبخیز آکوجان برای کاربری های مرتع‌داری و کشاورزی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی
ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین است که طی آن متناسب‌ترین کاربری ها برای یک منطقه تعیین می‌شوند. لذا انجام این مطالعات، برای دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری بوده و نیازمند تحقیق در مکان از دیدگاه های مختلف است. هدف تحقیق حاضر، تعیین توان اکولوژیک اراضی برای کاربری های کشاورزی و مرتع‌داری و همچنین مشخص کردن نوع و مساحت کاربری های غیرمجاز و خارج از توان اکولوژیک د...
[ 5 ] - مقایسه عملکرد روش انگشتنگاری و اندازه-گیری صحرایی فرسایش در منشایابی رسوبات آبی
نخستین گام برای اجرای برنامه‌های حفاظت خاک، تعیین اهمیت نسبی منابع رسوب و در نتیجه شناسایی مناطق بحرانی در داخل حوزه آبخیز میباشد. هدف این تحقیق مقایسه نتایج روش انگشتنگاری رسوبات و اندازهگیری صحرایی فرسایش برای منشایابی رسوبات آبی در حوضه ورتوان قزوین میباشد. بدین منظور از تحلیل تشخیص برای تعیین ترکیب بهینه ردیاب و از مدلهای چندمتغیره ترکیبی برای تعیین سهم منابع رسوب استفاده شد. برای اندا...
[ 6 ] - برآورد دبی اوج درحوضه‌های فاقد آمار با استفاده از روش شاخص سیل
در روش تحلیل منطقه‌ای سیلاب، به جای استفاده از آمار یک ایستگاه، آمار و ویژگی‌های مجموعه‌ای از ایستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. هاسکینگ و والیس با گسترش گشتاورهای وزنی احتمال، آماره‌های گشتاور خطی را به عنوان راه‌کاری جدید در تحلیل تناوب سیل حوزه‌های آبخیز ارائه نمودند که این رهیافت، اساس پژوهش حاضر را برای ایستگاه‌های هیدرومتری استان قزوین تشکیل میدهد. تحلیل عاملی مشخص نمود که 5 عامل محیط...
[ 7 ] - بررسی ویژگی‌های خشکسالی استان‌های شمال غربی کشور با کاربرد نمایه دهک‌ها
بررسی رخداد خشکسالی بهعنوان حادثه‌ای محیطی از جایگاه ویژه‌ای در مدیریت منابع طبیعی و نیز برنامه‌ریزی‌های مرتبط با مدیریت منابع آبی برخوردار است. در این تحقیق، اقدام به بررسی ویژگی‌های خشکسالی در ایستگاه‌های منتخب سینوپتیکی اردبیل، خوی، ارومیه، تبریز، زنجان، سنندج و سقز در شمال غربی کشور با کاربرد نمایه دهک‌ها شد. ابتدا، پس از بازسازی نواقص آماری ماهانه ایستگاه‌ها در دوره 38 ساله آمار...
[ 8 ] - آبخیزداری در ایران: تاریخچه، تکامل و نیازهای آتی
به‌منظور دستیابی به توسعه پایدار، طرح‌ریزی یک برنامه مدیریتی صحیح ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاریخچه، وضعیت فعلی و نیازهای آتی مدیریت حوزه‌های آبخیز بهعنوان واحدهای اصلی مدیریت سرزمین در ایران است. بدین منظور، ضمن ارایه مفاهیم آبخیز و مدیریت حوضه، ساختار تشکیلاتی، فعالیت‌ها و رویکرد فعلی آبخیزداری در ایران بررسی شد. همچنین، برای تبیین اهداف پژوهش، نحوه نگرش و انجام مدیریت آبخیز، برا...
[ 9 ] - بررسی شاخص‌های اجتماعی موثر در عدم مشارکت مردمی در طرح‌های منابع طبیعی با کاربرد روش AHP و آزمون‌های ناپارامتریک
مشارکت مردمی در اجرای عملیات منابع طبیعی، از جمله رویکردهایی است که ضامن تحقق اهداف و موفقیت طرح‌ها است. در این پژوهش، با تکیه بر تجارب کارشناسی و بر اساس عملیات مختلف منابع طبیعی اجرا شده در حوزه‌های آبخیز مشرف به شهر تهران، شاخص‌ها و زیرشاخص‌های اجتماعی موثر در عدم مشارکت مردمی در قالب سه شاخص و 10 زیرشاخص شناسایی و تعیین شد. نتایج حاصل از اولویت‌بندی شاخص‌های اجتماعی موثر در عدم مشار...
[ 10 ] - ارزیابی کمی اثرات اقدامات آبخیزداری بر وضعیت هیدرولوژیکی حوضه، مطالعه موردی: حوزه آبخیز آکوجان
برای برنامه‌ریزی‌های آتی طرح‌های اجرایی آبخیزداری، ارزیابی عملکرد اقدامات گذشته امری ضروری است. در این پژوهش، تاثیر اقدامات مختلف آبخیزداری بر وضعیت هیدرولوژیکی و منابع آب در حوزه آکوجان قزوین مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، تغییرات آبدهی منابع آبی حوضه، افزایش میزان نفوذ و ذخیره آب و نیز میزان سیلاب حوضه، برای بازه زمانی قبل و بعد از اجرای عملیات آبخیزداری مورد مقایسه قرار گرفتند. نتای...
نویسندگان همکار