چنان چه در زبانی برای نشان دادن نقش مفعولی از نشانه حالت استفاده شود در آن زبان مفعول نمایی وجود دارد و درصورتی که نشانه حالت مفعولی تنها با زیرمجموعه ای از مفعول های آن زبان همراه شود، مفعول نمایی به صورت افتراقی می باشد. ویژگی هایی مانند معرفگی و جانداری مفعول از جمله دلائل حضور نشانه مفعولی در کنار یک مفعول در میان برخی زبان های جهان هستند. هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی وضعیت مفعول های مستقی...

الف) موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): رساله حاضر به بررسی مقابله ای ساخت مجهول در زبان فارسی و فرانسه می پردازد و ویژگی های نحوی،معنایی و کاربرد شناختی این ساخت را در دو زبان مورد بررسی قرار می دهد . چنین می نماید که تاکنون مطالعه و مقایسه منسجمی از ساخت مجهول و کاربرد آن در دو زبان فارسی و فرانسه معیاراز منظر زبانشناسی مقابله ای صورت نپذیرفته است. با توجه به مطالعه انجام شده، می توان ...

برخی از زبان ها که نظام حالت نمایی آشکار مفعول های مستقیم دارند، همة مفعول ها را به شیوة یکسان نشان نمی دهند و تنها حالت زیرمجموعه ای از مفعول های خود را بسته به ویژگی های معنایی و کاربردی آن نشان می دهند؛ این پدیده، مفعول نمایی افتراقی نامیده می شود. ویژگی های مرتبط با مفعول نمایی افتراقی شامل جانداری و معرفگی مفعول های مستقیم است. در این مقاله مفعول نمایی افتراقی در سه زبان ایرانی نو شمال غرب...

چکیده پسوند (- ه / - ـه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشتة فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشتة همة فعل­­­­­­­ها می‌توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقش­های فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدان­ها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغل...

در این تحقیق، وقوع انضمام در افعال بر حسب نوع عمل مورد بررسی قرار گرفته است تا مشخص شود که ارتباط فرایند انضمام با طبقات نمودی فعل چگونه است. بدین منظور، تعدادی از افعال متعدی متعلق به چهار طبقة ایستا، کنشی، پایا و لحظه ای از متون نوشتاری و گفتاری انتخاب شده و انضمام­ پذیری آن ها با معیارهایی چون معیار معنایی، جانشینی، مصدرسازی، شم زبانی، مبتداسازی، قلب نحوی و افزودن قید، مورد بررسی قرار گرفته ...

این پژوهش که از روشی کیفی تبعیت میکند؛ درپی آن است تا با بررسی چگونگی شکل گیری جملات مجهول در زبان فارسی در قالب نظریه ی پادتقارن پویا (مورو، 2000)، عامل بوجود آمدن این جملات را از دیدگاهی متفاوت مورد بررسی قرار داده و تبیین نماید. در این پژوهش نشان داده می‌شود آنچه که به ساخت مجهول معروف است، محصول‌جانبی گرهی نقشی باعنوان گره جهت با مشخصه ی[مجهول] است که یک گروه کُنادی را به عنوان متمم خود انتخ...

«انضمام» اسم یکی از فرآیندهای واژه سازی در نظر گرفته شده که در زبان های مختلف عمکردی یک پارچه و واحد نداشته و از نظر نحوی نمود متفاوت دارد. اسم منضم شده در مورد مشخصه هایی نظیر معرفگی و مشخص بودگی، بی نشان شده و حرف تعریف، اشاره یا نشانة حالت نمی گیرد. هدف این تحقیق، یافتن راهی برای تبیین پدیدة انضمام در زبان فارسی و دلیل وقوع آن است که بتوان با توسل به آن در مورد انضمامی یا غیر انضمامی بودن س...

هدف از این تحقیق توصیف ساختمان تصریفی فعل فارسی بر اساس نظریۀ صرفی کلمه و صیغگان است. تلاش این تحقیق روشن کردن این مساله است که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی دارای چه ماهیت یا سرشتی هستند و اینکه  نقش های چندگانه الگوهای تصریفی مانند شخص  و شمار  را چگونه می شود از یکدیگر تفکیک و به طور شفاف بیان کرد. به همین منظور بر مبنای کتاب‏های دستور زبان فارسی جملاتی استخراج شدو ساختارهای موج...

انعکاسی‌ها در مطالعات زبان‌شناسی به آن دسته از واحدهای زبانی اطلاق می‌شوند که به‌دلیلِ رمزگذاری هم‌مرجع‌بودگی میان فاعل و موضوع دیگر فعل (مفعول مستقیم یا غیرمستقیم) یا تأکید برگروه اسمی در جمله به‌کار گرفته می‌شوند. مختصر حاضر بر آن است تا به بررسی آن دسته از کلمات مرکب در زبان فارسی بپردازد که با عناصر انعکاسیِ: «خویش» و «خویشتن» و عنصر انعکاسی و انعکاسیِ تأکیدیِ «خود» پدید می‌آیند. این بررسی با ه...

پیشوند-3a یکی از پرکاربردترین پیشوندها است. این پیشوند به فعل پایه معانی مختلفی می دهد، از عمده ترین معانی این پیشوند می توان معانی "شروع عمل" و"مکان انجام عمل" را نام برد. برای درک هر چه صحیح تر معنی و مفهوم"مکان انجام عمل" این پیشوند، نیاز به بافت های جملات دقیقی داریم تا بتوانیم معانی مکانی این پیشوند را در موقعیت های مختلف مکانی درک کنیم، در این مقاله کوشیده ایم تا قواعد کلی در زمینهء موارد...