استدلال اصلی نوشتارِ حاضر این است که فضای فعالیت رسانه‎ای (در این پژوهش، مطبوعات مدّ نظر است)، به‎عنوان یکی از اضلاع سه‎گانۀ بسیج اجتماعی، در کنار رشد شهرنشینی و سواد، رفته‎رفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهبود یافته است و در میانۀ دهۀ 70، با رشد سریع سواد عمومی و عالی به همراه شهرنشینی و افزایش تقاضا برای آزادی‎های سیاسی، فضای فعالیت مطبوعاتی نیز رشد مطلوبی یافته است. یکی از شاخص‎های مهم توسعۀ س...

بر پایۀ متون تاریخی، در تمدن ها وادیان پیشین جهان، به ویژه درسلسله های مختلف ایران باستان، در دورۀ ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی، حجاب در میان زنان معمول بوده است؛ و این حقیقت روشن می شود که با ورود اسلام به ایران حجاب وارد ایران نشده است؛ بلکه بانوان ایرانی ازدوران باستان حجاب داشته اند و حجاب آنان با توجه به شرایط اقلیمی، اجتماعی، کار و پیشه، سبک و اسلوب خاصی داشت؛ آنچه بر صحت این ادعا گواهی ...

وادی حصار در جنوب جنوب تاجیکستان جایگیر است که در حدود آن، ناحیه‌های حصار، شهر نو، تورسون‌زاده، رودکی، وحدت و شهر دوشنبه واقع شده‌اند. برای آموزش تاریخ حصار دربرابر مواد باستان‌شناسی و خطی، سکه‌ها نیز منبعی مهم به‌شمار می‌روند. به‌طور کلی، پیدا شدن سکه‌ها در اطراف شهر دوشنبه نشان از وجود معاملات پولی در سراسر وادی حصار دارد. قدیم‌ترین سکۀ کشف‌شده در این وادی متعلق به دورۀ سلوکیان است. شش دفینه ...

شهر تبریز در بخشی از تاریخ سلسله ایلخانی و صفوی به عنوان پایتخت و در دورۀ قاجار به عنوان ولیعهد نشین به لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین معماری در سطح کشور از اهمیت و جایگاه منحصر به فردی برخوردار بوده است که متأسفانه سوانح طبیعی و مصنوع اعم از زلزله های پی در پی و جنگ با کشورهای قدرتمند همسایه باعث زیرورو شدن ساختار این شهر گردیده و امروزه ابعاد شهر تبریز در دوره های مذکور، مخصوصا...

یکی از آثار تاریخی ولایت کرمانشاه (کرماشان*)، قلعۀ کهنۀ کرمانشاه است که در بخش مرکزی شهر کرمانشاه واقع شده و ظاهراً قدمت آن به دورۀ افشاریه می رسد. از این قلعه، نقشۀ تاریخی ارزشمندی در دورۀ قاجار کشیده شده که پلان این قلعۀ تاریخی در آن به خوبی ترسیم و منعکس شده است. پلان این اثر تاریخیِ نظامی قابل مقایسه با نمونه های دیگری از جمله قلعۀ خوی است. از سوی دیگر با توجه به موقعیت سوق الجیشی منطقه، قلعه...

یکی از منابع مهم شناخت تاریخ هر دوره، مهرها و اثر مهرهای برجای مانده از آن دوره است و این نکته مخصوصاً درباره دوره ساسانی که آثار مکتوب اندکی از آن به ما رسیده است، صدق می کند. پیشرفت هنر مهرسازی در دوره ساسانیان نشانگر اهمیت مهر و کاربردهای مختلف آن بویژه در مکاتبات و مراسلات اداری و تجاری است. تعداد فراوان و کیفیت های متفاوت مهرها در شاهنشاهی ساسانی بیانگر این نکته است که اشخاص بسیار و مقام ها...

یکی از نقش‌های خدابانوان که در آثار دورۀ اشکانی و ساسانی بسیار به کار رفته است نقش نیکه است. این نقش در دورۀ اشکانی بر سکه‌ها و نقش‌برجسته‌های اشکانی به کار رفته است. دیدگاه‌های گوناگونی دربارۀ این نقش بیان شده است چنانکه برخی بر این باور هستند که اشکانیان با بهره بردن از شمایل‌نگاری یونانی، ایزدان ایرانی را تجسم می‌بخشیدند و خدابانو نیکه را بازتابی از ایزدبانو اشی یا ایزد ونند در سکه‌های اشکان...

یکی از آثار تاریخی ولایت کرمانشاه (کرماشان*)، قلعۀ کهنۀ کرمانشاه است که در بخش مرکزی شهر کرمانشاه واقع شده و ظاهراً قدمت آن به دورۀ افشاریه می رسد. از این قلعه، نقشۀ تاریخی ارزشمندی در دورۀ قاجار کشیده شده که پلان این قلعۀ تاریخی در آن به خوبی ترسیم و منعکس شده است. پلان این اثر تاریخیِ نظامی قابل مقایسه با نمونه های دیگری از جمله قلعۀ خوی است. از سوی دیگر با توجه به موقعیت سوق الجیشی منطقه، قلعه...

 در تاریخچه­ی راه ابریشم نقش­های مهمی در مبادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین کشورهای مختلف نگاشته شده است. کاروان­های این کهن­راه تجاری که ناگزیر بودند از سرزمین ایران عبور می‌کرد و یا قسمتی از راه را از طریق دریا پشت سر بگذارند، امکانی بود که سه قاره‌ی آسیا، اروپا و آفریقا را به همدیگر پیوند می‌خوردند. این کهن­راه که حوزۀ فعالیت آن از قلمرو اقتصادی و تجاری فراتر رفته بود، به مسیر مبادلات همه ج...

  انطاکیه از جمله شهرهایی است که به واسطه موقعیت ژئوپلیتیکی­از زمان تأسیس آن در دوره سلوکیان تا اواخر دوره ساسانی همواره عرصه رویارویی و تنش میان قدرت‌های بزرگ عصر باستان بوده است. تعلیل و تبیین ساخت و کارکرد شهر انطاکیه و ابعاد حائز اهمّیت این شهر در عصر باستان، روشنگر تاریخ بخشی از مناسبات ایران و روم و کشمکش‌های مرزی آن هاست؛ کشمکش های مرزی­ای که بر تحولات داخلی دو قدرت رقیب تأثیر بسیاری بر ج...