مهدی حدادی
استادیار دانشکدۀ حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم
[ 1 ] - کنکاش در لزوم وجود نهاد «مسئولیت اشتقاقی» در آورده‌های کمیسیون حقوق بین‌الملل
کمیسیون حقوق بین‌الملل در راه تنظیم شاکلۀ حقوق مسئولیت بینالمللی، سخن از دو اساس برای اعمال مسئولیت به میان می‌‌‌آورد: مسئولیت مستقل (مسئولیت دولت یا سازمان بینالمللی مباشر عمل متخلفانۀ بینالمللی) و مسئولیت اشتقاقی (مسئولیت دولت یا سازمان بینالمللی درخصوص عمل متخلفانۀ دولت یا سازمان بینالمللی دیگر)؛ با این حال، کمیسیون دربارۀ برخی مقولات مربوطه، ساکت بوده است. مقالۀ حاضر بر آن است ...
[ 2 ] - مبانی حقوقی مشارکت سازمانهای بینالمللی در اجرای تصمیمات شورای امنیت
سازمانهای بینالمللی از ابزارهای نیرومندی برای اجرای تصمیمات شورای امنیت برخوردارند. این سازمانها به منظور مشارکت در روند اجرای تصمیمات شورای امنیت، به مبانی حقوقی خاص آن نیاز دارند. از جمله مبانی حقوق مشارکت سازمانهای بینالمللی می‌‌توان به دو دستۀ کلی اشاره کرد: 1. قواعد سازمان بینالمللی و 2. مقررات منشور ملل متحد. دستۀ نخست شامل اساس‌نامۀ سازمانهای بینالمللی، رویه، اختیارات ضمنی ...
[ 3 ] - نقض حقوق بشر و جدایی‌طلبی: رویکرد انتقادی به نظریۀ جدایی چاره‌ساز در حقوق بین‌الملل
حق بر تعیین سرنوشت، یکی از بنیادی‌ترین و حساس‌ترین اصول حقوق بین‌الملل است. بخشی از حساسیت این اصل از این واقعیت ناشی میشود که اجرای این حق در مواردی به نادیده‌گرفتن تمامیت سرزمینی دولتها منجر میشود. هیچ اختلافی دربارۀ ردّ تمامیت سرزمینی به هنگامی که حق تعیین سرنوشت دربارۀ ملت‌های تحت استعمار و اشغال خارجی، اجرا میشود، وجود ندارد. اما به‌تازگی بعد از وقایعی همچون جدایی آبخازیا و اوستیا از گ...
[ 4 ] - تأثیر موافقت نامه های اداری بر تعهدات بین المللی دولتها
Today the leaders of countries are not the only ones which are participating in the treaty- making process. Along with formal treaties many international agreements are signed at lower levels of government and administrative officials have signed them. From the viewpoint of international law, administrative agreements such as treaties provide rights and duties for states and they are also gov...
[ 5 ] - تحول در نظام قضایی داخلی ملل متحد
دادگاه‌های داخلی ملل متحد نهادهایی مبتنی بر اساسنامه هستند که توسط مجمع عمومی ملل متحد و در پاسخ به نیاز به یک نظام قضایی مستقل، موثر، شفاف و کارآمد ایجاد شده‌اند تا تضمین‌کننده مسوولیت‌‌پذیری مدیران و تصمیم‌گیران باشند. با وجود این دادگاه‌ها، کارمندان اطمینان خاطر دارند که می‌توانند در مقابل تصمیمات ناعادلانه و نادرست اعتراض نمایند و حقوق خود را که براساس آیین‌نامه‌ها و مقررات سازمان برای آنان...
[ 7 ] - بررسی ماهیت و ابعاد «عمل متقابل»در قانون صلاحیت دادگستری ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت‌های خارجی
قانون صلاحیت دادگستری ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت‌های خارجی در تاریخ 17/12/1390 و در واکنش به نقض مصونیت دولت ایران در دادگاه‌های کشورهای دیگر به تصویب رسید. به عقیدۀ نگارندگان، ماهیت «عمل متقابل» مذکور در این قانون اقدامات متقابل در حقوق بین‌الملل است. از جمله آثار شناسایی حق اتخاذ اقدامات متقابل، که واکنشی بینالمللی است، ایجاب می‌کند دادگاه‌های داخلی شروط حاکم بر اتخاذ این اقدا...
