یکی از پیچیده‌ترین مسائل فلسفی و کلامی، مسألة جبر است و اختیار. این مسأله هرگاه با مسائلی دیگر چون «جبر و تفویض»، «خیر و شر»، «حق و تکلیف» و نظایر آن‌ها گره بخورد، پیچیده‌تر می‌شود. مولانا در خلال مثنوی و دیوان شمس تبریزی این مسألة غامض را با چاشنی اندیشة چاره‌جوی و ذوق سرشار خود شکافته و هرچند پاسخی روشن برای آن نیافته، لیکن به‌تر از هر متکلمی در این عرصه پر تزاحم ظاهر شده است. این مقاله، نظری...

شهر حلّه ی عراق یکی از شهرهای شیعه نشین و شاعرپرور عراق است. شاعرانی ارادتمند به پیامبر گرامی اسلام(ص) و خاندان اطهرش.یکی از این شعرای دلداده به اهل بیت(ع)، جناب شیخ صالح الکَوّاز الحلّی است که به جرأت می توان گفت یکی از بزرگترین شاعران شیعی در روزگار خویش است.با نظری بر اشعار این شاعر بزرگوار، می توان به قدرت علمی گسترده و ذوق سرشار ادبی او پی برد.بخش اعظمی از اشعار جناب کَوّاز را مدایح و مراثی او د...

لوح تعلیم که با نامهای مختلف از جمله لوح الف، تخته مشق و ... در لا به لای متون ادبی به چشم می خورد یکی از اقسام لوح است که در لغت نامه ها و کتابهای فرهنگی نمی توان تعریف بسزایی برای آن یافت. ولی به دلیل استفاده شعرا و نویسندگان صاحب ذوق و چیره دست فارسی از این عنصر در خلق مضامین بدیع و تعبیرات زیبا می توان به شواهد ارزنده ای دست یافت واطلاعات مفیدی در خصوص طریقه کاربرد جنس و سایر مسائل مرتبط با...

طنز عبید زاکانی از نظر اشارات اجتماعی و نکات تاریخی یکی از منابع ممتاز شناخت جامعه، ذوق و فرهنگ ایرانی در قرن هشتم است. در طنزهای عبید زاکانی به ظریف ترین مسائل فردی و جمعی در بستری از نگرش فلسفی و سیاسی پرداخته شده است. نکتۀ قابل تأمل در طنز عبید این که غالباٌ لطایف او زیرساختی پارادوکسی دارند و عبید از طریق ایجاد فضایی متناقض گونه، خواننده را به خنده و تفکر وامی دارد. در این تحقیق به عمده ترین...

ادبیات عامه یا فولکور بخش مهمی از فرهنگ مردم هر قوم گروه اجتماعی می باشد که میراث معنوی نسل های پیشین یک جامعه را تشکیل می دهد. این میراث گران سنگ فرهنگی - معنوی تجلی گاه تخیل نیرومند و احساس پاک مردم جامعه های خرد و بزرگ در دوره های مختلف زندگی بشر است، ادبیات عامه در جامعه های سنتی و میان مردمی که به آداب و سنت های گذشتگان علاقه ی فراوان دارند و به دیده ی احترام به آنها می نگرند. بخصوص روستای...

هر انقلاب و تحول اجتماعی بر همه ی مناسبات زندگی انسان تأثیر می گذارد، رخدادهای بزرگ فقط ابعاد سیاسی و اجتماعی را تغییر نمی دهد بلکه در قلمرو هنر و ذوق نیز دگرگونی می آفریند. ادبیات پایداری گونه ای از ادبیات است که مقاومت و نبرد ملّت ها در برابر تجاوز دشمنان داخلی یا خارجی به حقوق و ارزش هایشان را بازگو می کند و بیانگر دردها و رنج هایی است که در برهه ای از تاریخ بر ملّتی تحمیل می شود. امروزه ادبیا...

بررسی آثار نویسندگان بخصوص نویسندگان معاصر در زمینه ی مردم شناسی و جامعه شناسی می تواند روشنگر فرهنگ عامه ی یک جامعه باشد و احوال،?ذوق، هنر، و روحیات مردم گذشته را تحت عنوان هویت ملی و فرهنگی، در قالب قصه ها و داستان های کوتاه باز می نمایاند??این رساله به بررسی فرهنگ عامه در ?داستان های کوتاه و قصه های نادر ابراهیمی – نویسنده ی معاصر ایران – پرداخته است.

منقذ پسر طمّاح، ملقب به جمیح، از معدود سوارکاران جاهلی است که حدود چهل سال قبل از اسلام در روز جبله کشته شد. او در شاعری نیز چیره دست بود و اشعار باقی مانده از او، نشان دهندة ذوق لطیف و طبع وقّاد اوست؛ برای نمونه، در قصیده‌ای دوازده بیتی در بحر بسیط، به شیوه‌ای بسیار هنرمندانه، یک سوءتفاهم ساده زناشویی را مطرح و گله‌هایش را در قالب ابیاتی مخیل و بدیع تصویر می‌کند. این مقاله به شرح، ترجمه و بررسی ...

مطالعه و تحقیق ر زبان و فرهنگ و تاریخ ملتها به منظور استغاده از ثمرات عقول و افکار و آثار و نقد و مقایسه آنها یکی از اهداف و زمینه پزوهش ادبیات تطبیقی است که می تواند در جیت انتقال ذوق و احساس و عواطف و خرد انسانها و ملتها به یکدیگر به منظور ایجاد ارتباط و پیوند میان اندیشه ها و ذوقها و درک و فهم و تاثیر متقابل فرهنگها نقش آفرین و . ابوفراس حمدان گوینده و سراینده رومیات در زبان عربی و کوشش در م...

از زمانی که مسلمانان برای صیانت از سنت نبوی (ص) به ضرورت تدوین حدیث پی بردند ، کتابها و مجموعه های بسیاری در حدیث فراهم آمد. در جملگی این کتابها احادیث به یک سبک تدوین نشده ؛ بلکه روش دسته بندی و تدوین احادیث در این کتابها به تناسب هدف، ذوق و سلیقه مؤلف ، و یا زیر تأثیر زمانه و ابزارها و وسایل علمی موجود بکلی با یکدیگر فرق دارد. نگارنده در این مقاله می کوشد تا به اجمال معروفترین روشهای تدوین حد...