حافظ به گواهی دیوانش، در انتخاب واژگان وسواس ویژه‌ای دارد. نکتۀ قابل توجه در ابیات خواجه، ارتباط واژگان است؛ که هر بیت را با زنجیره‌ای از تناسبات معنایی و لفظی درهم‌ تنیده‌است. یکی از روابطی که میان مفاهیم و واژگان وجود دارد، رابطۀ جانشینی است؛ که اصطلاحاً آن را بدل بلاغی می‌نامیم. به این معنی که مفهومی که در پارۀ نخست بیت آمده، در پارۀ دیگر تکرار می‌شود. اما به‌جای این‌که لفظ تکرار شود، همان مع...

حکومت اشکانی (225ق.م تا 226م) از مدت دارترین سلسله های پادشاهی دوران تاریخی ایران است که با توجه به کاوش های اندک باستان شناسانه، دارای محوطه های قابل توجهی در داخل مرزهای کنونی ایران و خارج از آن است. اشکانیان که پس از هشتاد سال فرمانروایی یونانیان بر امپراتوری پهناور هخامنشی، بار دیگر آن را به ایرانیان بازگرداندند؛ توانستند علی رغم نفوذ فرهنگی این قوم بیگانه، عناصر ملی – ایرانی را احیاء و یا ...

این تحقیق در مورد تخریب اُخرا، زنگار و سفیدآب شیخ می باشد. این رنگدانه ها بطور متداول در تزیینات معماری استفاده شده اند و تخریب آنها در شرایط مختلف بررسی شده است اما تاکنون کمتر به تخریب آنها بوسیله نمک-های محلول پرداخته شده. نمونه های با سه تکنیک رنگ روغن، تمپرا و آبرنگ از هر رنگدانه ساخته شد و توسط رطوبت و نمک های محلول(nacl, na2so4, ca(no3)2, kcl) پیرسازی آنها تسریع شد. مراحل پیرسازی شامل رطو...

کتاب «مقصدالاقصی» نوشته ی عزیز الدّین نسفی عارف، دانشمند و نظریه پرداز سده ی 7 هجری است. این زمان مقارن است با حمله مغولان به ایران، و به تبع آن آغاز انحطاط نثر فارسی و رواج تاریخ نویسی، خطاطی، مینیاتور،تذهیب و معماری در ایران. یکی از ویژگی های این دوره عدم تحقیق و تتبع و غلبه ی مداهنه و مدح است. سه کتاب با این عنوان «مقصدالاقصی» وجود دارد که یکی متعلّق است به دهداری، دیگری متعلّق است به اندرسفا...

سفالینه های دوره اسلامی از جمله آثار با ارزش هنری و فرهنگی باقی مانده از آن دوره می باشند که در نبود اسناد مکتوب مصور، تصویری گویا از هنرهای ایران آن زمان ارایه می نمایند. تنوع آثار سفالی چه از نظر چگونگی ساخت اشیاء و چه از نظر تزیین و شکل آنها، بسیار قابل توجه می باشد. سفال های بدون لعاب، تکرنگ، نقش کنده، لعاب پاشیده، قالب زده، مشبک بدل چینی، زرین فام و مینایی که با اسلوب های زیر رنگی و رو رنگ...

چکیده شهر اصفهان به عنوان یکی از غنی ترین شهرهای تاریخی - فرهنگی ایران که سرشار از بناهای تاریخی دوره اسلامی اعم از مسجد، حمام، مدرسه، کاروانسرا، خانه و ... می باشد، از منظر مطالعه معماری مسکونی کمتر مورد توجه قرار گرفته و هر از چند گاهی در جریان احداث بناها و نیاز های جدید شهری، از خانه های تاریخی قربانی گرفته شده است. لذا نگارنده با توجه به اهمیت این بخش از تاریخ معماری و ضرورت مستند نگاری...

از آنجایی که لباس و تزیینات آن از همان آغاز در کنار هم آورده می شدند و از مواد مختلف برای زینت لباس استفاده می شده، خود تزیینات نیز با فرهنگ های مختلف بیگانه نیست و در هر جایی از این دنیای خاکی متأثر از آداب و رسوم منطقه شکل متفاوتی به خود گرفته است. از جمله ی این مواد می توان به فلزات اشاره کرد که از همان آغاز کشف طلا ونقره برای شکوه و جلال لباس ها از آن ها استفاده می شده است. این نوشتار یک ...

موضوع این پزوهش مقایسه نظریه جاودانگی از دیدگاه غزالی وجان هیک است. با بررسی تاریخ ملل و ادیان باستان می توانیم به وضوح در یابیم که ، باور به جاودانگی با سرشت وحیات بشر عجین شده است. بشربا برپاداشتن نوعی سنن و آداب مربوط به مرگ و پرستش ارواح ، این باور را به صورت های مختلف در زندگی خویش بیان داشته است. تاریخ اندیشه بشر شاهد نظریات متعددی در مورد جاودانگی بوده است از جمله : نظریه های رستاخیز که ...

آرامگاه میر­زبیر، در روستای شریف­آبادِ سیرجان، دارای تزیینات گچ­بری زیبا و پر­کاری همانند؛ محراب، کتیبه­کمربندی، طاق­نماها، گوشواره­ها و ... است که تاکنون مطالعه کامل و همه­جانبه­ای در­باره­ی این اثر و هنرمند سازنده این تزیینات، صورت نگرفته است. در این پژوهش بر­آن شدیم تا به دلیل تشابه گچ­بری­های این بنا، از لحاظ ساختار، نقوش و کتیبه، با گچ­بری­های امام­زاده ربیعه­خاتون اشترجان، مسجد کوچه­میر نط...

مسجد جامع گناباد، یکی از سه مسجد باقیمانده­ی دو­ایوانی خراسان به سبک رازی و از یادگارهای عصر خوارزمشاهی است. تزیینات این مسجد، شامل آجرکاری در تزیینات هندسی، کتیبه و گچ­بری در تزیینات گیاهی است. مقاله حاضر به تببین تزیینات آجری و گچ­بری و مطالعه آرایه‌ها و تحلیل بصری کتیبه­های ایوان جنوبی مسجد پرداخته است. حروف و کلمات کتیبه‌های مسجد جامع گناباد در قالب چه ساختار و نظامی و بر چه مبنایی طراحی شد...