پیداییِ آهن در اواخر هزارة دوم پیش از میلاد بر جنبه‌های گوناگون زندگی قوم ایرانی تأثیر گذارد. بازنمودِ این امر را می¬توان در آیین¬ها و نبردهای ایشان مشاهده کرد. این مقاله به کشف آهن و بررسی تأثیر این رویداد در روایات اساطیری ایرانی می¬پردازد. نخست از میزان نفوذ آهن در اساطیر هر دوره و چراییِ آن گفت‌گو می¬شود. در همین راستا، ابتدا گاهان به عنوان کهن¬ترین متنِ دینیِ ایرانی بررسی و سپس به متون اوستایی ...

داستانِ رستم و سهراب، در میان داستان‌های پهلوانی شاهنامۀ فردوسی جایگاه والایی دارد. اگر چه هستۀ اولیه و ریشۀ داستانِ رستم و سهراب شاهنامه هنوز بر ما معلوم نیست امّا نمونه‌های مشابه و قابل تطبیق بسیاری از آن در ادبیات جهان وجود دارد. در ادبیات اقوام ایرانی نیز داستان‌هایی مشابه ماجرایِ رستم و سهراب دیده می‌شود. این داستان به صورت تغییر شکل یافته‌ای در منظومه‌های داستانیِ ادبیات بلوچی با نام «محمدحنیف...

اساطیر ملی هر کشوری، روایتگر سرگذشت قدسی ابر انسانها و پهلوانان آن کشور است که در طی روزگاران در اذهان اسطوره پرداز مردمان شکل گرفته و به تدریج بنیانهای حماسی فرهنگ و ادبیات آن سرزمین را پدید آورده است. در این نوشتار، ضمن تأکید بر ضرورت مقایسه اساطیر یونانی با اساطیر ایرانی مندرج در اوستا و متون ادبی پهلوی، به بیان برخی همسانی های میان گرشاسب آریایی و هراکلس یونانی پرداخته ایم و برخی کردارهای ...

همواره روشنفکران و متفکّران مکاتب مختلف به قصد ترسیم سیمای انسان کامل، مؤلّفه هایی را ارائه کرده اند. آبراهام مزلو از پایه گذاران روانشناسی انسان گرا، برای انسان کامل مورد نظر خود کـه از آن به فرد خـودشـکوفا تعبیر می کند، ویژگی هایی را عرضـه می کند که طبق دیدگاه وی، در مـورد بیشتر افراد موفّق مصداق دارد. رسـتم یکی از موفّق ترین و کـامیاب ترین شخصیّت های شاهنامه است و عناصر اصلی ویژة افراد خودشکوفای ...

همواره روشنفکران و متفکّران مکاتب مختلف به قصد ترسیم سیمای انسان کامل، مؤلّفه هایی را ارائه کرده اند. آبراهام مزلو از پایه گذاران روانشناسی انسان گرا، برای انسان کامل مورد نظر خود کـه از آن به فرد خـودشـکوفا تعبیر می کند، ویژگی هایی را عرضـه می کند که طبق دیدگاه وی، در مـورد بیشتر افراد موفّق مصداق دارد. رسـتم یکی از موفّق ترین و کـامیاب ترین شخصیّت های شاهنامه است و عناصر اصلی ویژه افراد خودشکوفای ...

رستم بزرگترین و محبوب‌ترین شخصیّت حماسه‌های ایرانی است که تصویری جامع از یک قهرمان ملّی را به­نمایش می‌گذارد. دایرة حضور او از سترگ‌ترین آثار ادبی پارسی همچون شاهنامة فردوسی تا فرهنگ شفاهی عامّة ایرانیان را در بر می‌گیرد. با این­همه در منابع پیش از اسلام نامی از رستم نیامده است. تنها در چهار متنِ یادگار زریران، درخت آسوریک، بندهش و تک‌روایتی با نام کلّیِ داستان سغدی رستم اشارات موجزی دربارة رستم وجود...

از آنجا که هنر هر ملتی ریشه در باورها و اعتقادات و اساطیر مردمان آن دارد و رمزگشایی آن نیازمند شناخت اسطوره های آنان است. در این پایان نامه سعی شده است تا با تعمق در مظاهر خیر و شرّ در اساطیر ایرانی، تجلیات آن را در تصویرگری ایرانی مورد بررسی قرار داد. ثنویت به مفهوم قبول دو مبدأ خیر و شرّ، از مشخصه ی آیین زرتشتی است. اصل تضاد در اندیشه ایرانی، بر مبنای طبیعی استوار بوده است. مهر طبیعت، باعث آسای...

در رمان «زنی با موهای قرمز» با اثری ساخته و پرداخته­ مواجه هستیم که در آن، دو داستان یونانی و ایرانی بطور همزمان مورد بازآفرینی قرارگرفته‏اند. هم داستان «شاهزاده اودیپ» و هم داستان «رستم و سهراب» از جمله آثار ماندگاری هستند که به اساطیر پیش از خود متصل هستند. اورهان پاموک با شناخت پیغام‏ها، نمادها و بُعد روان‏شناسانة این اسطوره‏ها، توانسته است تراژدی‏های کهن را با هم تلفیق کرده و برای انسان منطق...

جام در ادبیات فارسی با تعابیری متنوّع مانند جام جم، جام جهان بین، جام جهان نما، جام گیتی نما و مانند آن، مفاهیم خاصی یافته است که از یک سو با اساطیر ایرانی و از سوی دیگر با عرفان ایرانی- اسلامی و ادبیات مزدیسنا در هم آمیخته و در پیوند است. در این آمیختگی «فرّ» و «جام» در اساطیر ایرانی، نمودهایی چون مرغ وارغن، آب، سنگ، مهره، پیاله و مانند آن را به خود می گیرد و سرانجام با تطوّر و تحوّل معنایی خود تب...

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی هنر مانوی و اسطوره بر اساس دیدگاه پدیدارشناسان? میرچا الیاده انجام شد. در ابتدا آیین و آموزه های مانوی و اساطیر آفرینش و رستاخیز آن بررسی شد. سپس اسطوره و دیدگاه های اسطوره-شناسی مورد بررسی قرار گرفت. از آنجا که هنر مانوی، هنری آیینی است، لذا رویکرد پدیدارشناسی الیاده که رویکردی دینی در تحلیل...