[ 8 ] - تعهد به جبران خسارت دولت در برابر فرد در حقوق مسئولیت بین المللی دولت
در نظام حقوق بین‌الملل فرد در چارچوب قواعد اولیه صاحب حق بوده و دولتها در برابر فرد تعهدات اولیه‌ای را به‌ویژه در زمینة حقوق بشر و حقوق بشردوستانه پذیرفته‌اند. در صورت نقض این تعهدات، بر اساس قواعد خاص معاهده‌ای و نیز قواعد عام مسئولیت بینالمللی، از جمله قاعدة عرفی جبران خسارت، تعهد به جبران خسارت دولت مسئول در برابر فرد نیز استقرار می‌یابد. آرای دیوان بینالمللی دادگستری و طرح مسئولیت بین...
[ 9 ] - نظارت مراکز داوری، بر رأی داوری
امروزه، مراکز داوری خدمات قابل توجهی در زمینۀ داوری ارائه می‌نمایند. خدمات ارائه شده در مراکز داوری، یکسان نیست. برخی مراکز، ممکن است نسبت به سایر مراکز فعالیت متفاوتی را انجام دهند. از جمله فعالیت‌های مهم مراکز داوری، نظارت بر جریان داوری است. در مراکزی، چون: دیوان داوری ICC و ایکسید بر رأی داوری نیز نظارت میشود. دیوان داوری ICC بر پیش‌نویس رأی نظارت می‌کند اما از لحاظ شکلی نظر دیوان برای محک...
[ 10 ] - ماهیت مدیریت جریان داوری توسط مراکز داوری و قانون حاکم بر آن
Abstract With increasing tendency in international commercial arbitration, the role of arbitration institutes and centers is highly considered in arbitral affairs. These centers consider various applications for themselves within the framework of rules and regulations ranging from “offering office services” to “arbitration process management”. With arbitration process management, the arbitra...
[ 11 ] - معاونت در ارتکاب فعل متخلفانه بینالمللی دولت در طرح مسئولیت بینالمللی دولت 2001
در نظام بینالمللی در مواردی دولتها بدون کمک سایر دولتها قادر به نقض تعهدات بینالمللی خود نیستند. لذا در نقض یک تعهد بینالمللی، با دولت مباشر و دولت معاون روبرو هستیم. از طرف دیگر، مبنای طرح مسئولیت بینالمللی دولت ناشی از فعل متخلفانه بینالمللی 2001 بر مسئولیت مستقل استوار است. سؤال این است که مسئولیت دولت معاون در این طرح بر چه مبنایی استوار است؟ در صورت احراز مسئولیت دولت معاون، وی به چ...
[ 12 ] - مفهوم مراقبت بایسته در حقوق بین الملل و مقررات گروه ویژه اقدام مالی
مراقبت بایسته به معنای هوشیاری لازم در انجام یک تعهد حقوقی یکی از اصول حقوق بین‌الملل است که از سوی دیوان های بینالمللی مورد تایید فراوان قرار گرفته است. علاوه بر زمینه های عرفی الزامات این اصل، کشورها آن را در معاهدات بسیاری وارد نموده و در چارچوب تعهدات قراردادی نیز سامان داده اند. جایگاه اصلی این مفهوم در حقوق مسئولیت بینالمللی است، جایی که اجرای تعهدات دولت ها مورد سنجش قرار می گیرد و این...
[ 13 ] - ماهیت حقوقی قواعد سازمانهای بینالمللی: داخلی یا بینالمللی
از ابتدای پیدایش سازمانهای بینالمللی همواره دو نوع کارکرد برای سازمانها درنظر گرفته می‌شد. برخی سازمانها را بازیگران حقوقی مستقل قلمداد می‌کردند و عده‌ای آنها را صرفاً ابزاری برای تحقق اهداف دولت‌های مؤسسشان می‌پنداشتند. در پرتو این دو طرز تلقی، دو نگاه حقوقی متفاوت نسبت به قوانین تولیدشده در درون سازمانهای بینالمللی نیز شکل گرفت. براساس نگاه نخست قواعد سازمان همچون حقوق دولتها، جزء حقوق ...
نویسندگان همکار