محمد ستایش پور
دانشجوی دکتری حقوق بینالملل، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم
[ 1 ] - کنکاش در لزوم وجود نهاد «مسئولیت اشتقاقی» در آورده‌های کمیسیون حقوق بینالملل
کمیسیون حقوق بینالملل در راه تنظیم شاکلۀ حقوق مسئولیت بینالمللی، سخن از دو اساس برای اعمال مسئولیت به میان می‌‌‌آورد: مسئولیت مستقل (مسئولیت دولت یا سازمان بینالمللی مباشر عمل متخلفانۀ بینالمللی) و مسئولیت اشتقاقی (مسئولیت دولت یا سازمان بینالمللی درخصوص عمل متخلفانۀ دولت یا سازمان بینالمللی دیگر)؛ با این حال، کمیسیون دربارۀ برخی مقولات مربوطه، ساکت بوده است. مقالۀ حاضر بر آن است ...
[ 2 ] - تسهیم مسئولیت بینالمللی دولت‌ها ناشی از عمل دولت دیگر یا سازمان بینالمللی
جامعه جهانی، نظارهگر ارتکاب اعمال متخلفانه‌ای است که بیش از یک دولت، به‌نحوی در آن نقش دارند. دو طرح 2001 و 2011 کمیسیون حقوق بینالملل در خصوص مسئولیت بینالمللی، در کنار مسئولیت مستقل به مسئولیت در ارتباط با عمل دیگری که از آن به مسئولیت اشتقاقی یاد شده پرداخته است. کمک یا مساعدت، هدایت و کنترل، اجبار و شانه خالی کردن از تعهد بینالمللی، چهار حالت حصری داخل در این قسم از مسئولیت هستند. با ...
[ 3 ] - بایستگی «جانشینی دولت‌ها بر مسئولیت بینالمللی» به‌منزلۀ یک گزارۀ حقوقی بینالمللی؛ چیستی و چالش‌ها
پیامدهای جانشینی دولت‌ها در زمینۀ مسئولیت بینالمللی، یا جانشینی دولت‌ها در مسئولیت بینالمللی، مطمح نظر دکترین حقوق بینالملل بوده است؛ موضوعی که به‌سبب تعارض شدید نظرها و حساسیت‌برانگیز بودن، بررسی آن در کمیسیون حقوق بینالملل، سال‌ها، به تعویق افتاد. برخلاف سایر پیامدهای جانشینی، اساساً بر سر امکان جانشینی کشور بر مسئولیت بینالمللی، و نه صرف چگونگی آن، اختلاف جدی وجود دارد. جستار حاضر، با ای...
[ 4 ] - بازاندیشی سازوکارهای حقوق بینالملل در محاکمه دزدان دریایی نوین
دزدی دریایی پس از دورهای رکود نسبی در جامعه بینالمللی و به طور خاص، سواحل سومالی و خلیج عدن ظهور یافته است؛ دزدی دریایی به نحوی در اساس خود تغییر یافته است که به حق میتوان آن را مرحلهای کاملاً نوین از دزدی دریایی دانست. تحول در مفهوم دزدی دریایی (اقدامات دزدان دریایی نوین)، تدقیق در سازکارهای حقوقی در محاکمه آنان را مقتضی میدارد. مقاله حاضر، پس از تبیین مؤلفه «نوین» در مورد دزدان دریایی که ...
[ 5 ] - دامنۀ مفهومی مسئولیت اشتقاقی سازمان‌های بینالمللی در حقوق بینالملل
با گسترش سازمان‌های بینالمللی به‌عنوان تابعان فعال حقوق بینالملل، نقش آنان در ارتکاب اعمال متخلفانۀ بینالمللی نیز افزایش یافته است. سازمان‌های بینالمللی نه‌تنها به‌طور مستقل مرتکب عمل متخلفانه بینالمللی می‌شوند، بلکه در اعمال متخلفانه‌ای که از سوی دولت‌ها یا دیگر سازمان‌ها ارتکاب می‌یابد نیز به‌نحوی نقش ایفا می‌کنند. همین مسئله موجب شده است تا افزون‌بر اعمال مسئولیت مستقل سازمان بینالمللی...
[ 6 ] - گذر از «زمان» در ایجاد قاعدۀ حقوق بینالملل عرفی: واکاوی انگاره‌های حقوقی و رویه دیوان بینالمللی دادگستری
مطالعه تطبیقی جایگاه «زمان» در ایجاد قاعدۀ حقوق بینالملل عرفی نشان از وجود نظراتی متمایز، متعارض و حتی متناقض دارد. با توجه به اینکه وجود عنصر مادی، یعنی رویه عام و عنصر معنوی، یعنی پذیرفته شده به عنوان حقوق که از آن به باور حقوقی نیز یاد شده است، لازمۀ تشکیل حقوق بینالملل عرفی دانسته می‌شوند، پژوهش پیش‌رو بر آن است تا به این سؤال پاسخ بدهد که جایگاه «زمان» در تکوین و به دنبال آن، شناسایی قا...
[ 7 ] - تفسیر ایستای دیوان بینالمللی دادگستری در احراز مسئولیت نسل‌زدایی: واکاوی قضیۀ کرواسی علیه صربستان (2015)
دیوان بینالمللی دادگستری، در پی طرح دعوای کرواسی علیه صربستان و رویارویی با دعوای متقابل، پس از نزدیک به شانزده سال رسیدگی، در نهایت در سال 2015 مبادرت به صدور رأی ترافعی راجع به جنایت نسل‌زدایی کرد. دیوان بینالمللی دادگستری که در صدور این رأی، بسیار تحت تأثیر دیوان بینالمللی کیفری برای یوگسلاوی سابق بود، با عدم احراز عنصر معنوی، حکم به عدم تحقق جنایت نسل‌زدایی داده و تلویحاً آستانۀ بسیار بال...
[ 8 ] - مسئولیت بین المللی آمریکا در شهادت سردار سلیمانی
حمله هوایی پهپادی در سرزمین عراق به شهادت سردار قاسم سلیمانی و 9 تن از همراهان ایشان انجامید. مقاله حاضر با روش کتابخانه ای اطلاعات را گردآوردی کرده است تا به مسأله وضعیت حقوقی اقدام آمریکا در شهادت سردار سلیمانی از نگاه حقوق مسئولیت بین المللی در نقض تعهد حقوق بشر پاسخ دهد. جستار حاضر بر این فرضیه مبتنی شده است که آمریکا مسئولیت دارد و بالمآل، به لحاظ حقوقی بین المللی می توان به دنبال پیام...
نویسندگان همکار